روهر نه : طرح نهضت ملی مسکن برای 4 میلیون سال مسکن طی چهار سال گذشته با پیشرفت هایی همراه بوده است، اما به نظر می رسد ادامه روند کار با دو چالش مهم یعنی تامین زمین و هزینه های ساخت و ساز مواجه است که در نهایت با کمی مشکل مواجه می شود.
برای اولین بار در خرداد ماه سال گذشته و در آستانه هزار و 400 انتخابات، یکی از اعضای سابق شورای عالی مسکن از ویژه برنامه ریاست جمهوری (یکی از نامزدهای ریاست جمهوری) برای حوزه مسکن کشور رونمایی کرد.
به گفته وی، این برنامه حاصل 7 ماه تلاش یک تیم تخصصی و پژوهشی در حوزه اقتصاد و مسکن است که بر اساس آن 4 میلیون خانه با درآمد اولیه صفر، زمین بلاعوض و وام ارزان بدون یک واحد ساخته می شود. ریال از بودجه دولت
* شروع ثبت نام داوطلبان از مهر ماه 1400 می باشد
با گذشت حدود دو ماه از تشکیل دولت سیزدهم، معاون وزیر مسکن و وزارت راه و شهرسازی از آغاز مرحله اول ثبت نام نهضت ملی مسکن خبر داد. در این اطلاعیه تاکید شده است: وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد برای کمک به تامین مسکن خانواده‌های بی‌سرپناه، برنامه ملی مسکن را در سال 1400 اجرا کند و از روز چهارشنبه 28 مهرماه 1400 نسبت به ثبت نام متقاضیان واجد شرایط، به تامین مسکن بی‌خانمان‌ها کمک کند. .
در این مرحله مقرر شد از داوطلبان بر اساس ظرفیت های محاسبه شده در تعدادی از شهرستان های استان های کشور ثبت نام شود و داوطلبان یک ماه فرصت ثبت نام داشتند. در این مرحله از داوطلبان در 18 شهر کشور از جمله تهران ثبت نام کردند.
در مجموع تا پایان سال 1400 بیش از 5 میلیون و 400 هزار نفر در نهضت ملی مسکن ثبت نام کردند که از این تعداد 2 میلیون و 300 هزار نفر واجد شرایط بهبود اولیه سه شرط ازدواج، کمبود امکانات و نداشتن ملک شخصی بودند.
این نامزدها برای کنترل شرط چهارم (مسکن) و در نهایت فهرست مشمولان واجد شرایط نهضت ملی مسکن، از سوی وزارت راه و شهرسازی به مدیرکل راه و شهرسازی، شهرهای جدید و بنیاد مسکن معرفی خواهند شد. نهایی خواهد شد. پس از تایید مدارک از طریق سامانه، از داوطلبان دعوت به عمل آمده و حساب بانکی به نام آنها افتتاح خواهد شد. پس از این مرحله، متقاضیان باید مبلغ سرمایه گذاری شده (پیش پرداخت) را واریز کنند تا در پروژه جاری یا پروژه هایی که آماده شروع هستند قرار بگیرند.
در نهایت متقاضیان طبق قراردادهای نهضت ملی مسکن در 5 مرحله واریز می کنند.
قبل و در دولت قبل در فاز اول طرح های طرح ملی مسکن (برنامه اقدام ملی) متقاضیان 40 میلیون تن پرداخت کردند. در این میان در برخی شهرهای جدید از جمله پردیس متقاضیان بین 160 تا 200 میلیون تن به گفته شرکت ساختمانی این شهر سپرده گذاری کرده بودند. این پروژه ها از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم در طرح ملی مسکن ادغام شدند.
البته به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، نامزدهای نهضت ملی مسکن در تهران با 40 میلیون تن و وام 450 میلیون تنی خانه دار می شوند.
* الزامات ساخت 4 میلیون خانه در کشور
زمین، منابع مالی و ساخت و ساز سه رکن اصلی ساخت و ساز مسکن در کشور است. بر همین اساس است که پیش بینی های لازم برای پیش بینی زمین در قانون جهش تولید مسکن صورت گرفت.
