آیت الله خراسانی چگونه مانع غارت میراث اصفهان توسط عوامل رژیم پهلوی شد؟

خراسانی زمانی مسئولیت این حوزه قدیمی را برعهده گرفت که حوزه علمیه کوم در اوج جوانی و نشاط و در دوران حضور آیت الله العظمی بروجردی (ره) رو به رشد بود. اما از سوی دیگر، درست در حوزه انتخابیه شماره یک نزدیک ایران، سالهاست که به حدی کاهش یافته است که حوزویان آن شهر حتی نمی توانند مدارس خود را حفظ کنند. اژدهای میراث پهلوی این بار به مدرسه صدربازار رفته بود تا نشان دهد داستان درگیری با روحانیت پایانی ندارد. پس از قطع دست روحانیت و تبدیل خرقه به خرقه، نوبت به تخریب مدارس رسید. یکی پس از دیگری. هر کدام یک عذرخواهی دارند و اگر ستون های مکتب صدر که در رأس همه مدارس اصفهان است سقوط کند، دیگر نمی توانند در مقابل بقیه آب رها شده از این سد مقاومت کنند.

سیدمحمدرضا که خود در بازار صدر تحصیل کرده بود، در آن زمان مرد ماند و آشکارا فریاد زد: «تا جنازه ام را از مدرسه خارج نکنید، از مدرسه خارج نمی شوم». اطاعت او و چند تن از معلمان و علما در نهایت باعث شد که رژیم یک گام به عقب برداشته و از تخریب مدرسه صدر دست بردارد.

خراسانی که قدم اول را محکم برداشته بود، سپس به دانش آموزان مقیم مدرسه گفت که در خانه بمانند و عوض نشوند. با یاری خداوند و عنایت بقیه خداوند متعال زندگی شما را تأمین خواهد کرد.

این سخن باعث دلگرمی آنان شد و با امید به تحصیل و تداوم روحانیت، بقای حوزه علمیه در آن زمان تضمین شد.[1]

آیت‌الله خراسانی با اینکه در آن زمان از مقامات عالی‌رتبه حوزه علمیه اصفهان بود، اما در میان علما چهره‌ای ثابت و الگوی دیگران بود. دروس خارج فقه خود را صبح در مدرسه صدر تدریس می کرد و بعد از ظهر با فراگیری اصول خود در خارج از مدرسه چهارباگ شاگردان خاص را جذب می کرد. [2]

اما بدون شک مهمترین و ماندگارترین اقدام آیت الله سید محمدرضا خراسانی احیای مکتب چهارباگ است. مدرسه چهارباگ در آن زمان[3] آنها زیر نظر اداره باستان شناسی و کمک های اهدایی قرار می گیرند و طلاب مذهبی مستثنی می شوند. این مدرسه در زمان شاه سلطان حسین صفوی عمدتاً برای مباحث سمینار ساخته شده و یکی از زیباترین مدارس اصفهان است. کاشی کاری های این بنا به قدری زیبا و متنوع است که برخی مدرسه چهارباغ را موزه کاشی ایران می نامند. مدرسه به صورت چهار ایوان ساخته شده است و اطراف آن حجره های دانش آموزی است. در طبقه بالا اتاق های زیادی وجود دارد که دانشجویان در آن درس می خوانند و البته زندگی می کنند. وسعت این مدرسه از یک سو و وجود درختان کهنسال و عبور آب مادی از آن، چنان بر زیبایی آن افزوده است که بسیاری از رهگذران تمایل به تحصیل در چنین مدرسه ای را دارند.

سرانجام رئیس توانمند حوزه علمیه اصفهان با مذاکره و مکاتبه و تدابیر خردمندانه، مدیریت این مدرسه را به دست گرفت و بلافاصله آن را محل سکونت طلاب قرار داد تا رونق به این مکان بازگردد و مدرسه چهارباگ به عنوان علمی تبدیل شود. پایه زمان . . از اساتید محترم جهت تدریس در این مدرسه دعوت به عمل آمد.

بیان فقه تا حد اعلا به آیت الله احمد فیاض واگذار شد. شیخ محمود مفید که بزرگ ترین حکیم مکتب اصفهان در آن زمان بود، در مدرسه چهارباگ اسفار و میرزا علی آقا شیرازی به تدریس اخلاق و نهج البلاغه پرداختند. یک استراحت ارائه دهید. ترکیب این نام ها با نام های دیگر در مدرسه چهارباگ کافی بود تا این مدرسه بار دیگر به مهم ترین پایگاه علمی اصفهان در آن زمان تبدیل شود. [4]

این میسر نشد مگر با غیرت آیت الله خراسانی و اعتقاد ایشان به اینکه مدرسه باید مدرسه بماند.

و چهاربچ مکتب ماند و مکتب صدر برای آیندگان ماند. این رسالتی بود که آیت الله سیدمحمدرضا خراسانی بر آن تاکید داشت و در مجموع موفق بود. او باید مشعل را در سرما و در برابر بادهای سهمگین زمستان نگه می داشت و الحک موفق شد. یک کتابخانه مجلل در مدرسه صدر ساخته شده است. او زیبا ساخت که به کسانی که روزی می خواستند این مکتب را نابود کنند، می گفت: «ما هستیم» و «ما هستیم که می آفرینیم».

با ساختن مسجدالاقصی با همین نیت. در زمانی که صهیونیست ها بر مسلمانان مسلط شدند و بخش هایی از جهان اسلام فلسطین را اشغال کردند، خراسانی با کمک مردمی که به او ایمان داشتند، مسجدی را در چهارراه فلسطین ساخت. این مسجد درست روبروی کنیسه یهودیان قرار داشت. به همین دلیل پیشنهاد کرد که نام آن را مسجدالاقصی بگذارند. مسجد ساخته شد و نماز شب را در آنجا خواند.[5] مسجد الاقصی امروز هم رونق دارد. هر روز سه وعده غذا برای مسلمانان وجود دارد، درست مانند شنبه شب که کنیسه روبروی آنها پذیرای مسلمانان است.

زندگی آیت الله خراسانی مثل یک پرچم بود، مثل مسجدالاقصی. علم مانده در بدترین روزهای نیمه اصفهان. پرچمی که یادگار روزهای پرافتخار گذشتگان بود و روزهای فرخنده را بشارت می داد. البته همه اینها شرط بقا بود و شرط بقا حرکت است. این حرکت است نه صلح. خراسانی 86 سال عمر کرد و به همین میزان کوچ کرد و ماندگاری حوزه علمیه اصفهان در کارنامه و سندش برای پاسداشت هویت این شهر ثبت شده است و اینجاست که مردم اصفهان قبل از سید حسین هادمی و سید حسین هادمی به او تکیه کردند. او را تقویت کند

PS:

[1] سید مصلح الدین مهدوی، حرمین اصفهان، ج 2، ص 316، 1382 اصغر منتظر القائم.

[2] شریف رضی، گنجینه دانشمندان، ج 3، 1352، ص 91

[3] این مدرسه در گذشته به مدرسه مادرشاه و مدرسه سلطانی معروف بوده و امروزه به نام مدرسه امام صادق (ع) خوانده می شود.

[4] دایره المعارف فولاد تخت، جلد 2، ص 172، 1391

[5] سید مصلح الدین مهدوی، حرمین اصفهان، ج 2، ص 317، 1382 اصغر منتظر القائم.

انتهای پیام/