روز جدید : مسئله انتقال سلاح از ایران به روسیه و استفاده از آن در جنگ با اوکراین. در روزهای اخیر ابعاد گسترده ای پیدا کرده و با واکنش ها و اعتراضات بین المللی بی سابقه ای مواجه شده است. از برگزاری جلسه اضطراری خصوصی در شورای امنیت سازمان ملل تا درخواست از فیفا برای تعلیق تیم ملی ایران از جام جهانی قطر؛ و از اعمال تحریم های جدید تا پایان دادن به روابط دیپلماتیک با ایران و اعلام مرگ برجام.
در هفته های اخیر، اوکراین بارها اعلام کرده است که روسیه با پهپادهای انتحاری شهید-136 ساخت ایران به این کشور حمله کرده است.
وزارت امور خارجه اوکراین با استناد به برخی گزارش‌های ادعایی مبنی بر همکاری تسلیحاتی تهران با مسکو، از تصمیم قطع روابط دیپلماتیک با ایران خبر داد و از کارشناسان سازمان ملل دعوت کرد تا درباره پهپادهای سرنگون‌شده ایرانی مورد استفاده روسیه در جنگ اوکراین برای انجام تحقیقات بحث کنند. اوکراینی ها در این نامه اقدامات ایران را نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می دانند.
از سوی دیگر، ایران بارها فروش تسلیحات به روسیه را تکذیب کرده و تاکید کرده است که به این کشور «سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین» نفروخته است. وزارت امور خارجه دخالت پهپادهای ایرانی در کشتار مردم اوکراین و حمایت روسیه از جنگ را «ادعای بی‌اساس بر اساس اطلاعات نادرست و فرضیات مغرضانه» و آن را «بخشی از فضای هدفمند و سیاسی رسانه‌ها» می‌داند. علیه جمهوری اسلامی ایران.»
حسین امیرعبدلاخیان، وزیر امور خارجه دو روز پیش در گفتگوی تلفنی با جوزپ بورل، نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا؛ وی «تحویل پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین» را به شدت رد کرد و گفت: ما با روسیه همکاری دفاعی داریم، اما سیاست ما در مورد جنگ اوکراین احترام به تمامیت ارضی آن کشور است نه ارسال. سلاح های طرف های درگیر، برای توقف جنگ» و پایان دادن به آوارگی مردم.
همچنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش‌ها و تکذیب‌های مکرر خود درباره این پرونده، از آمادگی ایران برای گفت‌وگو و مذاکره با اوکراین برای رفع این اتهامات خبر داد.
البته سمت در این مورد تنها محدود به کارمندان وزارت امور خارجه نمی شود، بلکه بر اساس رویه قبلی کشور; سایر مقامات نیز به مقام پاسخگویی و پاسخگویی رسیدند. محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور یکی از آنهاست که در توییتی با تکذیب وجود سلاح های ایرانی در جنگ اوکراین نوشت: هدف غرب این است که با این اتهامات مانع ورود قانونی ایران به بازار تسلیحات جهانی شود. “
امتناع هایی که موجه است
در هر صورت، با وجود اینکه کرملین نیز استفاده از پهپادهای ایرانی توسط نیروهای خود را برای حمله به اوکراین در روز سه شنبه 26 اکتبر رد کرد. جامعه جهانی و افکار عمومی داخلی و خارجی از نزدیک پیگیر ارسال پهپادهای انتحاری ایران به روسیه و استفاده از آنها علیه اوکراین هستند و توجهی به تکذیب های مقامات ایرانی ندارند. ظاهرا تکذیب خبر ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه از سوی ایران اینگونه تعبیر شد که این پهپادها به روسیه ارسال شده اند اما قرار نبوده در جنگ با اوکراین مورد استفاده قرار گیرند.
تهدیدهای دسته جمعی و اصرار بر حضور ایران در جنگ
این ماجرا روز پنجشنبه با اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ابعاد دیگری به خود گرفت. ند پرایس پنجشنبه شب در یک کنفرانس مطبوعاتی با ادعای جدیدی مبنی بر حضور پرسنل ایرانی در کریمه و کمک به روسیه در استفاده از پهپادها گفت.
وی گفت: می توانیم تأیید کنیم که ارتش روسیه مستقر در کریمه از پهپادهای ایرانی استفاده می کند و از آنها برای انجام حملات فعال در اوکراین استفاده می کند.
روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی به نقل از منابع آگاه مدعی شد: «ایران قصد دارد موشک های میان برد و کوتاه برد با قابلیت هدف گیری دقیق را در اختیار روسیه قرار دهد. همچنین تهران علاوه بر پهپاد شهید 136، 6 فروند پهپاد نیز به روسیه مهاجر داده است.
رویترز در این رابطه مدعی است: ایران به روسیه قول داده است که موشک های زمین به زمین در اختیار آن کشور قرار دهد.
