آیین «قاباخلاما» به «موب دانیق» در اردبیل/ «برکت ترباسی» کوله ای از گنجینه های معنوی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به نقل از سبلان ما با حلول ماه مبارک رمضان، بوی بندگی نیکو، شیرینی افطار و نوای ملکوتی ربنا، دوباره مهمان دل مردم اردبیل شد و گوشه و کنار خانه ها و خلوت خانه ها الهی شد. .

صدای ماه رمضان یا به زبان محلی همان اوروشلیق آیی از راه می رسد، شور و شوق عجیبی در تمام نقاط اردبیل به وجود می آید که با آداب و رسوم خاصی نیز همراه است.

منطقه باستانی در ارشد اردبیل به دلیل خاستگاه غنی تاریخی و فرهنگی از جایگاه و ارزش بالایی در میان مناطق مختلف برخوردار است که طراوت خاصی به دل های الهی مردم متدین این دیار می بخشد.

آنچه در اولین قدم در آستانه ماه مبارک رمضان یا در ایام روزه داری در بین مردم اردبیل به چشم می خورد تغییر رفتار و منش آنهاست که با آماده سازی، جاروکردن و نظافت منازل خود را برای زدودن غبار مادیات و گناه آماده می کنند. از دل و ایمان بیاورند، خانه ای که برای آغاز ماه رمضان، خیر و برکت میهمانی خدا پاک نباشد، از آن پاک می شود.

آیین «کابه لما» در اردبیل

مردم متدین اردبیل دو سه روز قبل از رؤیت هلال ماه مبارک رمضان با روزه ای به نام «کابه لما» به جشن رمضان می روند.

نگاه در آیینه و صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد(ص) پس از رؤیت هلال، همچنان در بین برخی از مردان و زنان سالخورده روستاهای استان اردبیل مرسوم است و معتقدند که قلب مؤمن باید مانند خدا باشد. در ماه عید، آینه باید از آلودگی و گناه پاک شود.

برگزاری محافل قرآنی، قرائت زیارت های خاص ماه مبارک رمضان، به ویژه در غروب جمعه و شب های قدر از شکوه خاصی برخوردار است و پیر و جوان، زن و مرد با عشق و علاقه وصف ناپذیری در این مجالس شرکت می کنند.

سخنرانی علمای بزرگ اردبیل بعد از نماز ظهر و عصر در مسجد میرزا علی اکبر، جامع، سرچشمه و اعظم از جمله برنامه هایی است که سال هاست مردم این مرز و بوم به ویژه جوانان را به خود جذب کرده و یادآور دین و مذهب بوده است. مطالعه می کنند و جامعه خاطرات ماندگاری را در دل و ذهن آنها به جا می گذارد.

سنت حسنه روزه داری و افطار در اردبیل از هفته اول ماه مبارک رمضان آغاز می شود و معمولا افراد خانواده را به افطار در منزل دعوت می کنند.

افطاری دادن به دیگران در بین مردم اردبیل به قدری جایگاه والایی دارد که همه سعی می کنند از دیگری پیشی بگیرند و معمولا بهترین و شیرین ترین افطاری ها به تازه دامادها و تازه دامادها و خانواده هایشان تقدیم می شود.

موسسات خیریه و موسسات فرهنگی و اجتماعی نیز در ماه مبارک رمضان به ویژه در ایام ولادت امام حسن مجتبی (ع) و شهادت امام علی (ع) با کمک خیرین مستمندان افطار می کنند.

“فرنی” با مربای گل، افطاری محبوب اردبیلی ها

در این ماه «فرنی» با مربای گل مهم ترین غذای افطاری مردم اردبیل است که با آرد برنج و شیر تهیه می شود.

بانوان اردبیلی یک هفته مانده به شروع ماه مبارک رمضان، آرد برنج را با هاون یا ماشین آلات آرد در قنادی ها تهیه می کنند تا در ماه مبارک رمضان از آرد برنج کافی بهره مند شوند.

تهیه مربای رزماری (قزل آلا)، پخت حلوای بی نظیر از نظر طعم و کیفیت به نام «اماج حلواسی» که برای تهیه آن از گلاب، شیر، آرد و زعفران ماهی قزل آلا استفاده می شود، یکی از صنایع دستی زنان این کشور است که سفره های افطاری و … بالاخره سنت های ماه میهمانی خدا در اردبیل رنگ و لعاب بی نظیری می بخشد.

