چند هفته ای است که شاهد اعتراضات معلمان هستیم و این اعتراضات پس از تصویب طرح رتبه بندی ادامه پیدا کرد. اعتراض معلمان هم به خاطر مشکلات معیشتی بود و هم درباره شرایط و کیفیت آموزش. اما طرح مصوب قابلیت پاسخگویی به نیازهای مختلف معلمان را ندارد.
سجاد صدیگی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در گفتگویی به این سوالات پاسخ داد.
سیدیکی: بحث رتبه بندی جدا از بحث معیشت معلمان است اما گاهی این دو اشتباه می کنند. رتبه بندی یک نظام ارزیابی مبتنی بر ایده تغییر در آموزش است و مسئله معیشت موضوع دیگری است. اساس اعتراضی که امروز در جامعه معلمان وجود دارد به دلیل تقابل نظام با موضوع عدالت اجتماعی است که اگر فضا کمی بازتر شود جنبش کارگری و سایر اقشار نیز اعتراض خواهند کرد زیرا وجود دارد. بی عدالتی در سیستم پرداخت در کنار.
* این موضوع در گذشته نیز مطرح شده بود. واکنش دولت ها و مجالس مختلف به این موضوع چگونه بود؟
سیدیکی: نزدیک به هشت سال است که گروهی از سیاستمداران با افکار عمومی معلمان در مورد معیشت بازی می کنند. عدم کفایت دولت و مجلس نسبت به جامعه معلمان بیش از خود موضوع باعث نارضایتی شده است. این چهارمین بار در هشت سال گذشته است که معلمان به نام رتبه بندی و نه به اصلاح نظام معیشتی دست زده اند. لایحه نوشته شده اما لایحه سند تغییر نیست و ثانیا اگر هم باشد نمی تواند نظام معیشتی را اصلاح کند. در روزهای اخیر شاهد اعتراضات معلمان بودیم که پس از تصویب طرح رتبه بندی نیز این اعتراضات ادامه یافت. معلمان به شرایط زندگی خود اعتراض دارند و رتبه بندی دردی را دوا نمی کند. بعد به دروغ می گویند حقوق معلم بین 8 تا 16 میلیون می شود. آیا می توانید 12000 میلیارد تن اعتبار اعطا شده به 800000 معلم را تقسیم کنید و سپس آنها را در سیستم پرداختی که بین 3.5 تا 10 میلیون دریافت می کند توزیع و توزیع کنید؟
* راه حل جایگزین این کمبود بودجه چیست؟
سیدیکی: به نظر من مسئله بی عدالتی بیش از کمبود بودجه یا مشکلات دیگر جامعه را نگران می کند. به دلیل محدودیت منابع، ما باید بر یک سیستم توزیع عادلانه پافشاری کنیم، نه بر رقابت دستمزد. به دلیل تأثیر روانی نابرابری دستمزد، جامعه به شدت آسیب می بیند. بین رقابت در پرداخت یا برابری در توزیع، این دومی جنبه قابل قبولی در حکومت اسلامی است. در مجموع حساب رتبه بندی دقت و کفایت لازم را ندارد. یعنی اصلاحی در نظام معیشتی صورت نگرفته و اصل رتبه بندی شایستگی ندارد و فقط برای معلمان جدید خوب است و تقریباً هیچ منفعت خاصی برای دیگران ندارد.
* آیا حداقل حقوق معلمان هشتاد درصد معلمان در طرح رتبه بندی جدید نیست؟
سیدیکی: این یکی از فریب افکار عمومی و عدم صداقت است، حقوق معلمان هشتاد درصد کادر آموزشی نمی شود. در این لایحه آمده است که مربی دانشگاه تهران با نمره صفر حدود 9 میلیون و 400 دریافت می کند اما در حال حاضر دانشگاه تهران اصلا مربی استخدام نمی کند. همه معلمان حداقل دستیار با پایه حقوق 17 میلیون هستند که اگر 80 درصد معلمان باید حقوق بگیرند باید پرداخت شود. ثانیاً، اگر می‌خواهیم عدالت اجتماعی را بنا کنیم، هرکسی که کارش مهمتر است باید بیشتر به دست بیاورد. من معتقدم حقوق معلمان باید هشتاد درصد حقوق معلمان باشد. سوال جدی این است که چرا یک معلم باید هشتاد درصد هیأت علمی را دریافت کند؟ آیا کار ضلع عمومی مهمتر است یا تخصصی حوزه دانشگاهی؟ یعنی اگر از نظر اهمیت به آن نگاه کنیم، اینطور نیست; اما حتی اگر آن را در نظر نگیریم، نام هشتاد درصد معلمان رفتاری ناعادلانه با جامعه معلمان است. بنابراین نباید انتظار داشت که جامعه مدرسین از این جلسات منزجر نشوند.
