روز جدید : به نظر من، این واقعیت که عراق سومین کشور بزرگ در بحث است، چندین سوال را ایجاد می کند. این واقعیت که سرمایه گذاری در عراق کمتر از ایران بحث برانگیز است، این کشور پتانسیل های بکر بسیار زیادی دارد و دسترسی به آن آسان تر از ایران است. علاوه بر این، مذاکره و تجارت با دولت و مردم عراق راحت تر از ایرانی ها است.
به گزارش جروزالم پست، عراق سال گذشته به یکی از بزرگترین میزبانان سرمایه گذاری چین و حلقه کلیدی پروژه یک کمربند و یک جاده پکن تبدیل شد. با گذشت نزدیک به 20 سال از آغاز جنگ عراق، میلیاردها یوان چین در پروژه های مختلف در این کشور سرمایه گذاری شده است، از انرژی سبز و نیروگاه های نفتی گرفته تا ساخت جاده ها و مدارس. اکنون این سوال مطرح می شود که عراق چه نقشی در استراتژی کمربند و جاده چین ایفا می کند و این چه تاثیری بر رقابت قدرت های بزرگ در خاورمیانه دارد؟
وزرای خارجه ایران و چین در ماه مارس گذشته توافقنامه مشارکت راهبردی جامع 25 ساله را در تهران امضا کردند. بر اساس این توافق، پکن متعهد شده است در ازای تخفیف‌های مستمر در عرضه نفت، 400 میلیارد دلار در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کند.
این توافقنامه و پیامدهای آن برای امنیت و اقتصاد جهانی در آن زمان به طور گسترده مورد بحث قرار گرفت. اما با نزدیک شدن به سال 2021، مشخص شده است که همسایه ایران، عراق، عنصر کلیدی در کمربند چین و استراتژی خاورمیانه است.
بر اساس گزارش مرکز سرمایه گذاری و توسعه سبز در دانشگاه فودان شانگهای، عراق سال گذشته 10.5 میلیارد دلار سرمایه گذاری زیرساختی یکباره و یکباره دریافت کرد. عراق پس از چین و پاکستان به سومین شریک انرژی تبدیل شده است. بر اساس این مطالعه، مجموع سرمایه گذاری چین در کشورهای عربی و خاورمیانه در سال 2021 حدود 360 درصد افزایش یافته و مشارکت این کشور در ساخت و ساز نسبت به سال 2020، 116 درصد افزایش یافته است.
چین در حال حاضر در حال ساخت نیروگاه نفتی سنگین الحیرات در نزدیکی کربلا است. در این زمینه، وعده تامین اعتبار ساخت هزار مدرسه و حدود ۷ هزار مدرسه در آینده در ازای فرآورده های نفتی، قول تضمین این قرارداد خیریه را داده است. شرکت دولتی چین همچنین قراردادی را برای توسعه میدان گازی منصوریه برنده شده است و پکن در سایر پروژه های صنعتی و توسعه عراق حضور پررنگی دارد.
وی گفت: «من از اینکه عراق اکنون سومین کشور بزرگ در طرح «یک کمربند و یک جاده» است، کمی تعجب کردم، زیرا چین توجه زیادی به قزاقستان دارد و سرمایه‌گذاری زیادی در آن دارد و تمرکز زیادی روی آسیای مرکزی دارد.
به نظر من، اینکه عراق سومین کشور مورد بحث است، نشان دهنده چند موضوع است. این واقعیت که سرمایه گذاری در عراق کمتر از ایران بحث برانگیز است، این کشور پتانسیل های بکر بسیار زیادی دارد و دسترسی به آن آسان تر از ایران است. علاوه بر این، مذاکره و تجارت با دولت و مردم عراق راحت تر از ایرانی ها است.
چینی ها همیشه تجارت با ایران را بسیار سخت می دانستند و تنش های پنهانی زیادی بین ایران و چین وجود دارد. با توجه به وابستگی چین به انرژی عربستان و خلیج فارس، آنها معتقدند که داشتن منبع مهم دیگری از نفت مهم است. عراق بازار بسیار جوانی است که باید رشد کند، به همه چیز نیاز دارد و راهی برای پرداخت آن وجود دارد، برخلاف سوریه که ذخایر نفتی محدودی دارد و لبنان که ذخایر نفتی ندارد. ویر گفت: «به این فکر کنید، عراق مکان مناسبی برای چین در خاورمیانه است.
پس از 20 سال حضور آمریکا در خاورمیانه، چین تامین کننده عراق است.