برخی از زنان خانه دار در فصل بهار با کاشت گل محمدی یا گل رز در خانه گل ها را خشک می کنند تا بتوانند ماه رمضان را با مربا جشن بگیرند.

خرمای تزیین شده با گردو، پنیر و سبزی، نان چرب، آش محلی با رشته، آش دوغ، آش و اخیراً پوسته زرد و نرم از جمله خوراکی هایی است که سفره افطاری اردبیل را رنگ آمیزی می کند.

چند ساعت مانده به افطار جلوی قنادی ها به ویژه قنادی های زولبیا و بامیه، نان چرب و بربری ها، شیرفروشی ها، سوپ رنگین کمانی و کلوچه حلم داغ و شلوغ می شوند. و تقریباً همه جا بسته است.

زنان دارالارشاد روزه داران را بر سر سفره جمع می کنند و انواع نان ها و دسرها را می پزند، زیرا این ماه تنها زمانی است که همه اهل خانه و گاه اعضای خانواده با صمیمیت و صمیمیت در کنار هم افطاری و شکر می خورند. .

مافیا و پایان آن با اذان آسمانی

برخاستن از صبحانه و صبحانه نیز حال و هوای خاصی را برای مردم اردبیل ایجاد می کند.شب بیداری ماه مبارک رمضان مؤذن روستاها بود و در این میان غرش صبحگاهی خروس های محلی بر شور و هیجان مراسم «تاریکه» افزود. .

در برخی از نقاط اردبیل و روستاهای استان، مردم شبانه با طبل زنان برای سکونت در کوچه ها و کوچه ها دعوت می کردند و مردم را برای صبحانه یا ازدحام دانلیک به بیدار شدن دعوت می کردند.

سحرها در شهرها و روستاهای این دیار یکی یکی چراغ خانه ها روشن می شود و مردم به فریضه الهی زنجیر می شوند و منظره ای باورنکردنی نمایان می شود.

خوردن صبحانه همراه با شنیدن نوای دلنشین دعای ستاره از مداحی هایی چون موذن اردبیلی و ختم آن با رساترین ندای آسمانی یعنی اذان صبح و شهد ماه بندگی و میهمانی خدا دو چندان می شود.

لیله القدر که جای تقدیر دارد

اما شب های احیاء و نزول قرآن در اردبیل جایگاه ویژه ای دارد.

در این شب ها نوای حزن انگیز «الحمدلله لا اله الا تو الغوث الغوث ما را از آتش یا رب نجات بده» به اوج خود می رسد تا به کمال برسد.

خانواده های پرشور در مساجد، مساجد و تکایا در صف های نزدیک ظاهر می شوند، قرآن می خوانند و برای هر گناهی از خداوند متعال طلب آمرزش و مغفرت می کنند.

مراسم بک یا الله اردبیل از آن جهت معروف و خاص است که در این مراسم پس از سخنرانی و بیان فضیلت و برکات شب های قدر توسط روحانی مجلس که عمدتاً از عارفان و پرستندگان معارف الهی است، یکی از مداحان پیشکسوت دارالرشاد عزادار شهادت می شوند مولی مولای متقیان حضرت علی (ع) و سالار شهیدان امام حسین (ع) مومنان و روزه داران را با چشمانی اشکبار و دلی مضطرب برای لقای خداوند در این شب های مبارک آماده می کنند.

در انتظار فرج

23 رمضان متفاوت ترین شب ماه برای مؤمنان دارالارشاد است، چنانکه در این شب که آخرین شب لیالی قدر نیز هست، مؤمنان به بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا(س) روی آوردند. (ص) با دلهای آکنده از حزن و اندوه بارگاه الهی. آنها درب الهی می خواهند.

بسیاری از مردم اردبیل در این شب ها به نذورات خود عمل می کنند، در گذشته مومنین نذورات خود را با یک سفره افطاری بزرگ به فقرا و نذری، آش و حلوا اهدا می کردند، اما در سال های اخیر در کنار این سنت حسنه گلریزان نیز نذورات خود را انجام داده است. همکاری و همدلی چند برابر مردم استان اردبیل در دستگیری برادران دینی خود برای رهایی زندانیان از جرائم مالی غیرعمد و حسن نیت نانوایی ها.