* با این طرح چه تغییراتی در حق الزحمه معلمان رده های مختلف ایجاد می شود؟ و بر چه اساسی گفته می شود که این طرح در خود رتبه بندی نیز شکست خواهد خورد؟
سیدیکی: الان حقوق معلم چهار میلیون است. با 10 درصد اضافه حقوق امسال به چهارصد یا چهارصد می رسد. مابه التفاوت این مبلغ به هشت میلیون (یعنی سه میلیون و ششصد) در حقوق وی فوق العاده محسوب می شود. حال اگر حکم فردی با 10 یا 12 سال سابقه 6 میلیون و 900 هزار باشد، با 10 درصد اضافه حقوق حدود 7 میلیون و 600 هزار می گیرد. یعنی حدود 400 هزار تومان اضافه و هشت میلیون به این معلم تعلق می گیرد. سوال این است که آیا نمودارها در اینجا گنجانده شده اند؟ یا شاهد مرگ رتبه ها خواهیم بود؟ در این سیستم فردی که 2 سال خدمت کرده است با فردی که 12 سال خدمت کرده است یکی خواهد بود. نه منطق عدالت دارد و نه ارزیابی سازمانی. ضمن اینکه با 400 هزار جلد مشکل معلمان حل می شود؟
در مقابل، به افزایش حقوق در قوه قضاییه و سازمان زندان ها نگاه کنید. حقوق آنها تقریباً دو برابر شده است، آیا سروصدایی دیده ایم؟ آیا رسانه ها به سراغ آنها رفتند و چهره آنها را خدشه دار کردند؟ یا برای جامعه پرستاری که وزیر بهداشت 63 هزار میلیارد تومان درخواست داده و پایه حقوق پرستاران 16 میلیون تومان تعیین شده است. آیا رسانه ها روی حقوق آنها تمرکز کردند که آیا این عامل تورم است یا خیر؟
25000 میلیارد تن برای حدود 900000 نفر در جامعه معلمان و 63000 میلیارد تن به کمتر از 500000 نفر در جامعه بهداشت توزیع شد. الان هم حداقل دستمزد پرستار و معلم 70 تا 80 درصد است. رفتارهای غیرصادقانه فراوان برای هشت سال جامعه معلمان را منزجر کرد. هر وقت سروصدا کردند مثلاً 200 هزار تن به حقوق معلمان اضافه کردیم.
* اعتراض معلمان چه تاثیری در روند تصویب این طرح داشت؟
سیدیکی: متاسفانه در نظام جمهوری اسلامی سازوکار مناسبی برای ظهور و ابراز اراده مردم در اداره کشور نداریم. مثلاً ما داریم رئیس جمهور می کنیم و چهار سال است که مردم در کار رئیس جمهور و معاونت دخالت نمی کنند. اصل 5 قانون اساسی به ظهور جمهوری در نظام اشاره دارد و اصل 104 قانون اساسی وجود تشکلی برای دهقانان، معلمان و کارگران را بیان می کند تا جریانات مردمی در اداره کشور در حوزه خود سهیم باشند. تخصص اما امروز این سهم تقریباً وجود ندارد و مردم را فقط در صندوق های رای می بینیم نه در اداره جامعه. به همین دلیل باید به قانون اساسی برگردیم. مثلاً جنبش کارگری به یک مشکل اعتراض می کند، اما اساساً سازوکاری برای اعتراض آن وجود ندارد، جامعه معلمان سازوکاری برای اعتراض و دخالت در اصلاح فرآیندها ندارد و از آنجایی که دلیلی برای اعتراض وجود ندارد، زمانی در نظر گرفته می شود که اعتراض می کند ما در هیچ زمینه ای این سازوکارهای سازمانی را نداریم مگر در نظام مهندسی، نظام پزشکی، اتاق بازرگانی و امثال آن.
امروزه سهم گروه‌هایی مانند مهندسان و پزشکان در سیاست‌گذاری بسیار بیشتر از سایرین است و با کسب قدرت چانه‌زنی می‌توانند سهمی از منابع عمومی را جذب کنند، در حالی که سایر اقشار از چنین حقوقی محروم هستند. سازمان ها وقتی مکانیزمی برای آنها وجود نداشته باشد نمی توانند کاری انجام دهند. آنچه امروز مردم را نگران می کند تبعیض است، ما معتقدیم اگر منابع نباشد برای همه نخواهد بود. تا زمانی که دروغ می گوید حقوق معلم بین 8 تا 16 میلیون می شود.