تاریخچه معافیت های جدید از تحریم ها چیست؟

تاریخچه معافیت های جدید از تحریم ها چیست؟

روز جدید دولت جو بایدن بالاخره یک گام از سلف خود برداشته است. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که تصمیم گرفته است برخی از تحریم‌های ایران را که توسط دولت دونالد ترامپ برای تسهیل مذاکرات در وین لغو شده بود، بازگرداند. به گزارش ایسنا، این استثنائات مربوط به همکاری با فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران است و روز جمعه به امضای آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا رسید. با این حال، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه اندکی پس از اعلام این خبر در توییتر نوشت: تا زمانی که تهران به تعهدات خود در قبال برجام بازنگردد، تحریم ها علیه ایران را لغو نخواهیم کرد و نخواهیم کرد. ما دقیقاً همان کاری را انجام دادیم که دولت قبل انجام داد. ما به شرکای بین‌المللی خود اجازه می‌دهیم تا به خطرات فزاینده مرتبط با عدم اشاعه هسته‌ای و امنیت در ایران رسیدگی کنند. در عین حال، این حرکت البته به عنوان اولین «حادثه» واقعی در مذاکرات احیای برجام، خبرهای زیادی را به همراه داشت. اما در عمل، آمریکا گام بزرگی به سمت ایران نیست. با توجه به تغییراتی که پس از خروج ایالات متحده از برجام و توقف عظیم اقدامات اعضای آژانس در تعهدات خود در قبال برنامه هسته ای ایران رخ داده است، در عمل پیام سیاسی این اقدام بیشتر از تأثیر عملی آن است. در عین حال در فضای سکوت خبری و توقف مذاکرات، این خبر می تواند نشانه رصد برخی رویدادهای دیگر باشد و پیامدهای مثبت و منفی از خروج ریچارد نیو از تیم مذاکره کننده تا کنونی را در پی داشته باشد. وضعیت تنفس در دور هشتم این راه حل قابل بررسی است.

تکلیف این استثناها چه می شود؟

قبل از پرداختن به عواقب این تصمیم بد نیست به اصل آنچه اعلام شده توجه کنیم. آسوشیتدپرس به نقل از وزارت امور خارجه گزارش داد که معافیت های جدید به کشورها و شرکت های خارجی اجازه می دهد تا در پروژه های غیرنظامی نیروگاه هسته ای بوشهر ایران، آب سنگین در اراک و یک رآکتور تحقیقاتی در تهران کار کنند. در ماه می 2020، دونالد ترامپ به عنوان بخشی از برنامه «فشار حداکثری» خود علیه ایران، این معافیت ها را خاتمه داد. به گزارش یورونیوز، وزارت خارجه آمریکا روز جمعه «تهدید تحریم‌ها» را علیه کشورها و شرکت‌های خارجی از جمله روسیه، چین و کشورهای اروپایی که با بخش غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران همکاری می‌کردند، لغو کرد. وزارت خارجه آمریکا گفت: «معافیت از این فعالیت‌ها به منظور تسهیل گفت‌وگو است که به دستیابی به توافقی در مورد بازگشت متقابل به آژانس کمک می‌کند و راه را برای بازگشت ایران به وظایفش هموار می‌کند». وزارت امور خارجه به کنگره نیز اطلاع داد. این وزارتخانه همچنین گفت: «این اقدام همچنین برای حمایت از منافع عدم اشاعه و امنیت هسته‌ای آمریکا و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران است». وزارت امور خارجه گفت که این اقدام بخشی از تعهد یا بخشی از توافق قبلی نیست و افزود که آنها همچنان بر همکاری با شرکا و متحدان برای مقابله با طیف گسترده ای از تهدیدات ایران تمرکز می کنند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز گفت که این اقدام به معنای بازگشت به شورای امنیت سازمان ملل نیست.