بر اساس قانون جهش مسکن، دستگاه های دولتی باید زمینی را که برای پروژه مسکن در اختیار دارند در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند. در ماده 10 این قانون آمده است: کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و دستگاه‌های دولتی و شرکت‌هایی که 100 درصد (100%) سرمایه و سهام آنها متعلق به دولت است، موظفند زمین‌های بلاعوض در اختیار خود را که در محل قرار دارند، واگذار و در اختیار آنها قرار دهند. موضوع هنر است (6) قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن (به استثنای اراضی موضوع تبصره (2) ماده (9) این قانون ظرف مدت دو ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون. به درخواست وزارت راه و شهرسازی. دفاتر اسناد و املاک مکلفند ظرف مدت یک ماه پس از اعلام این وزارتخانه نسبت به تفکیک و ثبت انتقال مالکیت در دفتر املاک و صدور سند اسناد رسمی از طرف دولت به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی اقدام نمایند.
در تبصره 1 این ماده تاکید شده است که در صورت عدم واگذاری و تحویل زمین توسط دستگاه های موضوع این ماده و عدم ارائه اسناد آن ظرف مدت دو ماه از تاریخ درخواست وزارت راه و شهرسازی، سازمان ثبت ملک موظف است. درخواست وزارت راه و شهرسازی ظرف مدت یک ماه نسبت به صدور قانون و سند مالکیت جدید به نام دولت با نمایندگی وزارت راه و شهرسازی.
با وجود صراحت قانونی، به گفته مسئولان وزارت راه و شهرسازی، تنها 4 درصد از زمین های مورد نیاز برای ساخت واحدهای مسکونی ملی توسط دستگاه های دولتی تامین شده است.
تا امروز زمینی برای ساخت 2 میلیون و 400 هزار واحد نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده است که البته در برخی کلانشهرها از جمله تهران تامین زمین با مشکل مواجه شده است. در حال حاضر بنیاد مسکن برای ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن در سه شهرستان رودهن، بومهن و دماوند با کمبود زمین مواجه است.
* بازپرداخت وام 300 تا 450 میلیون تنی در طرح مسکن دولت
بر اساس قانون جهش مسکن، سالانه 360 هزار میلیارد تن فولاد برای طرح مسکن دولت (نهضت ملی مسکن) باید توسط بانک ها و موسسات مالی پرداخت شود که متناسب با تورم اعلامی بانک مرکزی افزایش می یابد.
در این طرح 450 میلیون تومان در تهران، 400 میلیون در شهرهای بالای یک میلیون نفر، 350 میلیون در مراکز استان ها، 300 میلیون در شهرستان ها و 250 میلیون در روستاها پرداخت می شود. این تسهیلات در 4 مرحله فونداسیون 10 درصد، اسکلت سقف 40 درصد، سفت کاری 25 درصد و نازک کاری 25 درصد به سازنده پرداخت می شود.
نرخ سود این کمک هزینه بین 5 تا 18 درصد است که متقاضی حداکثر پس از 3 سال شروع به پرداخت کمک هزینه می کند.
* اقساط 2.3 میلیون وام 450 میلیون تنی با سود 5 درصد
به گزارش تسنیم، اگر قرار باشد وام 450 میلیون تنی از نهضت ملی مسکن با سود 5 درصد به متقاضیان بازپرداخت شود، میزان قسط ماهانه این وام در سال اول 2 میلیون و 320 هزار تن است. این میزان در دوره پنجم (سال پنجم) به 2 میلیون و 611 هزار تن و در سال دهم به 3 میلیون و 27 هزار تن خواهد رسید. در سال پانزدهم میزان اقساط ماهانه به 3 میلیون و 510 هزار تن و در سال بیستم میزان اقساط به 4 میلیون و 69 هزار تن افزایش می یابد.
مجموع پرداختی و سود این تسهیلات به ترتیب 748 میلیون و 298 هزار تن و 298 میلیون و 298 هزار تن است.
اما در صورت بازپرداخت این وام با سود 18 درصدی به متقاضیان نهضت ملی مسکن، میزان اقساط ماهانه در دوره اول (سال اول) 6 میلیون و 19 هزار تن و در سال پنجم 6 میلیون و 775 هزار تن.
در سال دهم دوره بازپرداخت 20 ساله مبلغ سهم 7 میلیون و 854 هزار تن است. اقساط ماهانه وام 450 میلیون تنی نهضت ملی مسکن در 12 ماهه پانزدهم 9 میلیون و 105 هزار تن خواهد بود. در نهایت در سال بیستم میزان مشارکت ها به 10 میلیون و 556 هزار تن افزایش می یابد.
