پس از سفر اخیر رئیس جمهور چین به منطقه و بیانیه هایی که صادر کردند، برخی نیروها از خواب بیدار شدند و به شکلی عجیب اعتراض کردند.
به گزارش اختاز نیوز، عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت:
یکی از مقامات دفتر رئیس جمهور داستانی را بیان کرد و گفت: همکاران چینی به یاد داشته باشند که زمانی که عربستان سعودی و آمریکا از گروه های تروریستی داعش و القاعده در سوریه حمایت کردند و یمن را با تهاجم نظامی وحشیانه ویران کردند، این ایران بود که با تروریست ها می جنگید. امنیت در منطقه برقرار خواهد شد و تروریسم به شرق و غرب گسترش نخواهد یافت.»
واضح است که این گروه درک درستی از موضوع روابط خارجی ندارند و نمی دانند که اگر منافع ملی کشورها ایجاب کند، با داعش همراه می شوند و وارد جنگ یمن می شوند، چه رسد به اینکه امضا کنند. توافق با عربستان سعودی
اخلاق به معنایی که در این گفتار ذکر شد، در روابط بیرونی جایی ندارد. وجود چنین رویکردهای نامتعارفی وضعیت ایران را به مرحله فعلی رسانده است.
20 ماه پیش که موضوع توافق بلندمدت ایران و چین مطرح شد، در یادداشتی به خطرات سیاست خارجی ایران در حوزه روابط بلندمدت و راهبردی با چین اشاره کردم. در بخشی از آن نوشتم که: «اگر برجام کامل نشود یا از آن خارج شویم و شرایط به شرایط قبلی بازگردد، قطعاً چین به هیچ وجه با ایران همکاری نخواهد کرد که قبل از برجام همکاری نمی کرد.» برجام را امضا کرده و به قطعنامه های قبلی علیه ایران رای داده است… همچنین بدون شرکت در FATF با ما همکاری نخواهند کرد. اصولاً با کشوری که در مسیر نظام بین الملل است همکاری راهبردی دارند. چین نه تنها در سطح بین المللی، بلکه در سطح منطقه ای نیز حاضر به همکاری استراتژیک با ایران علیه اسرائیل، امارات و عربستان سعودی نخواهد بود. وزیر امور خارجه چین پیش از سفر به ایران از امارات و عربستان سعودی دیدن کرد. بنابراین شرط لازم برای این همکاری ورود نسبی به ساختار نظام بین الملل است. اگر نمی خواهید یا نمی پذیرید، با چین وارد همکاری استراتژیک نشوید، این فقط اتلاف وقت است. شرط لازم برای این امر احیای برجام است. ظاهراً برخی اصولگرایان درک درستی از این موضوع ساده ندارند.»
در ادامه یادداشت تاکید کردم که: اگر این توافق با شکاف سیاسی و بی اعتمادی مزمن بین اجزای دولت یا دولت و مردم همراه باشد، به سرعت یا با شکست مواجه می شود و یا مردم متحمل تبعات منفی خواهند شد. بنابراین تنها راه شفافیت است و اصلاحات سیاسی در داخل کشور است تا تصمیمات سیاسی به ویژه خارجی بر اساس منافع فردی یا گروهی نباشد، بلکه بر اساس منافع ملی باشد. بدون اصلاحات سیاسی داخلی، چنین توافقاتی ممکن است برای تغییر موازنه قدرت داخلی به جای افزایش تولید و رفاه پایدار انجام شود.»
این یادداشت نشان می دهد که مشکل امروز هم اکنون روشن است و نه تنها چین، بلکه همه کشورهای دیگر از جمله روسیه، اروپا، آمریکا و همچنین کشورهای همسایه ایران در همین مسیر هستند. این در مورد اعتماد به یک کشور یا بی اعتمادی به کشور دیگر نیست. اصولاً اعتماد به این معنا در روابط خارجی وجود ندارد. آنچه وجود دارد، منافع دولت ها و کمیت و کیفیت قدرت هر کشور است.
وقتی ایران خود را از بازار انرژی خارج کرده و قدرت اقتصادی کافی برای تأثیرگذاری بر دیگر کشورها را ندارد، چرا فکر می کند که کشورهای دیگر باید به ملاحظات اخلاقی یا منطقی ایران عمل کنند؟
این مواضع چین حتی فراتر از مفهوم روابط دو کشور است و به نوعی بیانگر تغییر رویکرد آنها به آینده ایران و تحولات داخلی آن است. روزی که تمام تخم های خود را در سبد متزلزل سیاست خارجی گذاشتید، نسخه استقلال سیاسی را در عمل پیچیدید.
جالبتر اینکه دولت هیچ اطلاعات اولیه ای در مورد این چرخش چینی و حتی تحلیلی از احتمال وقوع آن نداشت. این موضوع برای سیاست خارجی ایران که مهم ترین مسائل پیش روی سیاست خارجی کشور را درک نمی کند، خطرناک تر است.
آیا دولت چین به دولتمردان کنونی ایران آموخت که منافع ملی چیست؟ و لطف بزرگی است البته اگر این درس را یاد گرفته باشند. این آغاز تاریخ و مرحله ای است برای دوشیدن بیشتر ما و منطقه. ما باید نگران باشیم که به کشورهای دیگر از جمله روسیه که با آنها روابط مشابهی داریم، خدمت کنیم و آموزش دهیم. به نظر من نه چین، نه روسیه و نه هیچ کشور دیگری را نباید محکوم کرد، آنها موظف به حفظ منافع ملی خود هستند. اروپا و آمریکا یکی هستند، مشکل از ماست.