مهر سکوت منتقدان روحانی

حمید سلیمانی: در خرداد 1400 بازار سرمایه و سهامداران فعال این بازار جایگاه ویژه ای در مناظره های نامزدهای ریاست جمهوری داشتند. از «ابراهیم رئیسی» تا «محسن رضایی» و از «قاضی زاده» تا «زاکانی»، «حسن روحانی» را متهم کردند که کسری بودجه دولتش را از جیب سهامداران تامین می کند و پس از افت شدید شاخص بورس، او. در مرداد 1398 رفتند. البته همه این افراد بعد از انتخابات سمت های اجرایی کشور را گرفتند، اما اکنون که ارزش واقعی بازار سرمایه حتی بیش از خرداد 1400 کاهش یافته است، هیچ یک از این منتقدان حرفی نزدند. راهکار جلوگیری از خروج وحشتناک سرمایه های خرد از بورس به گزارش امدالی، دیروز و در جریان معاملات 31 اردیبهشت 1403 شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با کاهش 10846 واحدی دیگر نسبت به چهارشنبه گذشته به یک سطح رسید. از 2,208,244 عدد در آن روز برای نهمین روز متوالی تغییر خالص مالکیت قانونی به پول واقعی در بازار منفی شد و 272 میلیارد تومان پول واقعی از بورس خارج شد که بیش از 5 برابر (معادل 444 درصد) افزایش داشت. نسبت به روز چهارشنبه، شاخص بورس نشان می‌دهد که وضعیت بازار بهتر از روزی است که ابراهیم رئیسی سکان هدایت دولت را بر عهده گرفت، اما اگر ارزش بازار سرمایه را با دلار بسنجیم، مشخص می‌شود که سیزدهم دولت از بازار سرمایه و سهامداران این بازار آورده است.

سقوط ارزش واقعی سهام در دولت سیزدهم

برای سنجش میزان موفقیت دولت سیزدهم در حوزه بازار سرمایه بهترین ابزار موجود اندازه گیری ارزش صنایع اصلی در بورس به دلار است که ارزش واقعی بخش واقعی اقتصاد را نشان می دهد. در این دوران چه تغییراتی رخ داد و در نتیجه سهامداران این صنایع چقدر سود یا زیان کردند؟

کاهش 36 درصدی ارزش سهام تولیدکنندگان فولاد در دولت رئیس جمهور

ابتدا به تولیدکنندگان فولاد به عنوان یکی از بزرگترین بخش‌های صنعتی فعال در بازار سرمایه نگاه می‌کنیم. ارزش بازار این صنعت در مرداد 1398 و قبل از افت شدید بورس تهران معادل 37.2 میلیارد دلار بود. در بهار 1400، یعنی همزمان با انتخابات ریاست جمهوری و انتقادات تند کاندیداها علیه دولت روحانی، این رقم به 25.6 میلیارد دلار کاهش یافته است. داده های بازار نشان می دهد که امروز این رقم به زیر 16.5 میلیارد دلار رسیده است. یعنی عملکرد منتقدان دولت سیزدهم نه تنها باعث بهبود وضعیت نشد، بلکه 36 درصد از ارزش تولیدکنندگان فولاد کشور در 35 ماه گذشته از بین رفت.

زیان 60 درصدی سهامداران صنعت سنگ آهن

صنعت سنگ آهن که یکی از بزرگترین صنایع معدنی کشور محسوب می شد، دومین صنعتی است که در این گزارش مورد توجه قرار گرفته است. ارزش بازار این صنعت در اوج رونق بورس به 20.5 میلیارد دلار رسید که در بهار 1400 با اندکی کاهش به 19.9 میلیارد دلار رسید، 35 ماه پس از انتخاب رئیسی به عنوان رئیس دولت سیزدهم، این ارزش کمتر شده است. بیش از 8 میلیارد دلار که بیانگر کاهش 60 درصدی ارزش این بازار و البته سرمایه سهامداران آن است.

کاهش 52 درصدی ارزش تولیدکنندگان اوره در دولت سیزدهم

تولیدکنندگان اوره که بخش بزرگی از صنایع شیمیایی کشور را به خود اختصاص می دهند، در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ ارزش دلاری معادل ۶.۹ میلیارد دلار داشتند. در بهار سال ۱۴۰۰ و در اوج حملات رئیسی، رضایی، قاضی زاده و زاکانی علیه دولت روحانی، ارزش این صنعت در بازار سرمایه به 6.4 میلیارد دلار کاهش یافته است. اما در زمان فعالیت دولت سیزدهم ارزش این بازار و سرمایه سهامداران خرد و کل این صنعت به 3.1 میلیارد دلار رسید که نشان از کاهش 52 درصدی ارزش واقعی این صنعت دارد.

25 درصد ارزش سهام سهامداران پالایشی جهش کرد

صنعت پالایش کشور موتور محرکه بورس در سال‌های 1998 و 1999 بود، به طوری که در مرداد 1398 ارزش این صنعت به 31.4 میلیارد دلار رسید. در جریان انتخابات ریاست جمهوری در بهار 1400 ارزش این صنعت با کاهش شدید مواجه شد و به 11.6 میلیارد دلار رسید. این روند در دولت سیزدهم نیز ادامه داشته و اعداد و ارقام حاکی از آن است که ارزش دلاری این صنعت در روزهای پایانی اردیبهشت به 8.8 میلیارد دلار کاهش یافته است که حاکی از زیان 25 درصدی سهامداران صنعت پالایش در دولت سیزدهم است.

