پرتره مظفرالدین شاه در دل کاخ گلستان ماند!

مسئولان کاخ گلستان در اظهارات اولیه خود از وجود چنین تابلویی ابراز بی اطلاعی کرده و حتی احتمال جعلی بودن آن را مطرح کردند. احمد دزوارای که از اواخر دهه 50 تا 1385 سرپرستی موزه های کاخ گلستان را بر عهده داشت نیز وجود چنین تابلویی در این مجموعه را به طور کامل تکذیب کرد و ادعاهای مطرح شده در خصوص حذف این تابلو یا سرقت آن را تهمت و دروغ خواند.

حال مرتضی ادیب زاده – مدیرکل موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – پس از بررسی اسناد و املاک ثبت شده در کاخ گلستان، خروج این تابلوی قاچاق از کشور را تایید کرده است. نام تابلوی «پرتره مظفرالدین شاه» تا سال 1317 در فهرست املاک کاخ گلستان ثبت شده بود و پس از آن اثری از آن در فهرست املاک کاخ نیست.

برای روشن شدن موضوع تابلوی «پرتره مظفرالدین شاه»، بررسی چگونگی خروج این اثر از کاخ گلستان و فروش بعدی آن در حراج کریستی لندن در سال 1379، نتیجه بررسی های کارشناسی درباره اسناد مالکیت کاخ گلستان متعلق به وی در سال های 1312، 1317 و در سال 1361 در اینستاگرام خود اعلام کرد: نام تابلو و مشخصات دقیق آن شامل ابعاد (به همراه قاب) در دفتر سال 1312 به ثبت رسیده است اما جزء اموال است. بنای معروف به خوابگاه (داخلی ناصرالدین شاه) نه در کاخ اصلی بلکه در تالار برلیان به ثبت رسیده است. به نظر می رسد قبل از سال 1312 نقاشی های شاهان قاجار از تالار برلیان برداشته شده و در اوایل دوره پهلوی به ساختمان خوابگاه منتقل شده است.

پرتره مظفرالدین شاه در دل کاخ گلستان ماند!
نمایی از کوی ناصری که در زمان پهلوی تخریب شد و وزارت دارایی جایگزین آن شد.

مدیرکل موزه ها با بیان اینکه تصمیم به ساخت ساختمان کوی ناصری در سال 1303 هجری قمری گرفته شده است، افزود. در سال 1304 هجری شمسی ساخت بنا به پایان رسید و شاه به این عمارت نقل مکان کرد. در دوره رضاشاه بخشی از وزارت دارایی و عواید بود و مدت‌ها بخش وزارت بود. این بنا تا سال 1335 وجود داشته و اسناد تصویری در این رابطه وجود دارد. کوی ناصری در اوایل دهه 1340 یعنی در دوره پهلوی تخریب شد.

به گفته ادیب زاده، در دفاتر سال 1317 این تابلو (تصویر مظفرالدین شاه اثر کمال الملک) در زمره املاک انتقال یافته از اتاق خواب به کاخ گلستان به ثبت رسیده است، اما در دفاتر ثبتی سال 1361 که وابسته به وزارت خانه بوده است. فرهنگ و هنر در آن زمان هیچ پلاکی به نام No plaque وجود ندارد.

پرتره مظفرالدین شاه در دل کاخ گلستان ماند!

مدیرکل موزه ها گفت: تابلو به طور قطع متعلق به کاخ گلستان است و بین سال های 1317 تا 61 از مجموعه کاخ خارج و بعداً به صورت قاچاق از کشور خارج و به فروش رسید.

ادیب زاده با بیان اینکه حراج داران کریستیز باید قبل از برگزاری حراج این تابلو را از ایران استعلام می کردند، گفت: آنچه اکنون مهم است خروج غیرقانونی اثر است. لذا این اداره کل بر اساس تعهدات ذاتی خود و بر اساس قوانین بین المللی، اقدامات لازم را برای اعاده کار در دستور کار خود قرار داده است.

پرتره مظفرالدین شاه در دل کاخ گلستان ماند!
بررسی سوابق اموال کاخ گلستان
عکس ها از اکانت اینستاگرام مرتضی ادیب زاده مدیرکل موزه ها گرفته شده است

تصویر رنگ روغن مظفرالدین شاه با امضای کمال الملک، هنرمند مشهور ایرانی، در سال 2000 یعنی حدود 22 سال پیش، در حراجی کریستیز در بریتانیا به قیمت 44650 پوند به فروش رسید. برخی از مورخان این نقاشی را در مجموعه الصباح در کویت ردیابی کرده اند.

پرتره مظفرالدین شاه در دل کاخ گلستان ماند!

دیدگاهتان را بنویسید