«رتبه بندی معلمان» سرانجام پس از 10 سال در شرایطی وارد مرحله اجرا شد که انتظار می رفت رضایت نسبی فرهنگیان وجود داشته باشد، اما نحوه انجام کار در سمت آموزش و پرورش شرایط را به گونه ای فراهم کرد که اکنون معلمان به شدت درگیر درجه بندی و اعتراضات هستند.
این روزها اگر در فضای مجازی با معلمان گفت و گو می کنید یا به گروه معلمان سر می زنید، بیشتر آنها در مورد رتبه بندی، نحوه جمع آوری اوراق، کسب امتیاز بالاتر، گرفتن اوراق برای انجام کارهای خیر و کمک به دانش آموزان نیازمند و در یک کلام صحبت می کنند. به گفته برخی، معلمان با کاغذبازی سر و کار دارند.
در حالی که ارتقای کیفیت در نظام آموزشی مهمترین هدف رتبه بندی معلمان بود، اما در نهایت آنچه از شرایط فعلی مشهود است این است که نه تنها خبری از ارتقای کیفیت نیست، بلکه نارضایتی های گسترده ای نیز در حال شکل گیری است و اکثر معلمان حتی کارکنان وزارت آموزش و پرورش نیز به این موضوع اختصاص دارند که مشکلات این طرح برطرف شده است و این در شرایطی است که آموزش و پرورش وظایف مختلفی دارد، مثلاً امتحانات نهایی دانش آموزان در خردادماه و پس از آن ثبت نام دانش آموزان انجام می شود. با مشکلات مختلفی روبرو می شود که هر سال تکرار می شود.
معلمان بر اساس شاخص‌های تجربه، صلاحیت عمومی، تخصصی و حرفه‌ای آزمون می‌شوند و معیارهایی مانند ارتباط و تعامل مؤثر، مهارت‌های تفکر و حل مسئله، خلاقیت و تغییر طلبی، اعتقاد به ارزش‌های اسلامی، ملی و انقلابی و روحیه جهادی در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان صلاحیت های عمومی
بخش تجربه سالها تجربه کاری، ارزیابی عملکرد، گواهینامه آموزش ضمن خدمت، تجربه تدریس همتا و اخذ گواهینامه را در نظر می گیرد.
رضا مراد صحرایی; سرپرست وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر رسیدگی به تمامی اعتراضات معلمان می گوید: امکان بارگذاری مدارک جدید تا 14 اردیبهشت ماه وجود دارد و سپس ارزیابان نسبت به ارزیابی اقدام کنند. شروع شد، با نتایج اگر ایرادات در نظر گرفته شود، می توانیم قوانین را تغییر دهیم.
خطاهای ارزیاب در ارزشیابی معلم
به گفته برخی از معلمان، شاخص های رتبه بندی نمی تواند معلمان را به درستی ارزیابی کند و باید با معلمان مصاحبه حضوری و بررسی شود که تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
از سوی دیگر، در فرآیند ارزشیابی، معلمان به صورت سیستماتیک ارزشیابی می شدند که دارای خطاهای فراوانی بود، در حالی که برای ارزشیابی حرفه ای، ارزیابان نیاز به مشاهده و بررسی دقیق جایگاه معلم دارند.
عدم تطابق رشته ارزیابان با رشته معلمان یکی دیگر از مشکلاتی است که در فرآیند ارزشیابی وجود دارد، به عنوان مثال معلم فیزیک فقط توسط فردی که در رشته فیزیک تحصیل کرده باشد، در یک رشته تخصصی و حرفه ای قابل ارزشیابی است. اما در ارزشیابی معلمان این اتفاق نیفتاده است.
مورد سوم مربوط به «اشكالات آيين نامه اجرايي رتبه بندي معلمان» است كه رئيس شوراي اسلامي به آن اشاره كرد و بسياري از مشكلات رتبه بندي به همين دليل است و تا اصلاح آيين نامه وجود خواهد داشت. معنی تایید اعتراضی نباشد.
ضمن اینکه مهلت سه ماهه رتبه بندی که مجلس برای بررسی 900 هزار معلم تعیین کرده کافی نیست و قطعا در چنین مدت محدودی مشکلات زیادی وجود خواهد داشت.
اما معلمان از فرآیندهای ارزشیابی، ارزیابی انجام شده توسط ارزیابان، نحوه ارائه امتیاز و امکان کسر نمره به دلیل محدودیت اعتبار ارزشیابی شکایت دارند.
ابتدا رتبه 3 و سپس به رتبه 2 تنزل دهید!
معلمی با 5 سال سابقه رتبه دوم می گوید: تمام مدارک و مدارک لازم از جمله گواهینامه مهارت را بارگذاری کرده ام و همچنین مولف دو کتاب هستم که به همراه شماره شبک در سامانه رتبه بندی بارگذاری شده است. سه هفته قبل از صدور احکام وقتی از دفتر رتبه بندی سوال پرسیدم رتبه من را سه اعلام کردند اما در اسفندماه که احکام صادر شد مشخص شد که رتبه دو با کسر 54 امتیاز و دفتر رتبه بندی اعلام کرد که امتیازها به دلیل کمبود بودجه حذف شدند.
به دلیل نگرانی از اینکه بعد از اعتراض دوباره از رتبه خود محروم می شوم، اعتراضی ثبت نکردم، اما به عنوان یک معلم احساس می کنم این رتبه بندی ها دقیق نیست، زیرا بدون بررسی مدیریت کلاس و مهارت های تدریس معلم، نمی توان گفت نظر دقیق برای ایشان، از طرفی محدودیت معلمان در کسب رتبه از جمله اینکه فردی با کمتر از 15 سال سابقه نمی تواند رتبه بالاتر از سه کسب کند صحیح نیست.
