افزایش قیمت برنج ایرانی در سایه دولت سیزدهم/ چرا دولت واردات برنج خارجی را ممنوع کرده است؟

قیمت برنج که سال گذشته همراه با سایر کالاها تورم بالایی داشت، در فاصله شهریور تا آبان امسال به رکورد رسید و قیمت آن چند برابر شد. بنابراین قیمت برنج ایرانی نسبت به آبان ماه سال گذشته 100 درصد افزایش یافته و به 55 هزار تن در هر کیلوگرم فروخته شد. این آمار جدید میانگین ارزش تره بار مصرفی در منابع رسمی آماری است و قیمت بازار و خرده فروشی از این بالاتر است. بنابراین قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی در بازار خرده فروشی در کمترین حالت ممکن 60 هزار تن است.

چرا برنج ایرانی گران شده است؟

یکی از فروشندگان برنج ایرانی در رویداد 24 در این باره توضیح می دهد: برنج در حال حاضر به قیمت بی سابقه ای رسیده است، بنابراین مشتریان عمده فروشی کمتری داریم و همه رفته اند تا یک کیلو بخرند یا حتی نیم دانه را جایگزین برنج کنند. گرانی برنج ایرانی چند دلیل عمده دارد. اول اینکه کشت برنج در شمال کشور امسال با وجود کمبود آب به شدت کاهش یافته است. از سوی دیگر هزینه های تولید بسیار بیشتر از قبل شده است، از کود و آفت کش گرفته تا خرمن کوبی. به عنوان مثال علف کش از 50 هزار تن به 750 هزار تن افزایش یافته است. علاوه بر این، کمبود و گرانی برنج خارجی یکی از عوامل مهم افزایش قیمت برنج ایرانی طی دو سه ماه اخیر بوده است.

قیمت برنج خارجی نسبت به مهرماه سال گذشته 24.7 درصد افزایش داشت، هر کیلوگرم برنج خارجی در مهرماه سال گذشته 21 هزار و 100، در شهریور 25 هزار و 900 و در مهرماه 26 هزار و 400 تن بود، البته در آبان ماه بیش از 30 هزار تن به آن تعلق گرفت که تورم ماهانه 1.8 درصد و کاهش به 24.7 درصد را نشان می دهد. برنج خارجی طی دو سال گذشته به دلیل لغو ارز 4200 افزایش قیمت داشته است اما این روند صعودی متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.

افزایش قیمت برنج در حالی رخ داد که واردات برنج از ابتدای مردادماه امسال با آغاز ممنوعیت فصلی واردات که تا پایان آبان ماه ادامه دارد، ممنوع شد که مشخص نیست. وارد بازار شده یا نه؟

ممنوعیت واردات برنج به ضرر حقوق مصرف کننده

در همین رابطه مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفت و گو با رویداد۲۴ توضیح داد: افزایش بی سابقه قیمت برنج که در ماه های اخیر شاهد آن بودیم در خرداد ماه بازمی گردد. سپس دولت تصمیم گرفت واردات برنج را از اوت تا پایان نوامبر ممنوع کند. بهانه حمایت از تولید داخلی بود اما مهم ترین نکته را فراموش کردند و آن اینکه امسال تولید داخلی به شدت کاهش یافت. سپس به وزارت صمت اعلام کرد تا در این باره تجدید نظر کند. اما تسلیم نشدند. در نهایت دولت سیزدهم قانع نشد و ممنوعیت را وضع کرد. ما بلافاصله اولتیماتوم دادیم که تبعات اجتماعی زیادی در پی خواهد داشت. متأسفانه هیچکس متوجه نشد که ذخیره لازم برنج خارجی در دوره ممنوعیت را نداشتیم و از طرفی به دلیل کاهش کاشت امسال با کمبود برنج داخلی مواجه بودیم. به جایی رسیده ایم که شاهد افزایش و کمبود برنج هستیم.

وی افزود: برنج ایرانی نیز بیش از 100 درصد افزایش نجومی از خود به جای گذاشته است. یعنی دولت به بهانه حمایت از تولید داخلی مصوبه ای را اجرا کرد که با گرانی از بین رفتن حقوق مصرف کننده و افزایش بی سابقه قیمت برنج پایان یافت. اگرچه درست بود که به جای ممنوعیت فصلی، دولت طی چند ماه گذشته تعرفه های فصلی و افزایش تعرفه بر واردات برنج خارجی را اعمال کرد.

وی ادامه داد: روز گذشته معاون توسعه وزارت جهاد از رگولاتوری سازمان توسعه تجارت خواست تا از 10 آذرماه آماده ثبت سفارش باشند. برای اینکه بتوانیم مراحل ثبت سفارش را در 15 روز باقیمانده تا پایان ممنوعیت تکمیل کنیم، می توانیم کمی جلوتر برویم.

اما به گفته این کشاورز، واردات برنج خارجی نیز نمی تواند تضمین کننده کاهش قیمت برنج باشد. وی توضیح می دهد: اولین محموله برنج وارداتی در آذرماه وارد می شود و پیش بینی می شود بین 100 تا 150 هزار تن در ماه برای واردات برنج ما باشد. اما مشکل اینجاست که اگر عرضه برنج خارجی معقول باشد و قیمت برنج ایرانی کاهش نیابد، اختلاف قیمت بین این دو بسیار چشمگیر خواهد بود و برنج ایرانی ممکن است با کمبود جدی تقاضا مواجه شود. بنابراین باید سیاستی اعمال شود که همزمان با ورود برنج خارجی به بازار، قیمت برنج داخلی کاهش یابد تا این بخش آسیب جدی نبیند و کمبود تقاضا نداشته باشد.