سعیده علیپور: روز دوشنبه هفته گذشته ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس ایکس از فعال شدن 100 استارلینک اینترنتی در ایران خبر داد. رقمی که خودی ها تخمین می زنند هشت برابر عدد اعلام شده در توییت ایلان ماسک است. ویژگی ای که گفته می شود در ایران غیرقانونی است. اما در سایه فیلترینگ شدید خدمات اینترنتی داخلی، با سرعت فوق العاده و تصاعدی مورد پسند قرار گرفت. حالتی روزافزون که آخرین ضربه را بر پیکر اپراتورهای بومی خواهد زد که بوی ورشکستگی آنها بلند می شود.
800 فعالیت استارلینک در ایران
تاکنون منابع رسمی تعداد 800 استارلینک فعال در کشور را اعلام کرده اند. اما شاید تا زمانی که این گزارش را می خوانید، چند صد دستگاه دیگر فعال شده اند و این تعداد از آستانه هزار استارلینک فعال عبور کرده است. به نظر می رسد این اینترنت پرسرعت ماهواره ای که محدودیت های آن در برخی کشورها از جمله ایران مانع استفاده از آن نمی شود، به لطف فیلترینگ در کشور به سرعت در حال رشد است. رئیس اتحادیه تجهیزات مخابراتی روز یکشنبه به نقل از یک مقام مسئول از فعال شدن 800 دستگاه استارلینک در ایران خبر داد. به گفته محبی، تجهیزات استارلینک به صورت قاچاق وارد ایران می شد و خرید و فروش می شد.
وی در گفت وگو با تسنیم، فروش تجهیزات اینترنتی ماهواره ای استارلینک در تهران را تایید کرد و گفت: خرید و فروش این محصول غیرقانونی است.
وی با بیان اینکه جلوگیری از فعالیت دستگاه های استارلینک در صلاحیت وزارت ارتباطات است، از دستگاه های ذیربط خواست تا ورود این دستگاه ها به کشور را مدیریت کنند.
محبی همچنین در اواسط مردادماه سال گذشته که نام این اینترنت ماهواره ای بر سر زبان ها افتاد، هشدار داد; اگر دولت تجهیزات استارلینک را وارد نکند، قاچاقچیان وارد می کنند. اکنون این پیش بینی وی محقق شده و این ماهواره با قیمتی در حدود 500 تا 600 دلار به متقاضیان در سراسر مرزهای غربی فروخته می شود.
اما وزیر ارتباطات چندان نگران قاچاق این محصول نیست و مقید به دستورات پشت میزش است. عیسی زارع پور هفته گذشته در حاشیه جلسه شورای دولت برای اینترنت ماهواره ای و فعالیت های آن در ایران با تکرار سخنان قبلی خود گفت: از فعال شدن اپراتورهایی که اینترنت ماهواره ای ارائه می کنند استقبال می کنیم. بنابراین، هر اپراتور اینترنت ماهواره‌ای که بخواهد بر اساس قوانین بین‌المللی در ایران فعالیت کند، باید حقوق فرود یا قوانین کشور را رعایت کند.»
با این حال، به نظر نمی رسد که ایلان ماسک و کسانی که در وسط فیلترینگ و سرعت پایین اینترنت ایران گیر کرده اند، منتظر تشریفات بی پایانی باشند که زارع پور به آن اشاره می کند. این در حالی است که به گفته کارشناسان این حوزه، رویکرد دولت در محدودیت شدید اینترنت داخلی و غیرقانونی کردن اینترنت ماهواره ای، ضربه های جبران ناپذیری به فعالان این صنعت در ایران وارد می کند و حتی آنها را به ورشکستگی می کشاند.
روز گذشته یکی از فعالان رسانه ای از ورشکستگی قریب الوقوع تمامی اپراتورهای تلفن در ایران خبر داد.
مهدی نیکا در توییتر خود نوشت: «به زودی تمام اپراتورهای تلفن در ایران ورشکست خواهند شد. به گفته مسئولان، نزدیک به 1000 دستگاه استارلینک در ایران فعال شده است که افزایش تصاعدی و کاهش هزینه های حقوقی و مالی را به همراه خواهد داشت. شما می مانید و مخاطب، بستر و زیرساخت از دست رفته و مدیریت منطقی سایبری!
پلتفرم های گوش دادن
تایید فعالیت این اینترنت در ایران از سوی مقامات رسمی، بیم و امید کسب و کار اینترنتی را به بیم و امید واقعی تبدیل کرد. چرا که عده ای امیدوار بودند در سایه اینترنت نامحدود و پرسرعت، کسب و کارهای متروکه آنها دوباره رونق بگیرد و گروهی دیگر عملاً در آستانه ورشکستگی کامل قرار گرفتند.
با این حال، در حالی که اینترنت پرسرعت ماهواره ای بدون هیچ محدودیتی در حال افزایش است، مقامات محلی همچنان به دنبال تسلط بی چون و چرا بر پلتفرم های خارجی و از سوی دیگر وعده خدمات اینترنتی بهتر و ارزان تر هستند.
