آیت الله ایازی: امام خمینی به ترتیب عقوبت معتقد است; این بدان معنی است که مجازات اعدام برای کسی است که مرتکب قتل می شود، نه برای کسی که اقدام به قتل می کند / مصلحت مستلزم اجتناب از روش هایی است که خشونت را تحریک می کند.

آیت الله محمدعلی ایازی از اعضای مجمع علمای قم حوراء در گفتگو با خبرنگار جماران گفت: بنا به نقل برخی از طلاب نزدیک به امام، ایشان معتقد به «نظم» بودند. این بدان معناست که مجازات اعدام برای کسی است که مرتکب قتل می شود، نه برای کسی که اقدام به قتل می کند. در فرض محارب بودن موضوع که اصلاً امر جزئی است، موضوع محارب نیست.

این روزها با صدور حکم اعدام برای برخی از بازداشت شدگان حوادث اخیر جنایت جنگی، بحث های حقوقی و حقوقی فراوانی در این زمینه مطرح شده و جمع کثیری از حقوقدانان و حقوقدانان با دیدگاه های مختلف در این خصوص اظهار نظر کرده اند. این مسئله.

اما نظر امام خمینی (ره) به عنوان رهبر کبیر انقلاب اسلامی و یکی از مراجع عظام تقلید در مورد مجازات محرم چیست؟ در این باره با آیت الله محمدعلی ایازی، از اعضای جامعه پژوهشگران و مدرسین دانشگاه اسلامی حوراء قم گفت‌وگو کردیم.

مشروح گفتگوی خبرنگار جماران با وی در ادامه می آید:

لطفا نظر خود را در مورد وضعیت فعلی و اولین اعدام پس از اعتراضات جاری در کشور بیان کنید.

ابتدا باید بگویم که این روزها در شرایط سختی قرار داریم که مسئولیت علمای دین را بسیار سنگین می کند. خداوند متعال در سوره اعراف می‌فرماید، «”وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِکُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَىٰ رَبِّکُمْ»: به امتی گفتند که شما چرا حرف می‌زنید و چرا افرادی که ستم می‌کنند را نصیحت می‌کنید؟ گفتند که «مَعْذِرَةً به پروردگارت: زیرا ما به خدای متعال می گوییم که ما به وظیفه خود عمل می کنیم، خواه کار کند یا نه.

این آیه به قبیله بنی اسرائیل اشاره دارد که در مقابل کسانی که آن را بی ارزش می گویند، ایستادگی نکردند. گفتند حداقل اثرش این است که ما به وظیفه خود در قبال ملت عمل می کنیم و از خدا می خواهیم که تو شاهد باش که ما سکوت نکرده ایم بلکه به وظیفه خود عمل کرده ایم.

حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه سخنی دارد که به طرق مختلف نقل شده است. می فرماید: «امتی را تقدیس مکنید و از ضعیف نگیرید که حقش از قوی نیست، نافرمان است.» مردم و ملت هرگز خوشبخت نخواهند شد، مگر اینکه ضعیفان حق خود را از قوی بدون آن بگیرند. ترس و وحشت

امام سجاد (علیه السلام) در نامه ای به محمد بن مسلم زهری تأکید کرد: تو را توجیه نکن. خرچنگ ها و وزرا می توانند از آنها دفاع کنند، اما خطر دفاعی که دانشمندان برای توجیه ظلم انجام می دهند بسیار بیشتر و جدی تر است.

این روزها از دانشمندان انتظار می رود که سکوت نکنند
حداقل همبستگی خود را با مردم اعلام کنید
می گویند فلان رفتار برای ما قابل قبول نیست

در این راستا به خدا می گوییم به وظیفه خود عمل می کنیم و وظیفه بزرگی که بر دوش ما گذاشته شده است را انجام می دهیم. ما در پیشگاه خدا و در برابر انسان ها درگیری های زیادی داریم و این روزها از دانشمندان انتظار می رود که سکوت نکنند. حداقل حمایت خود را جلوی مردم اعلام کنند و بگویند فلان رفتاری که می شود برای ما قابل قبول نیست. گرچه سکوت علما به این دلیل است که بارها از آنان حمایت خواسته شد اما حمایت نکردند; این یک قدم مثبت است، اما کافی نیست.