ایران ایران محتاطانه واکنش نشان می دهد و از روسیه استقبال می کند

پس از اعلام این خبر در ساعات اولیه روز شنبه، ایران و البته روسیه موضع گیری کردند. حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه ایران روز گذشته درباره اقدام آمریکا گفت: ما از طریق برخی از افرادی که این روزها پیام می دهند به طرف آمریکایی گفته ایم که باید حسن نیت خود را در عمل نشان دهند. «حسن نیت در عمل به این معناست که اتفاقی ملموس روی زمین در حال وقوع است. سخنان امیر عبداللهیان نشان می دهد که وی معتقد است این خبر بیش از تأثیر عملی بر پیام سیاسی دارد. امیر عبداللهیان ادامه داد: لغو برخی تحریم ها به معنای واقعی کلمه می تواند ترجمه ای از حسن نیت آنها باشد. آمریکایی ها در مورد آن صحبت می کنند. اما آنچه روی کاغذ اتفاق می افتد خوب است. “اما این کافی نیست.” وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه اخیراً یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا گفته است که نمی توانیم تضمین کنیم که اگر دولت بعدی آمریکا به توافق برسد، برجام را اجرا کند، پاسخ داد. وی گفت: یکی از موضوعات اصلی در مذاکرات وین برای لغو تحریم ها، اخذ تضمین های لازم به ویژه از سوی غرب برای اجرای تعهداتش است. پس این همان چیزی است که ایران از نظر ضمانت به دنبال آن است. ما به دنبال تضمین در حوزه های سیاسی، حقوقی و اقتصادی هستیم و این را می خواهیم. در برخی زمینه‌ها توافقاتی حاصل شده است و تیم مذاکره‌کننده ما به‌طور جدی به دنبال تضمین‌های ملموس از غرب مبنی بر اجرای تعهدات خود در مذاکرات وین است.» میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان های بین المللی در وین و رئیس تیم مذاکره کننده روسیه در مذاکرات شورای امنیت سازمان ملل از تصمیم آمریکا استقبال کرد. وی در توییتی نوشت: تصمیم آمریکا برای بازگرداندن استثناهای «هسته‌ای» گامی در جهت درست است. وی افزود: این امر احیای برجام و بازگشت متقابل ایالات متحده و ایران به پایبندی به توافق هسته ای 2015 را تسریع می کند. اولیانوف.

یک نسخه سبک از آنچه توصیه می شود

بسیاری از کارشناسان حامی برجام در ایران و آمریکا مدت‌هاست که گفته‌اند که دولت بایدن می‌تواند با برداشتن برخی تحریم‌ها یا آزاد کردن برخی منابع مالی ایران که تحت فشار آمریکا مسدود شده‌اند، به ایران کمک کند. نشان دهد و نشان دهد که مسیر تیم او با مسیر سلفش که در مسیر نابودی برجام و تعامل بود، متفاوت است. این البته پس از این ایده بود که او می تواند به توافقی برگردد که با آن ترامپ در زمانی که هنوز در دولت حسن روحانی بود استعفا داد، در حالی که مدت ها در دولت حسن روحانی ماند. اما بایدن هیچ یک از این ایده ها را دنبال نمی کند و حالا بالاخره به قول مقامات دولتی خودش و متحدان اروپایی احتمال احیای برجام به روزهای پایانی خود رسیده است، شاید ملایم ترین گزینه را امتحان کرده است. اینکه چرا تیم دیپلماسی بایدن به این نقطه رسیده است را می توان اخیراً در خبری دیگری جستجو کرد.

اولین انتشار از تحریم پس از خروج هنرمند بایکوت

اخیراً بود که اخبار ریچارد نیو، که در دولت باراک اوباما و دولت سابق بایدن نیز در زمینه تحریم‌ها تخصص داشت، پس از اختلاف با مالی و غیره، به عنوان معاون رئیس هیئت، معاون فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران منصوب شد. دو نفر. یکی دیگر از جمله آرین طباطبایی از تیم مذاکره کننده مالی جدا شد و به واحد دیگری از وزارت امور خارجه منتقل شد. سوابق مالی او به عنوان یکی از حامیان سرسخت برجام در کنار دستاوردهای برادرزاده اش، البته در دوران انتصاب او به عنوان معاون وزیر خزانه داری، سوالاتی را ایجاد کرد و بسیاری به این نتیجه رسیدند که آمریکا قصد دارد به محافظه کارانی که می خواهند از دستاوردهای ترامپ استفاده کنند، مشاوره دهد. تحریم های اهرمی ، قانون حالا که مدت زیادی از رفتن نفیو نگذشته بود، چنین قدمی برداشته شده بود. اغراق نیست که غیبت نفیو به چنین تصمیمی کمک کرد یا شاید جدی بودن چنین گزینه هایی محل بحث و جدل بود که منجر به قطع این همکاری شد. در عین حال، این تصمیم ممکن است از یک سو نشانه مثبتی باشد و از سوی دیگر چندان امیدوارکننده نباشد.

