احسان اسقایی: شرایط در حوزه گفتمان برجام در حال تغییر است. گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تا همین اواخر توافق هسته‌ای را مرده اعلام می‌کرد و آشکارا و پنهان اعلام می‌کرد ایران در حال کاهش فاصله خود با ساخت سلاح هسته‌ای است، ادبیات متفاوتی درباره ایران و تعامل هسته‌ای دارد. سازمان انرژی کشورمان مدتی است که با سازمان زیرمجموعه خود در سازمان ملل صحبت می کند. بنابراین می توان ادعا کرد که وزن مثبت انگیزه هایی که او می فرستد بر جنبه های منفی سخنان او در مورد تعاملات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بیشتر است.
*دیدگاه گروسی با سفرش به ایران تغییر کرد
البته این تغییر نگاه احتمالا بعد از سفر اخیر او به تهران اتفاق افتاده است. البته جزئیات این سفر به بیرون درز نکرده است، اما به احتمال زیاد عدم اطلاع از وعده های ایران به آژانس بخشی از دیپلماسی محرمانه ای است که برای حل و فصل موارد باقی مانده بین کشورها در دستور کار قرار گرفته است. در گذشته و پس از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با یکدیگر در کشورهای عربی منطقه، در نهایت تصمیم بر این شد که مذاکرات تخصصی در کارگروه های مختلف مرتبط با موضوعات چالش برانگیز پرونده هسته ای انجام شود. اکنون به نظر می رسد این مذاکرات از سوی غرب به ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی سپرده شده است تا دو پرونده باقی مانده بین ایران و آژانس بسته شود.
* گروسی: با ایران وارد مرحله متفاوتی می شویم
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیراً اعلام کرد که برای اولین بار در بیش از یک سال گذشته، ایران تمایل خود را برای شرکت در «گفت‌وگوی جدی» با این نهاد سازمان ملل نشان داده است و این نشانه این است که تهران به دنبال کاهش تنش‌ها است. رافائل گروسی به فایننشال تایمز گفت که تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ماه‌ها روابط تیره‌ای را پشت سر گذاشته‌اند، ممکن است پس از مذاکرات وی در ایران وارد «مرحله دیگری» شوند. من این درک را در آنها می بینم که بهتر است کمی تعامل داشته باشیم تا اینکه مسیری کاملا متفاوت را ادامه دهیم که منجر به تشدید بیشتر و شاید خطرات بزرگتر از جمله جنگ شود. این بسیار مهم است زیرا ما بعد از چند ماه دوباره وصل شدیم.
* احیای برجام به تعامل ایران و آمریکا بستگی دارد
گروسی در جای دیگری در بیانیه خود تاکید کرد که واشنگتن و تهران همچنان کانال دوجانبه خود را باز نگه می دارند. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها خواستار مذاکره ایران و آمریکا به هر شکل ممکن شده است زیرا او به عنوان مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به خوبی می داند که حل چالش هسته ای ایران و آمریکا دولت‌ها تنها به اراده طرف‌های درگیر وابسته هستند. نشست اراده‌ها که یک بار در سال‌های اخیر صورت گرفت، منجر به ایجاد توافق وین شد و از آن تاریخ تا زمان خروج آمریکا از ایران، برجام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بالاترین حد خود با یکدیگر تعامل داشتند. به حدی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چندین مرحله صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تایید کرده و گزارش‌های مثبتی را به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کرده است که منجر به پایان فصل هفتم تحریم‌ها علیه ایران شده است. حالا هم به نظر می رسد که او مدام این خبر را تکرار می کند که حل مسئله هسته ای ایران در گرو تعامل ایران و آمریکا و مذاکرات مربوط به پرونده هسته ای ایران است.
*شاید گروسی یک واسطه بزرگ باشد
حدود 6 ماه پیش خبری از مذاکرات ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم در کشورهای عربی منتشر شد و نقش میانجی در این رابطه بسیار مهم شد. زیرا یک میانجی معتبر می تواند به نزدیک شدن دیدگاه های طرفین برای احیای توافق هسته ای کمک کند. اگرچه فایننشال تایمز اخیرا فاش کرد که مقامات بلندپایه آمریکایی و ایرانی در ماه ژانویه در عمان مذاکرات غیرمستقیم محرمانه ای داشته اند، اما به نظر می رسد در بعد تخصصی حل و فصل اختلافات ایران و ایالات متحده، این آژانس یا بهتر است بگوییم رافائل گروسی نقش اصلی را ایفا کند. نقش او محوری است زیرا مهمترین اخبار مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا و اقدامات ایران برای حل و فصل پرونده های خود در آژانس بین المللی انرژی اتمی را اطلاع رسانی می کند.
منبع: آرمان ملی