با این مقدمه به سراغ اصل بحث می روم.

محاربه در فقه به معنای مبارزه با مردم است نه مخالف حکومت
محاربه ای که در قانون آمده، محاربه با مردم است، نه این که یک نفر با مأموران دعوا کند و او را محاربه بخوانند.
حداقل افکار عمومی و مردم باید قانع شوند که دادگاه عادلانه بوده است

پس از اعدام مردی که پس از اعتراضات دستگیر و اعدام شد، این سوال مطرح شد که آیا چنین مجازاتی برای چنین کاری مناسب است یا خیر؟

فعل او مصداق «محاربه» است، در حالی که می دانیم محاربه در فقه به معنای «محاربه با مردم» است نه برای کسی که در مقابل حکومت بایستد. در رویه قضایی نشان دهند که به محض دفاع از حقوق خود در برابر ظلم کنندگان، آیا عنوان محاربه صدق می کند یا خیر؟! امروز کشور با فقر، فلاکت، تورم، رکود، مشکلات ناکارآمدی و عقب ماندگی مواجه است و یاس و ناامیدی مردم را به مهاجرت سوق می دهد. تعبیر قرآن این است که «اللهم لا یحب الظاهر الشراء إلا فعل بد» خداوند به ما اجازه داده است که به کسی که بدی کرده اعتراض کنیم.

سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که محاربه ای که در قانون آمده، محاربه با مردم است، نه اینکه فردی با مأموران دعوا کند و او را محاربه خطاب کنند!

نکته دوم در مورد محارب این است که محارب باید در مقام «اخافه» یعنی در مقام خوف باشد. اخافه مستلزم «عمد» است و قصد در دادگاه صالح، وکیل مستقل و نظام قضایی که عموم مردم آن را بپذیرند ثابت می‌شود. عدم دستگیری شخص برای مدت کوتاهی بدون داشتن یا انتخاب وکیل مستقل و پخش اعترافات به گونه ای که معلوم نباشد چه اتفاقی افتاده است. حداقل باید مردم و مردم را متقاعد کنند که این روند منصفانه است. بنابراین، در جنگ، ابتدا باید نیت پنهانی و دومی فساد باشد.

اعتراض در تمام نظام های دنیا پذیرفته شده است و در قانون اساسی و قرآن آمده است که اعتراض حق الناس است. اگر این حق سلب شود و جلوی اعتراض گرفته شود، مردم می توانند کارهای ناشایست و افراطی انجام دهند که البته برای ما قابل قبول نیست، اما اگر معترض به مجازات سختی مثل محرم مجازات شود، این مشکل سوم است.

اشکال چهارم این است که اگر عنوان محارب را مصداق بدانیم، قرآن کریم چهار نوع مجازات برای آن مقرر داشته است. هنگام ارتکاب قتل، اعدام متناسب با قتل است و بین جرم و مجازات در دستگاه قضایی تناسب وجود دارد. به نظر من محاربه به مشکل پیش آمده (محسن شکاری) و موارد مشابه اشاره نمی کند.

نکته پنجم این است که روندی که در وضعیت قضایی پیش آمده تعجب برانگیز است. می دانیم که اتفاقات زیادی در کشور افتاده است. رسیدگی به یک پرونده بسته به ملاحظات و رعایت برخی مسائل گاه یک یا چند سال به طول می انجامد اما در این مورد حکم در مدت کوتاهی صادر شده است نشان می دهد که موضوع مجازات یک دادرسی و مجازات عادلانه نیست بلکه شاید آنها سفارشات دیگری گنجانده شده است. خوب! ماهیت این مجازات چیست؟ اگر هدف رسیدن به امنیت باشد با این روش امنیت حاصل نمی شود بلکه باعث افزایش خشم مردم می شود. امروزه شاهد آن هستیم که گروه های زیادی از اساتید دانشگاه، علما و اقشار مختلف جامعه نسبت به این موضوع ابراز انزجار کرده اند. در نهج البلاغه آمده است که «إِنَّما یُسْتَدَلُوْ عَلَی الصَّالَحِینَ بِما یجری الله اُپر لهم علیین عباده» معیار، قضاوت افکار عمومی است. افکار عمومی این را نپذیرفتند. یعنی مردم نمی دانند و می گویند این روند عادی نیست.

