لغو قرعه کشی خودرو، واردات 100 هزار خودرو، کاهش قیمت کلی خودرو و تولید یک میلیون و 350 هزار خودرو تنها بخشی از وعده های وزارت امنیت برای سال 1401 است که امسال نه تنها عملی نشد، بلکه شاید بعید به نظر می رسد. سال آینده محقق شود.
مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در تمامی زیر مجموعه ها وعده های مختلفی به مردم داده اند. در چند گزارش به بررسی آخرین وضعیت این تعهدات خواهیم پرداخت.
در این گزارش نگاهی داریم به وعده های خودرویی فاطمی امین وزیر امنیت و مسئولان آن وزارتخانه در خصوص خودرو. فاطمی امین در روز رای اعتماد خود به شورای اسلامی گفت: تا سال 1404 سه میلیون خودرو در کشور تولید می شود که یک میلیون آن صادر می شود. پس از آن نیز وعده های وزیر صامت در مورد خودرو به همین منوال ادامه یافت.
وزیر صامت سال گذشته وعده داد که نحوه فروش خودرو را تغییر دهد و قرعه کشی خودرو را لغو کند. در این راستا سامانه ای تحت عنوان فروش یکپارچه خودرو تدوین شد. این سامانه در همان مرحله اول فروش برای تمامی خریداران پیامک ارسال کرد و در نهایت پس از مدت کوتاهی از بازی حذف شد.
سپس روش فروش خودرو در بورس کالا به پیشنهاد رزم حسینی وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت مطرح شد. تقریبا تنها کار موفق در وزارت صمت دولت سیزدهم. البته همزمان با فروش خودرو در بورس کالا، فروش خودروهای مشمول قیمت گذاری شورای رقابت به صورت قرعه کشی عرضه می شد اما در نهایت در بهمن ماه سال جاری که بورس متوقف شد. فروش خودروهای وارداتی بدون قبض ترخیص گمرکی، وزارت امنیت نیز سازمان بورس را حذف و به همان روش فروش از طریق سامانه بازگشت. البته یک سیستم جدید.
در این طرح مقرر شده است 500 هزار خودروی داخلی به مشتریانی که 100 میلیون در حساب بانکی خود مسدود می کنند عرضه شود. اما روش اولویت تخصیص در آن مشخص نشده است. البته منوچهر لاگی، معاون خودروهای حریم خصوصی نیز در مورد اولویت بندی بر اساس مبلغ پرداختی صحبت می کرد، اما این موضوع تایید نشد تا اینکه در روز آخر، حریم خصوصی اعلام کرد برای تعیین اولویت تخصیص. خودروهای وارداتی که دو هفته پیش به همین شکل فروخته می شدند، قرعه کشی برگزار می شود، از این رو وزارت حراست تا امروز 31 اسفند به وعده خود مبنی بر لغو لاتاری خودرو عمل نکرده و فقط قالب آن را تغییر داده است.
کاهش 15 درصدی قیمت کل خودرو به یک رویا تبدیل شده است
در اسفندماه سال گذشته فاطمی امین وعده داد که در سال 1401 قیمت تمام شده خودروهای داخلی 15 درصد کاهش می یابد. این اتفاق نیفتاد و دو ماه پیش وزیر صامت در واکنش به افزایش قیمت ها در بازار خودروهای داخلی به صراحت اعلام کرد که این افزایش قیمت ناشی از افزایش قیمت دلار بوده است.
اما در روزهای گذشته با انتشار خبر توافق ایران و عربستان، قیمت دلار رو به کاهش گذاشت و در نتیجه حباب قیمت خودروهای داخلی نیز کاهش یافت. فاطمی امین بلافاصله پس از این کاهش جزئی قیمت خودرو در بازار اعلام کرد که تمامی این کاهش قیمت ها به دلیل کاهش قیمت دلار نبوده بلکه سیاست های وزارت حراست نیز موثر بوده است. ای کاش وزیر امنیت اگر جواب نمی دهد چرا کاهش 15 درصدی خودرو اجرا نشده است بگوید که قیمت خودرو در بازار بالاخره با دلار کنترل می شود یا با سیاست وزارت امنیت؟
دور ماندن از برنامه تولید خودرو
وزارت امنیت اعلام کرد در سال 1401 100 هزار خودرو بیشتر از برنامه تولید خودرو تولید خواهد کرد. برنامه تولید خودرو در سال جاری یک میلیون و 250 هزار خودرو بوده است، بنابراین با وعده فاطمی امین تعداد خودروهای تولیدی باید به یک میلیون و یک میلیون برسد. 350 هزار خودرو در پایان امسال اما بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت امنیت و با احتساب همین میزان تولید در ماه بچمن برای اسفند ماه، مجموع تولید خودروهای تجاری و سواری به یک عدد می رسد. میلیون و 150 هزار دستگاه در پایان امسال یعنی وزارت حراست نه تنها از وعده 100 هزار دستگاهی خود عقب است، بلکه از برنامه تولید برنامه ریزی شده نیز عقب مانده است. خسارت این تاخیر از برنامه تولید سال آینده مشخص می شود چرا که کمبود عرضه مستقیما باعث افزایش قیمت در بازار می شود. این افزایش قیمت جدا از افزایش قیمت کارخانه ای است که پیش بینی می شود در سال آینده اجرایی شود.
100 هزار خودروی وارداتی کجاست؟
یکی از وعده های وزارت حراست دولت سیزدهم آزادسازی واردات خودرو بود. وعده ای که واقعا محقق شد اما از مهرماه امسال که مصوبه واردات خودرو در هیات وزیران به تصویب رسید، صحبت از واردات چند صد خودرو تا پایان امسال شد. در نهایت هم رئیس دفتر صنعت خودرو، هم وزیر ایمنی و هم سخنگوی وزارت ایمنی اعلام کردند که تا پایان امسال حداقل 100 هزار خودروی وارداتی وارد کشور می شود. امروز 31 اسفند است و سال 1401 7 روز دیگر به پایان می رسد. در زمان نگارش این گزارش، به جز تایید ورود 144 خودرو به کشور، آمار رسمی دیگری از واردات خودرو منتشر نشده است. این در حالی است که وزارت امنیت با دریافت 500 میلیون خودرو از 100 هزار نفر 100 هزار خودرو وارداتی را پیش فروش کرده است و اصلا مشخص نیست این خودروها چه زمانی وارد کشور می شوند.
مواردی که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفت، برخی از وعده های خودرویی وزارت صمت و فاطمی امین بود که محقق نشد، مانند خروج شورای رقابت از حوزه قیمت گذاری، صادرات خودرو، ارتقای کیفیت خودرو، تغییر در ساختار مدیریتی خودروسازان و دیگر وعده های این وزارتخانه و وزیر آن که حداقل یک هفته مانده به پایان سال اجرایی نشده است.