روز جدید تعلیق مذاکرات در وین بین ایران و آمریکا و دست نیافتن به توافق نهایی منجر به عدم خوش بینی نسبت به آینده از سرگیری مذاکرات برجام شده است. دو طرف اصلی مذاکره، یکدیگر را مقصر توقف روند مذاکرات می دانند و در عین حال به جای پیشنهاد راه حل دیپلماتیک، به دیپلماسی رسانه ای روی آورده اند. «من فکر می‌کنم هنوز احتمال دستیابی به آن بیشتر از مخالفت است. برای پر کردن این شکاف به دیپلماسی خلاقانه نیاز است. بنابراین انتظار می‌رود در هفته‌های آینده انرژی زیادی از سوی میانجی‌ها به‌ویژه اروپایی‌ها و البته کشورهای منطقه صرف شود تا راهی خلاقانه برای پایان دادن به این ماجرا پیدا کنند. در همین حال، جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت که در حال بررسی سناریویی برای حذف سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی است، اما سایر بخش‌های سپاه در این فهرست باقی خواهند ماند. تهران به عنوان “نشان آخر” ستاره صبح در این رابطه گفت وگویی با عبدالرضا فرجی راد سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان داشته است که در ادامه می خوانید:
به نظر شما دلیل دیگری جز موضوع حذف سپاه از لیست گروه های تروریستی وجود دارد؟
موضوع حذف سپاه از لیست گروه های تروریستی آمریکا قبلا مطرح شده و هنوز هم وجود دارد، اما مسائل دیگری مانند جنگ اوکراین و روسیه بر مذاکرات وین تاثیر گذاشته است. گفته می شود این مذاکرات به صورت غیر رسمی در خارج از وین انجام می شود و پیامی بین دو طرف رد و بدل می شود و این موضوع از سوی وزیر امور خارجه نیز تایید شده است، البته هیچ گشایشی وجود نداشته است. آنچه مسلم است این است که آمریکایی ها مایل به دادن امتیاز هستند، اما امتیاز هم می خواهند. برای دولت بایدن مهم است که بتواند با رقیب خود در ایالات متحده دیدار کند.
تحولات اخیر در آمریکا از جمله تصویب طرح حذف سپاه از لیست تروریستی توسط سنا و رای نمایندگان مرتبط با ترامپ در اوهایو تا چه اندازه بر توافق هسته ای تاثیر گذاشته است؟
نمی توان گفت این اتفاقات تاثیری بر مذاکرات ندارد، اما واقعیت این است که دولت آمریکا تصمیم به توافق هسته ای گرفته است. بحران بین اوکراین و روسیه ادامه خواهد داشت و دولت بایدن نمی تواند همزمان با ایران و روسیه در دو جبهه درگیر شود. چنین سوالی برای دولت بایدن دشوار و غیرعملی است. بنابراین به نظر من آمریکایی ها از طریق سفر انریکه مورا پیشنهاد جدیدی ارائه می دهند. باید دید طرف ایرانی به این پیشنهاد چه واکنشی نشان خواهد داد. آمریکایی ها در ازای پیشنهاد خود به ایران تخفیف هایی می خواهند که در بازار داخلی بفروشند. وضعیت فعلی برای بایدن مساعد نیست، زیرا فضا برای ترامپ و حامیانش ایجاد می شود. در آستانه انتخابات سنا، دموکرات ها نمی خواهند در انتخابات شکست بخورند. در ایالات متحده، همه انتخابات کنونی مجلس نمایندگان و سنا احتمالاً در انتخابات ریاست جمهوری شکست خواهند خورد زیرا این اتفاق در ایالات متحده رخ داد.
جوزپ بورل در مصاحبه ای گفت که سفر انریکه مورا به تهران آخرین نی برای احیای برجام بود. آیا این گفته را قبول دارید؟ ارزیابی کلی شما از این سفر چیست؟
انریکه مورا بدون پیشنهاد به ایران نمی آید. بورل هم تا حدودی درست می گوید، اما من کاملاً تسلیم نمی شوم. طرف ایرانی نیز به مورا پاسخ خواهد داد. اگر طرف ایرانی پیشنهاد انریکه مورا را نپذیرد، بعید است مذاکرات پایان یابد. بنابراین هر دو کشور ایران و آمریکا در عدم اعلام پایان نقش دارند. در روزهای اخیر دو طرف مذاکره کننده نگرانی خود را ابراز نکرده اند و این نشانه خوبی است. اتحادیه اروپا نیز از این سیاست حمایت می کند. مشخص نیست چرا این نگرانی ها کاهش یافته است، اما این گمانه زنی وجود دارد که توافق نامه های نانوشته ای در مورد فروش نفت یا اتمام غنی سازی مطرح شده است، اما باید توجه داشت که اینها حدس و گمان است و نمی توان با قطعیت گفت.
فکر می کنید روند مذاکرات به جایی می رسد که میانجی گری اتحادیه اروپا کنار گذاشته شود و ایران و آمریکا بر سر یک میز مذاکره کنند؟
ایران و ایالات متحده در ماه‌های اخیر در حال مذاکره بوده‌اند و انریکه مورا پیشنهادی ارائه کرده است که یک گام به جلو است. در صورت موفقیت آمیز بودن این سفر، می توان تصور کرد که ایران و آمریکا در مرحله نهایی رودرروی یکدیگر قرار گرفته و به توافق برسند.