گامی به سوی توافق

این اقدام هر چند کوچک، گامی در جهت بازگشت آمریکا به برجام است و می تواند چراغ سبزی برای ایران باشد. اعلام این خبر در فاصله تنفس کنونی تا مدت زمان نامعلوم ممکن است به این دلیل باشد که دولت آمریکا قصد دارد در حالی که تیم‌های مذاکره کننده در پایتخت‌ها حضور دارند و مطمئناً ایرانی‌ها در نظر دارند سیگنال مثبتی ارسال کند. قابلیت های آنها به همه بویژه ایران انگیزه بیشتری بدهید تا به سمت احیای برجام و بازگشت به تعهدات خود حرکت کنند.

آیا در تلاش برای تنظیم مسیر هستید؟

اما از سوی دیگر، این تصمیم ممکن است آخرین تلاش آمریکا برای جلوگیری از یک رویداد نامطلوب باشد. با توجه به مقاومت آمریکا در برابر چنین گزینه هایی و با توجه به اینکه خود غرب هم اکنون در آخرین روزهای پنجره احیا قرار دارد، این احتمال نیز وجود دارد که نفس اعلام شده در دور هشتم به فضایی مثبت و امیدوارکننده تبدیل نشده باشد. در این فرصت محدود، تیم نگران بایدن تصمیم گرفت از گزینه ای استفاده کند که می تواند حرکت را معکوس کند. چنین سناریویی به این معناست که به گفته واشنگتن، تهران در این مرحله و با آنچه تاکنون در وین رخ داده انگیزه چندانی برای ادامه مسیر احیا ندارد و با چنین پیامی، آمریکا می‌خواهد ایران را به هم نزدیک کند. به یک توافق.. به عبارت دیگر، این تصمیم حتی ممکن است نتیجه یک بن بست در گفتگو باشد.

علی بیل مکانیکی کجاست؟

نکته مهم و قابل توجه در مورد وضعیت مذاکرات احیای برجام، خبری نیست، بلکه خبری نبود. در فاصله زمانی پس از اعلام این خبر، تنها بحث‌های پراکنده‌ای با حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه ایران، در مورد گزینه گفتگوی مستقیم با ایالات متحده، به استثنای تیم ایران که عملاً صدایی نداشت، وجود داشته است. زمانی که مذاکرات در دور هشتم دوباره متوقف شد، توضیح داده شد که تیم ها برای رایزنی درباره «تصمیم سیاسی» به پایتخت باز می گردند و صحبت های برخی از عوامل برجام حاکی از آن بود که این تصمیم می تواند اصلی باشد. . زمان دقیق استراحت در آن زمان اعلام نشد، اما “حدود یک هفته” توصیف شد. هفته ای که تمام شد. در این بین، هنوز اطلاعاتی در مورد زمان از سرگیری دور هشتم از سرگیری مذاکرات وجود ندارد. علاوه بر این، علی باقریکانی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران و رئیس تیم مذاکره کننده ایران نیز در این مدت عملا در رسانه ها غایب بود. در حالی که روسای هیأت های دیگر احزاب به ویژه رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و رئیس هیئت آمریکایی و میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان بین المللی وین و رئیس هیئت روسی مواضع خود را تشریح کردند. دولت های مربوطه این وضعیت سؤالات مهمی را به وجود می آورد که احتمالاً به آنها پاسخ منفی داده می شود. آیا ایران در این مدت هنوز درباره این «تصمیم سیاسی» به نتیجه نرسیده است؟ چرا مقامات ایرانی در این مدت در سکوت خبری به سر می برند؟ چرا این همه پیام به مردم ایران و رسانه ها و ناظران جهان درباره دیدگاه تیم مذاکره کننده دولت سید ابراهیم رئیسی درباره وضعیت مذاکرات ارسال نمی شود؟ اگر کشورهای مختلف در این مرحله تصمیم گیری می کنند، آیا تیم ایران نیاز یا فرصتی نمی بیند که با موضع گیری و یا حداقل آماده سازی فضا برای تصمیم گیری های خود بر تصمیمات دیگران مانند دیگران تاثیر بگذارد؟ آیا آنچه دیگران می گویند بیش از تکرار معمول سعید حاطب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه پاسخی نمی خواهد؟ آیا این سکوت نسبی ناشی از نارضایتی تیم ایران از نقطه فعلی مذاکرات است؟ یا آن طور که خوشبین ترها می بینند مسیر رسیدن به توافق است و تیم ایران فقط قصد دارد قبل از اینکه لازم بداند با کسی تماس نگیرد؟ چرا واقعاً در مورد زمان شروع مجدد دور هشتم صحبت نمی کنیم؟ علی بیل مکانیکی کجاست؟ فضای گفت وگوی کنونی، البته به جای پاسخ به پرسش های موجود، همچنان پرسش های جدیدی را مطرح می کند.

دیدگاهتان را بنویسید