در واقع بیست سال دیگر و در سال 1420 کاندیدای نهضت ملی مسکن وام 450 میلیون تنی با سود 18 درصدی یک میلیارد و 941 میلیون و 100 هزار تنی پرداخت خواهد کرد. سود این وام حدود 1.5 میلیارد تن است. همچنین اقساط وام 250 میلیون تنی با نرخ سود 5 درصد در سال اول حدود 1.3 میلیون تن، در سال پنجم حدود یک میلیون و 451 هزار تن، در سال دهم حدود یک میلیون و 682 هزار تن در هر سال است. سال پانزدهم یک میلیون و 950 هزار تن و در سال بیستم 2 میلیون و 260 هزار تن بوده است.
مجموع بازپرداخت این وام در دوازدهمین ماه سال بیستم 415 میلیون و 721 هزار تن خواهد بود. سود کل این وام 165 میلیون و 721 هزار تن است. اقساط همین وام با نرخ سود 18 درصد در سال اول 3 میلیون و 344 هزار تن، در سال پنجم 3 میلیون و 764 هزار تن، در سال دهم 4 میلیون و 363 هزار تن، در سال پانزدهم 5 میلیون و 58 هزار تن و در سال بیستم 5 میلیون و 864 هزار تن. کل بازپرداخت این وام یک میلیارد و 78 میلیون تن است که برای وام 250 میلیون تنی سودی حدود 828 میلیون تن دارد.
* ساخت 880 هزار واحد نهضت ملی مسکن آغاز شد
بر اساس آخرین اظهارات مسئولان وزارت راه و شهرسازی، ساخت 880 هزار واحد نهضت ملی مسکن آغاز شده است. البته اعلام این آمار نکته باریکی دارد و آن محاسبه پروژه هایی از برنامه اقدام ملی مسکن در نهضت ملی مسکن است. در دولت قبل، ساخت حدود 540 هزار خانه آغاز شد که سه سال پس از تخریب، وضعیت فیزیکی خوبی ندارند.
* آماده سازی زمین 340 هزار
طبق بند قبل حدود 340 هزار واحد نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم آماده شده است. ساخت این بلوک ها از دولت سیزدهم آغاز شد که البته از مکان و توسعه فیزیکی این واحدها اطلاع چندانی در دست نیست.
* اختلافات وزارت راه و انبوه سازان
یکی از مشکلاتی که ساخت بلوک های نهضت ملی مسکن را تحت تاثیر قرار داد، تفاوت قیمت بلوک ها بین سازندگان و دولت است. به گفته برخی از مسئولان وزارت راه و شهرسازی، هزینه ساخت هر متر مربع از واحدهای نهضت ملی مسکن حدود 4 میلیون تن است، در حالی که انبوه سازان با استناد به هزینه مصالح ساختمانی و سایر هزینه های ساخت، می گویند: هزینه ساخت هر متر مربع از این واحدها حدود 7 میلیون تن خواهد بود. به همین دلیل هنوز بسیاری از سازندگان قرارداد ساخت و ساز امضا نکرده اند.
از سوی دیگر موضوع دیگری که باید به آن پرداخته شود، ادغام برنامه اقدام ملی مسکن در نهضت ملی مسکن است. در طرح ملی مسکن سازندگان با تعداد معینی شروع به ساخت و ساز کردند که با توجه به گسترش آن هزینه ها افزایش یافت. بنابراین مشخص نیست واحدهای نهضت ملی مسکن (همان واحدهای قبلی طرح ملی مسکن) چگونه مشمول تعدیل قیمت می شوند که سازندگان بخواهند آن را تکمیل کنند.
شاید یکی از دلایل اصلی مذاکره وزارت راه و شهرسازی با شرکت های چینی و ترکیه ای اختلاف با تولیدکنندگان داخلی باشد. مذاکراتی که البته مدتی است اعلام نشده است. شنیده ها حاکی از آن است که شرکت های خارجی واحدهای نهضت ملی مسکن را با متری حدود 3 میلیون تن خواهند ساخت. البته نباید فراموش کرد که سال هاست یک شرکت ترکیه ای در فاز 11 پردیس اقدام به ساخت واحدهای مسکن مهر می کند و هنوز قسمت قابل توجهی از آنها ناتمام مانده و پروژه های شرکت ترکیه ای به حالت تعلیق درآمده است.