بعد از 31 سال دیگر امکان ترفیع وجود ندارد!
یکی دیگر از معلمان با 31 سال سابقه تدریس از استان البرز به تسنیم می گوید: خدمت خود را از استان خوزستان شروع کردم و اکنون حدود یک دهه است که در استان البرز زندگی می کنم و تا کنون به عنوان مدیر و معاون مدرسه، رئیس آموزشگاه مشغول به کار هستم. معلم مهدکودک، متوسطه اول و ابتدایی با توجه به فعالیت و رتبه “رتبه 3” را کسب کردم، اگرچه فقط در یکی از شاخص ها رتبه 3 و در سایر شاخص ها رتبه 4 و حتی کل امتیازات بالاتر از حداقل رتبه 4
معلمان بسیار مجرب از جمله خود من با 31 سال خدمت دیگر فرصت سندسازی و ارتقای رتبه آنها را نداریم، آیا معلمان باید هزینه 12 سال تاخیر در اجرای رتبه را پرداخت کنند؟! امکان ندارد معلمی با 31 سال سابقه کار شاخص هایی در رتبه بندی نداشته باشد، بیشتر معلمان بر وظایف تدریس خود متمرکز هستند و در طول سال های خدمت خود به دنبال جمع آوری مدارک برای رتبه بندی نبودند.
چگونه باور معلمان به ارزش ها را آزمودند؟!
این معلم با انتقاد از ارزیابی صلاحیت های عمومی معلمان در رتبه بندی ادامه می دهد: ارزیابان در قسمت صلاحیت های عمومی در قالب شاخص هایی از جمله اعتقاد به ارزش های اسلامی، ملی و انقلابی در مورد وضعیت دینداری دانش آموز اظهار نظر کردند. روحیه جهادی، در حالی که مدیر مدرسه در بخش صلاحیت های عمومی به من نمره کامل داد اما ارزیابان بدون اطلاع من 60 نمره را کسر کردند!
علاوه بر این نیاز به آپلود مدارک در قسمت صلاحیت های تخصصی و حرفه ای وجود داشت، اما اگر از ابتدای تدریس یا حداقل 10 سال پیش اعلام می کردند که معلمان باید تمام فعالیت های خود را مستند کنند و گواهینامه دریافت کنند، اکنون وظیفه ما این است که روشن! به عنوان مثال من مسئول کمیته پشتیبانی مدارس بودم و دانش آموزان نیازمند را شناسایی می کردم اما هیچ مدرکی برای این اقدام ندارم و برای تهیه آن باید به استان خوزستان بروم.
آیا پس از 31 سال فعالیت و کار، فرصت، حوصله و زمان برای جمع آوری مدارک داریم؟ این کار برای معلمان وقت زیادی می گیرد، مثلاً مستندات فعالیت من در بسیج استان خوزستان، برای تهیه آن باید به خوزستان بروم؟ آیا مسئولین متوجه شده اند که تدریس یک هنر است و قابل مستند نیست و تنها بخش کوچکی از کار معلمان قابل مستندسازی است؟ از معلم کار دیگری نخواهید، زیرا در سال های آینده خواهید دید که معلمان تدریس نمی کنند!»
انتصاب “رتبه یک” پس از 22 سال خدمت صادقانه ناامید کننده و مایوس کننده است.
همچنین یکی از معلمان با 22 سال سابقه که رتبه اول را کسب کرده بود گفت: در دوران خدمت سه بار به استان های مختلف منتقل شدم. بار اول 4 سال به تهران آمدم، بار دوم کرمان و بار سوم به هرمزگان رفتم که هنوز هم مشغول به کار هستم.
در طول خدمتم فکر نمی کردم نیازی به جمع آوری مدارک باشد به همین دلیل مدارک زیادی برای آپلود در سامانه رتبه بندی نداشتم و از طرفی برای جمع آوری برخی مدارک با مدیران مدارسی که در آنجا بودم تماس گرفتم. تدریس کردند و گفتند: «شما باید حضوری بیایید.» اما چگونه می توانم کلاس را ترک کنم و به تهران و کرمان بروم!
این معلم یک سال است که سرپرستی گروهی از معلمان را در منطقه ای که در آن کار می کند، برعهده دارد، اما تاریخ اشتباهی برای دریافت مدارکی که درخواست کرده است به او داده شده است. او در این باره می گوید: حالا چطور می توانم مدیران مدارس مختلف را پیدا کنم و از آنها بخواهم که برای فعالیت های مختلفی که انجام داده ام گواهی بدهند؟
وی در گفت و گو با تسنیم و تشریح سال های اول خدمت و زحمات خود برای دانش آموزان روستا، در این باره توضیح داد: سال اول خدمتم معلم روستایی بودم که حتی آب هم نداشت، از صبح تا ظهر ساعت درس خوندن مدرسه بود ولی به دلیل کلاس چند سطحی و سطح پایین دانش آموزان کلاس و عصر تشکیل دادم چند سال بعد شاگردی داشتم که نیامد. به مدرسه به دلیل اعتیاد والدینش بازگشت آموزش به مدرسه چگونه این مشکلات را در رتبه بندی ثبت کنیم؟! کسب رتبه اول پس از سال ها تلاش و خدمت واقعاً باعث شد من احساس ناامیدی زیادی کنم.