چندی پیش بهروز محبی نجم آبادی یکی از اعضای اصولگرای شورای اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا گفت: به روبیکا سه برابر استارلینک پهنای باند می دهند و قیمتش هم کاهش پیدا می کند. کسب و کار، چیز دیگری که آنها نمی خواهند انجام دهند.» این دیدگاه تقلیل گرایانه از آنچه مردم از اینترنت می خواهند، مشکل جدیدی نیست.
پیش از این مقامات کشوری در برخورد با شبکه های ماهواره ای از چنین رویکردی استفاده می کردند. بنابراین زمانی که صدا و سیمای کشور هر روز بیش از روز گذشته محدودیت های خبری خود را افزایش داد و لایه ها و صداهای بیشتری را در جامعه فیلتر کرد، شهروندان علاقه قابل توجهی به تعداد نامحدود شبکه های ماهواره ای نشان دادند. اقبالی که بی شک نتیجه سیاست رسانه ملی است!
در حالی که اینترنت پرسرعت ماهواره ای نامحدود در گوش ما رشد می کند و رئیس اتحادیه تجهیزات مخابراتی از فعال شدن 800 دستگاه استارلینک در ایران خبر می دهد، مسئولان همچنان به دنبال اطاعت بی چون و چرا از بسترهای خارجی هستند و از سوی دیگر قول می دهند. ارائه خدمات اینترنتی بهتر و ارزان تر
اپراتورهای ورشکسته
اخیرا یک گروه هکر معروف به ZZA نامه هایی از ISP ها به وزارت ارتباطات منتشر کرده است. این نامه ها از زیان هنگفت اپراتورهای داخلی به دلیل تشدید محدودیت ها و فیلترینگ اینترنت خبر می داد.
روزنامه فرهیختگان که از روزنامه های اصولگرا و حامی دولت است در گزارشی به مفاد این نامه ها اشاره کرد و نوشت: بر اساس این اسناد، ایرانسل 8 هزار میلیارد ریال ضرر کرده است. از 8 شهریور تا 16 آبان، شاتل 60 درصد از ترافیک و 40 درصد از کل درآمد خود را از دست داد و مبین نت ماهانه 10 میلیارد تومان ضرر کرد.
اگرچه گفته می شد محتوای این نامه ها در نتیجه هک به دست آمده است; بسیاری انتظار داشتند که از سوی وزارت ارتباطات و صدا و سیما رد شود، اما ساعاتی پس از انتشار این نامه ها، صدا و سیما واکنشی نشان نداد و می توان گفت تلویحا آن را تایید کرده اند.
به گفته کارشناسان حوزه فناوری ارتباطات، رویکرد محدودیت های شدید اینترنت داخلی و غیرقانونی شدن اینترنت ماهواره ای، ضربه های جبران ناپذیری به اپراتورهای ایران وارد می کند و حتی آنها را به سمت ورشکستگی سوق می دهد. شواهد نشان می دهد که مراحل این ورشکستگی در حال نزدیک شدن است
مدیرعامل شاتل که یکی از این اپراتورهای داخلی است نیز در گفتگو با دیجیاتو مدیا صحت نامه مرتبط با شرکت خود را تایید کرد.
به گزارش فرهیختگان: مطابقت ارقام ذکر شده در این نامه ها با صورت های مالی یکی از اپراتورهای مهم کشور یعنی شرکت حمال اول (که به لطف حضور در بورس و دسترسی به اطلاعات مالی آن در سامانه کدال یا پایگاه جامع شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار) می تواند صحت این نامه ها را تا حد زیادی تایید کند».
در نامه های لو رفته مدیرعامل ایرانسل به وزارت ارتباطات آمده است که از 8 شهریور تا 16 آبان، درآمد از دست رفته این اپراتور حدود 8000 میلیارد ریال یا 800 میلیارد تومان بوده است.
همچنین بر اساس نامه آبان ماه مدیرعامل رایتل به وزیر ارتباطات، ترافیک سرویس دیتای این اپراتور از 9 شهریور تا کنون 50 درصد و درآمد کل شرکت 43 درصد کاهش یافته است و در واقع این اپراتور قرار داده است. رایتل در آستانه ورشکستگی
اما عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات در پاسخ به نامه مدیرعامل رایتل گفت: این نامه مبنای کارشناسی ندارد و برخی تلاش می کنند ضعف های مدیریتی خود را ناشی از اتفاقات اخیر بدانند.
این در حالی است که اپراتورها از وخامت اوضاع در چهار ماه گذشته گلایه دارند و وزیر مربوطه نمی پذیرد که اینترنت ماهواره ای استارلینک با سرعت بیشتری در جهان و با سرعت بیشتری در ایران گسترش یابد. مشکلی که موج رد اینترنت لاک پشت های خانگی و امکان وضع حداقل مقررات در اینترنت را از بین می برد.