روز جدید : عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: حال باید پرسید که آیا موضع ایران در برابر جنگ اوکراین نشان دهنده استقلال کشور است یا خیر؟ پاسخ کوتاه من منفی است! این بدان معنا نیست که من باید باور کنم که باید حمله را محکوم کنیم یا باید سکوت کنیم. این بحث دیگری است.
استقلال یعنی فرصت های دیگری هم پیش از خود داشته ایم که انتخاب نکرده ایم یا این موقعیت تنها فرصت ماست؟ ما در زمان حمله شوروی به افغانستان علیه روس ها موضع می گرفتیم و حتی سال بعد با غربی ها المپیک مسکو را تحریم کردیم.
ما به راحتی نتوانستیم این مسابقات را تحریم کنیم، اما بین دو گزینه تحریم را انتخاب کردیم. با وجود اینکه در تقابل با آمریکا بودیم و بعدها جنگ شد و این موضع برای ایران هزینه داشت، اما بازتاب سیاسی آن را در داخل و اعتماد مردم و حضور موثر آنها در جبهه ها را دیدیم.
در مورد موضع در قبال جنگ در اوکراین، به نظر می رسد ایران طوری رفتار کرده که گویی چاره ای نداشته است و مشکل همین است. در تهاجم اول و دوم آمریکا به عراق، ما در واقع بیشترین این تهاجمات را بردیم، اما هرگز آنها را تایید نکردیم. در مورد حمله به افغانستان هم همینطور. ممکن است بگویند چون آمریکا متجاوز بود و البته نباید خود را مشروعیت بخشد، اما فراموش نکنیم که این حملات به دو دشمن در شرق و غرب ایران در آن زمان، آنها را به دولت های نسبتاً متحد و دوست تبدیل کرد. اما در همه این موارد ایران استقلال خود را در تصمیم گیری نشان داده است.
اما در اوکراین اینطور نیست. شاید درست نباشد که دولت آن را محکوم کند زیرا منفعت چندانی برای ایران ندارد، اما این نحوه مکالمات تلفنی و این موضع گیری رسانه های رسمی نشان دهنده استقلال سیاسی و رسانه ای کشور نیست. حتی اگر ایران بخواهد از این حرکت حمایت کند، باید نشان دهد که آگاهانه حمایت را از میان گزینه‌های احتمالی انتخاب کرده و می‌توانست انتخاب دیگری داشته باشد.
چرا ما در چنین شرایطی هستیم؟ به همان دلیلی که رئیس جمهور اوکراین در مواجهه با روسیه به غرب تکیه نکرد و در مقابل غرب نیز نباید به روسیه یا چین تکیه کند. کشورهایی که به دنبال منافع خود هستند، اخلاقیات و حتی تعهدات بین المللی نسبت به منافع به حاشیه رانده خواهد شد. اگر بپذیریم این درس جنگ در اوکراین است. استقلال منبع قدرت است. باید در بهبود روابط داخلی جستجو کرد.