دوخت «برکت ترباسی» همزمان با آخرین جمعه ماه مبارک رمضان

آیین تبرک دوزی یکی دیگر از سنت های مردم استان اردبیل و شهرستان های اطراف دارالشاد است که همزمان با آخرین جمعه ماه مبارک رمضان در مساجد شهرستان مشکین شهر برگزار می شود.

دوخت این کیسه ها معمولاً با پرکردن 30 قطعه از قرآن کریم ختم می شود

این کیسه‌ها که به ترباس معروف هستند از پارچه نذری درست می‌شوند و پس از تهیه، مقداری نمک و پول در آن می‌گذارند و خانواده‌ها پس‌انداز خود را در تمام طول سال و در سفر زیارتی در این کیسه می‌گذارند و از کارهای عام المنفعه استفاده می‌کنند.

برچسب هایی که چیزی جز یک نام باقی نمانده است

در گذشته معروف بود که روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان شب قصاص ابن ملجم است و در این روز زنان در برخی مناطق کیسه ای به نام کیسه لعن «مراد» یا «ابن ملجم» می دوزند که از آن استفاده می شود. در این شب با هر سوزن زدن یک بار ابن ملجم را لعن می کنند.

اگرچه این آیین سنتی خاص در طول زمان و شاید اکنون تنها در برخی روستاها کاملاً کم رنگ شده است و این سنت دیرینه شب های رمضان و احیاء به ندرت رعایت می شود، اما به صراحت می توان گفت که آیین کیسه دوزی مانند سایر آیین های ماه مبارک رمضان در اردبیل بوده است. کاملا فراموش شده

یکی دیگر از آیین هایی که سال هاست از فرهنگ مردم اردبیل محو شده است، آیین بیدارکردن همسایگان با صحرا یا دک الباب است که مانند دیگر آیین های ویژه ماه مبارک رمضان به کلی از آن حذف شده است. فرهنگ دینی مردم استان اردبیل.

در غروب آخرین روز ماه مبارک رمضان خانواده های زیادی در بسیاری از شهرها و روستاها در اردبیل به زیارت قبور و نذورات و امور خیر می پردازند -فیتر مخصوص بانوان برگزار می شود و معمولا با چای و حلوا و خرما از مهمانان پذیرایی می کند.

زکات فطری قبل از نماز عید فطر

شب عید سعید فطر شب شور و نشاط شب زنده داران ماه مبارک رمضان است شهدا.

لحظه ای قبل از دزد، مؤمنان روزه دار در شب تاریک پس از شستن ذکر بر لبان گویان، برای آماده شدن برای نماز باشکوه عید سعید فطر، با شرکت در دعای کمیل و عبادت عاشورا به سمت مسجد حرکت کردند.

در بیشتر روستاهای اردبیل مردم نماز عید را در بیرون از مساجد و در خانه اقامه می کنند و شیر و زردچوبه و کره و حلوا تهیه می کنند و در این روز بوی نان خوش پخت در تنور داغ می دهند. و حلوا با دوش محلی روستا را پر می کند.

جشن عیدی و عیدی دادن به ویژه برای دخترانی که در خانه اقبال دارند یکی از رسوم قدیمی اردبیل هاست که در این روز همه با یک بسته شیرینی یا نان محلی و حلوا از مهمانان خود پذیرایی می کنند.

در گذشته رسم بر این بود که خانواده ها پسران شادی می داشتند که عید فطر را با هدایایی مانند عید قربان به همراه سینی کیک که برای عید سعید فطر می پختند و با تزیینات خاص به خانواده عروس می دادند، جشن می گرفتند. همچنین دعوت کرد که اردبیلی ها همچنان آیین و سنت دیرینه «فطر بایراملیگی» را انجام دهند.

یکی دیگر از آیین های رایج عید فطر که معمولاً در اردبیل قبل از نهار عید فطر انجام می شود، دیدار بزرگان خانواده و خانواده های داغدار اقوام و معمولاً خانواده هایی است که در فاصله بین عید سعید فطر به دیدار یکی از بستگان خود می روند. فطر و یکی از اعیاد رسمی قبل از آن قبل از ظهر عید فطر یا در مسجد و یا در منزل متوفی مراسم ساده ای برگزار می کردند و با چای و حلوا و خرما از میهمانان پذیرایی می کردند.

انتهای پیام/