کاهش 42 درصدی ارزش صنعت پتروشیمی در کشور

یکی دیگر از بزرگ‌ترین زیربخش‌های صنایع بازار سرمایه ایران، صنعت پتروشیمی (الفین-آروماتیک) است که ارزش دلاری آن در مردادماه ۱۳۹۸ برابر با ۲۶.۵ میلیارد دلار بوده و در صدر بورس تهران قرار دارد. این صنعت از سقوط بورس در سال 1378 جان سالم به در برد و در بهار 1400 ارزشی معادل 25.2 میلیارد دلار داشت. در 35 ماه از روی کار آمدن رئیسی به عنوان رئیس دولت سیزدهم، ارزش این صنعت در بورس به 14.7 میلیارد دلار کاهش یافته است. یعنی 42 درصد ارزش سهام این صنعت کاهش یافته است، شوینده ها، بانک ها، خودروسازان و … نیز اندکی بالا و پایین رفته و اگرچه شاخص فعلی در بازار سرمایه حتی از شاخص این بازار هم بالاتر است. در مردادماه 1398 بین 25 تا 50 درصد کاهش ارزش داشته اند که نشان می دهد در دولت سیزدهم سهامداران بورس نه تنها سودی از اقتصاد نداشتند بلکه متحمل زیان هنگفتی شده اند.

چرا رئیس جمهور درباره بورس صحبت نمی کند؟

در همین زمینه یک کارشناس بازار سرمایه می گوید: رئیس جمهور اخیرا در یک مصاحبه تلویزیونی درباره همه مسائل به جز بازار سرمایه صحبت کرده است، در حالی که در روز افتتاح، بورس را جزو اولویت های اول دولت عنوان کرده است. الان اون اولویت اول کجاست؟ پس چرا در مورد آن صحبت نمی کنید؟ بهنام صمدی در گفت و گو با خبرآنلاین می گوید: در حال حاضر بازار سرمایه با یکی دو چالش جدی مواجه است. یکی از جدی ترین چالش ها صدور گواهی سپرده 30 درصدی بود که نه تنها برای بازار سرمایه بلکه برای خود دولت نیز چالش ایجاد کرد. وی می افزاید: هفته گذشته دولت می خواست 35 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی بفروشد اما حتی یک ریال هم فروخته نشد. سود این اوراق حدود 27 تا 28 درصد بود اما استقبال خوبی از اوراق نشد و دلیل آن هم سیاست بانک مرکزی بود که نرخ بدون ریسک را به حدود 30 درصد رساند و شاهد بودیم که 30 درصد گواهی سپرده ها توسط بانک ها فروخته شد. سوال بعدی نرخ ارز است. در حال حاضر اختلاف نیم بها با بازار آزاد به 50 تا 55 درصد رسیده است. صمدی بیان می کند: گزارش های مختلفی داشته ایم مبنی بر اینکه رانت بسیار شیرینی بین واردکنندگان توزیع می شود. مثلا واردکننده موبایل در ازای آن 42 هزار تومان می گیرد اما موبایل را 60 هزار تومان در بازار می فروشد. بازار تاثیر مثبتی دارد.

تکلیف خود را با بورس مشخص کنید

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه فصل مجامع فرا رسیده است و صنایع احتمالا سود خوبی از مجامع خواهند داشت، گفت: دلیل اینکه بازار کمی شل است سیاست های بانک مرکزی و سکوت دولت است و نه صحبت از همه صمدی: رئیس جمهور اخیراً در یک مصاحبه تلویزیونی در مورد همه مسائل به جز بازار سرمایه صحبت کرد، در حالی که رئیس جمهور گفت بورس. یکی از اولویت های اول دولت است. الان اون اولویت اول کجاست؟ پس چرا در مورد آن صحبت نمی کنید؟ وی می گوید: برای اینکه بازار وضعیت باثباتی پیدا کند ابتدا دولت باید تکلیف خود را با بورس روشن کند. حال نه به اغراق آنها که گفتند شعار اول ما بورس است و نه به اغراق آنها که بازار سرمایه را به کلی رها کرده اند، می گوید: امیدواریم دولت اقداماتی انجام دهد و همچنین امیدواریم که بانک مرکزی سیاست های خود را تعدیل خواهد کرد. از سوی دیگر، هر چقدر هم به سمت کاهش تنش در خاورمیانه برویم، قطعا بازار سرمایه روند صعودی مثبتی خواهد داشت.

سرمایه گذاران به دولت اعتماد ندارند

صمدی با بیان اینکه نقدینگی با بازار سرمایه در تضاد است و دلیل آن سیاست دولت و البته بانک مرکزی است، افزود: سرمایه گذاران دیگر باور نمی کنند و دولت به یکباره بخشنامه می دهد. اینها اتفاقاتی نیست که سهامدار بتواند آن را جذب کند و بلافاصله اعتماد سرمایه دار را بازگرداند.

وی تاکید می کند: تا زمانی که اتفاقات اساسی مهمی در بازار رخ ندهد، نمی توان انتظار رشد بازار را داشت: اگر همین سیاست های بانک مرکزی ادامه پیدا کند، فکر می کنم در نهایت بازار سهام در همین محدوده نوسان می کند. اگر اتفاقی از نظر کاهش نرخ یا کاهش شکاف بین نرخ بهره و بازار آزاد رخ ندهد که می‌تواند بازار سهام را رونق بخشد، در این شرایط هیچ چیز مثبتی نمی‌بینم.