نکته ششم اصل مصلحت است. اگر حکومتی مبتنی بر منطق و عقل و مصلحت فکر می‌کند که هر چه می‌گوید درست است، اما مصلحت مستلزم روش‌هایی است که به خشونت دامن می‌زند، فضا را ملتهب می‌کند و کشور را به حال خود رها می‌کند، سریع‌تر می‌کند، اجتناب می‌کند.

من با این شش دلیل استدلال می کنم که چنین چیزی از نظر افکار عمومی و فقه اسلامی و ادله ما قابل قبول نیست و باید جلوی چنین چیزی گرفته شود و از چنین روش هایی استفاده نشود; زیرا زمانی فرا می رسد که دیگر نمی توان اوضاع را کنترل کرد و اوضاع را به حالت عادی بازگرداند.

حضرت امام دستور مجازات دارند
یعنی مجازات اعدام برای کسی است که مرتکب قتل می شود، نه کسی که قصد کشتن دارد

برخی با استفاده از فتوای امام در تحریر الوسیله سعی کردند موضوع را به این سو و آن سو ببرند. آیا هر رزمنده ای حکم اعدام دارد یا خیر؟

خیر نه در قانون مجازات اسلامی و نه در قرآن چنین چیزی وجود ندارد. اتفاقاً امام قائل به دستور مجازات است. به نظر من لقب محراب برای معترضان، حتی اگر خشن و گاهی خشن باشند، صدق نمی کند. یعنی مسئله، شکل و موضوع آن با این مورد متفاوت است.

یعنی نظر امام در این مورد چیست؟

بر اساس نقلی که برخی از شاگردان نزدیک به امام گفتند ایشان معتقد به «نظم» هستند. این بدان معناست که مجازات اعدام برای کسی است که مرتکب قتل می شود، نه برای کسی که اقدام به قتل می کند. در فرض محارب بودن موضوع که اصلاً امر جزئی است، موضوع محارب نیست.

در مورد شهر کرمان با اینکه مرتکب قتل شدند اما اعدام نشدند
افرادی که در شهر اصفهان اسیدپاشی کردند اعدام نشدند
جوانی را که کار بدی کرده چگونه اعدام می کنند؟!

قاضی چگونه باید حکم متناسب صادر کند؟

اگر قتل باشد قتل است و اگر جنایت باشد جرم است. با فرض صحت عنوان محاربه، فرد تبعید یا زندانی می شود. می بینیم که در مورد شهر کرمان با اینکه مرتکب قتل شدند اما اعدام نشدند. اسیدپاشی بزرگترین تهدید مردم است و قابل توجیه نیست اما افرادی که در شهر اصفهان اسید پاشیدند اعدام نشدند. چطور جوانی را که کار بدی کرده اعدام می کنند؟! البته ما آن را نمی پذیریم، اما باید بین جرم و مجازات تناسب وجود داشته باشد.

اعدام محارب منافقین چگونه بود؟ آیا همه اعضای منافقین را دشمن می دانستند؟

اولاً همه را جنگجو نمی دانستند. دوم اینکه رسما اعلام جنگ مسلحانه کرده بودند، حتی سازمان منافقین هم اعلام کردند که می خواهند جنگ مسلحانه کنند. اما مردمی که نمی گویند جنگ مسلحانه می خواهیم! می گویند اعتراض می خواهند و شعار می دهند. مواردی بوده که راهپیمایان سکوت کرده اند اما مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفته اند.