روابط عراق و چین به زمانی برمی گردد که پکن در دهه های 1960 و 1970 به بغداد تسلیحات فروخت، در حالی که از عراق حمایت می کرد و در عین حال از ادعای چین برای کرسی در شورای امنیت سازمان ملل حمایت می کرد. روابط در دهه 2000 پس از سرنگونی صدام حسین گسترش بیشتری یافت. چین به همراه روسیه به شدت با جنگ در عراق مخالف بودند، اما پکن و مسکو ذینفعان اصلی آن شدند.
در سال 2008، شرکت ملی نفت چین قرارداد تولید در مقیاس بزرگ را با دولت عراق امضا کرد که اولین شرکت خارجی پس از جنگ بود. در سال 2013، چین حدود نیمی از تولید نفت عراق را خریداری کرد. در آن سال‌ها، عراق دارای پهپادهای چینی برای مبارزه با داعش بود، از قانون امنیت ملی هنگ‌کنگ در سازمان ملل حمایت می‌کرد و از نگرش چین در قبال مسلمانان سین‌کیانگ دفاع می‌کرد.
توضیح دادید که چون امیدهای عراق برای مشارکت بیشتر آمریکا و حمایت از توسعه آن محقق نشده است، به دنبال اقدام است، نه گفتار. زمانی هیجان در مورد پتانسیل حمایت آمریکا از عراق وجود داشت و در آن زمان همکاری با چین به حالت تعلیق درآمد. وی گفت: چین صبور است و می تواند منتظر فرصت جدیدی باشد.
کشورهای منطقه پس از مشاهده رفتار آمریکا در خاورمیانه طی چند سال گذشته متوجه شده اند که لزوما نمی توانند به ایالات متحده تکیه کنند. ایالات متحده هیچ کاری انجام نمی دهد و وضعیت مردم محلی را بهبود نمی بخشد، به همین دلیل است که ما چین را همه جا می بینیم.
اریک دیویس، استاد علوم سیاسی در دانشگاه راتگرز و مدیر سابق مرکز دانشگاهی مطالعات خاورمیانه اخیراً در توییتی نوشت: «وقتی ایالات متحده می‌پرسد چرا چین به یک قدرت جهانی قوی‌تر تبدیل شده است، باید توجه داشت که چین نقش مهمی را ایفا می‌کند. نقش در توسعه به عنوان عراق. چین در حال سرمایه گذاری در صنایع گاز طبیعی و خورشیدی عراق و ساخت فرودگاهی در این کشور است. سرمایه گذاری آمریکا کجاست؟
محور جاده ابریشم
همه عراقی ها از این پیشرفت راضی نیستند، همانطور که همه ایرانی ها از توافقنامه همکاری 25 ساله امضا شده با چین استقبال نکردند.
گالیب محمدعلی، نماینده سابق پارلمان عراق در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «در حالی که چین 70 دلار در هر بشکه نفت خام وارد می‌کند، عراق همان مقدار بنزین چینی را با قیمت 200 دلار وارد می‌کند. پکن نشان می دهد که از این همکاری سود بیشتری می برد.
دکتر رونان سیدل، کارشناس عراقی مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا در تل آویو، موشه دایان، گفت: «عراقی ها عمیقاً با چینی ها در ارتباط هستند. آنها به پکن اجازه دسترسی به بازار نفت عراق را دادند و چینی ها قول ساخت مدارس و زیرساخت های دیگر را دادند. مدارس بسیار مهم هستند زیرا بسیاری از مدارس در وضعیت وحشتناکی قرار دارند و این موضوعی است که در عراق بسیار مورد بحث است.
البته ما شاهد تظاهرات ضد چینی در عراق نبودیم. جایی که به گفته سیدل، حضور فیزیکی چین به اندازه آفریقا یا بخش‌هایی از اروپا گسترده نیست. او گفت: «عراقی ها نسبت به چین احساسات دوگانه دارند زیرا هم می خواهند کشورشان توسعه یابد و هم از این همکاری می ترسند. کارشناسان اطمینان دارند که همکاری چین و عراق در سال 2022 به رشد خود ادامه خواهد داد، حتی اگر سرمایه گذاری افزایش نیابد.
آیا حضور چین به ثبات عراق و اطراف آن کمک خواهد کرد؟ برخی معتقدند این به دلیل ترس چین از اختلال در عرضه نفت است. اکنون واضح است که چین به آرامی اما مطمئناً موقعیت خود را در خاورمیانه تثبیت می کند و این واقعیت جدید بر رقابت های جهانی در سراسر جهان تأثیر خواهد گذاشت.