از سوی دیگر، جمهوری چک به عنوان رئیس دوره ای اتحادیه اروپا اعلام کرد که کشورهای عضو این اتحادیه بر سر تحریم های جدید علیه ایران به دلیل ارسال پهپادهای نظامی به روسیه به توافق رسیده اند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت: اتحادیه اروپا با تحریم سه مقام ارشد نظامی ایران و شرکت سازنده هواپیماهای بدون سرنشین موافقت کرده است. به نوشته این روزنامه، از جمله این افراد می توان به سردار محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سعید آقاجانی فرمانده لشکر پهپادی سپاه و خجت الله قریشی اشاره کرد که گفته می شود مسئولیت ارتباط با روسیه از طریق تحویل هواپیما را بر عهده داشته است. هواپیماهای بدون سرنشین در این کشور این تحریم ها شامل توقیف دارایی ها و ممنوعیت سفر آنها به اتحادیه اروپا است.
پیشتر جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که این گروه به دنبال دلایل جدی برای هرگونه دخالت ایران در جنگ روسیه علیه اوکراین است. وزیر امور خارجه لوکزامبورگ همچنین یادآور شد: در صورت اثبات مشارکت تهران در جنگ روسیه علیه اوکراین، مجازات (تحریم) اتحادیه اروپا تنها شامل ثبت نام برخی افراد در فهرست تحریم ها نمی شود.
از سوی دیگر، یک منبع دیپلماتیک در شورای امنیت سازمان ملل به الجزیره گفت: رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی در یک جلسه غیرعلنی تاکید کرد: هرگونه انتقال پهپاد از ایران بدون تایید قبلی امنیت شورای امنیت یعنی نقض قطعنامه 2231. این شورای امنیت است.
آیا اقدام ایران نقض قطعنامه های سازمان ملل است؟
آمریکا و غرب می گویند که فروش تسلیحات به روسیه نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با توافق هسته ای 2015 است. ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که «فرانسه و انگلیس درخواست کرده اند تا موضوع فروش پهپادهای ایرانی به روسیه و نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد را بررسی کنید. این چیزی است که ما نیز با آن موافقیم.» با این حال، یکی از دیپلمات‌های ایرانی که با رویترز صحبت می‌کرد، این موضوع را رد کرد و گفت: «مکان استفاده از این سلاح‌ها مسئولیت فروشنده نیست. ما در بحران اوکراین مانند غرب جانبداری نمی‌کنیم. ما می خواهیم با روش های دیپلماتیک به بحران پایان دهیم.
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک نیز انتقال پهپادهای ایران برای استفاده در جنگ اوکراین را تکذیب کرد و تاکید کرد که این ادعاها ربطی به قطعنامه 2231 ندارد.
«امیر سعید ایروانی» در نامه‌ای پیشنهاد اوکراین برای مرتبط کردن موضوع پهپادهای سرنگون شده به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ درباره توافق هسته‌ای ایران را فاقد مبنای قانونی در چارچوب قطعنامه فوق‌الذکر خواند.
وی در این نامه ابراز تاسف می کند که اوکراین موضع بی طرفی ایران در جنگ کنونی آن کشور را نادیده گرفته و همچنان بر اساس اطلاعات اثبات نشده ادعاها و مواضع اشتباه خود را مطرح می کند.
شمارش معکوس برای مرگ نهایی برجام
در همین حال، ترکش های یک پهپاد نیز به برجام اصابت کرد و جان کربی، هماهنگ کننده دولت آمریکا گفت که کاخ سفید از تلاش برای مذاکره با تهران بر سر برنامه هسته ای این کشور صرف نظر کرده است، زیرا ایران پهپادهای روسیه را در اختیار روسیه قرار داده است. ما روی دیپلماسی متمرکز نیستیم.
تله پوتین برای ورود ایران به جنگ با اوکراین و اروپا
دکتر سید قائم موسوی کارشناس روابط بین الملل معتقد است اگر به دلایلی بحران تجاوز روسیه به اوکراین گسترش پیدا کند و به مناطق باریکی منتهی شود، پرونده پهپاد ایران را وارد بحران می کند و ممکن است مشکل جدیدی برای ایران ایجاد کند. به قلب بحران.ایجاد کنید
موسوی یادآور شد: چشم‌انداز بحران همچنان نامشخص است و نمی‌توان امیدوار بود که بدون شکافی برای ایران به پایان برسد.
به گفته وی، با تحریم های جدید اتحادیه اروپا، روسیه منزوی تلاش کرده است تا کشور دیگری را در این تجاوز یکجانبه در کنار خود داشته باشد. چالش پهپادها علیرغم انکار آن توسط بخش عقلانیت مدار، مبنای تحقق این هدف شد.
موسوی تصریح کرد: اگر بنا به دلایلی بحران با حمله روسیه به اوکراین گسترش پیدا کرد و به گلوگاه منجر شد، تردید نکنید، قضیه پهپادها؛ این امر ایران را وارد یک بحران می‌کند، بحرانی که با کمی عقلانیت می‌توانیم از توانایی‌های آن استفاده کنیم یا حداقل از شعله‌های آتش دور بمانیم و بیهوده در کنار روسیه نباشیم.
به گفته وی، روسیه قصد ندارد از ما دست بکشد!