روز جدید : مذاکرات متوقف شده است. این خبری بود که دیروز رسانه ها و بازارهای ایران را تحت تاثیر قرار داد. هشتمین دور مذاکرات لغو تحریم‌ها در وین در حال انجام است و مذاکره‌کنندگان ایران و گروه 1+5 برای رایزنی و تصمیم‌گیری به پایتخت‌های خود بازگشتند. جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتی نوشت که مذاکرات در وین به دلیل «عوامل خارجی» نیاز به وقفه دارد. متن نهایی «به طور کلی آماده است» و روی میز است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگوی تلفنی با جوزف بورل، آمریکا را «اسراف‌گر، غیر واقعی و بی‌ثبات» توصیف کرد. برخی کارشناسان معتقدند که روسیه پس از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین و تحریم های فلج کننده غرب علیه مسکو، نقش پلیس بدی را در مذاکرات بازی می کند. تروئیکای اروپایی نیز پس از توقف ناگهانی مذاکرات در وین در بیانیه ای اعلام کرد که هیچ کشوری نباید تلاش کند از مذاکرات توافق هسته ای با ایران سوء استفاده کند. ستاره صبح در همین رابطه با حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت و گو کرده است که در ادامه می خوانید:
به گفته جوزف بورل، متن توافق نهایی روی میز است، اما به دلیل مشکلات خارجی، روند مذاکرات در حال حاضر به حالت تعلیق درآمده است. به نظر شما مشکلات بیرونی چیست؟
مشکلات خارج از برجام درخواست جدید روس ها از آمریکا بود. بیشتر تحریم های امروز روسیه را شامل می شود. روس ها از زمان حمله به اوکراین بیش از 5000 تحریم علیه ایالات متحده و متحدانش اعمال کرده اند. در دنیای امروز دو پرونده باز وجود دارد، یکی برجام و دیگری جنگ روسیه علیه اوکراین. روس ها سعی می کنند این دو مورد را به هم مرتبط کنند. در سال 2015 روسیه در برجام نقش داشت که باید 60 و 20 درصد سوخت مازاد ایران را تامین می کرد و پس از توافق برجام، در ازای آن سوخت مازاد، کیک زرد را به ایران عرضه می کردند. اولیانوف گفت این موضوع از تحریم های غرب علیه روسیه رها می شود، اما لاوروف ادامه داد که همه روابط اقتصادی، تجاری، هسته ای و حتی نظامی با ایران باید از تحریم ها خارج شود. در واقع روسیه تلاش می کند ایران را به یک کریدور تبدیل کند. برای دور زدن تحریم ها اما این مشکلی است که روسیه باید با آمریکا حل کند و با بورژوازی سازش نکند. متأسفانه هیئت ایرانی اشتباه گذشته را تکرار کرد و منافع کشور را به منافع روسیه پیوند زد. سیاست فعلی روسیه قابل دفاع نیست و در واقع ایران و روسیه در طیفی قرار دارند که بر خلاف منافع کشور است و ایران بیشترین ضرر را از این روابط می بیند. واضح است که متن توافق آماده است، اما روس ها روی روند اجرایی شرط بندی کرده اند. سوال این است که ایران چه باید بکند. من معتقدم ایران باید فرش برجام را از آتش اوکراین بردارد. تصمیم بر این است که اگر روس ها از درخواست خود برای ضمانت عقب نشینی نکنند، باید مسیر جایگزین مشخص شود، ایران باید روند تمدید اجرای برجام را متوقف کند. اگر روسیه مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند، جای تعجب ندارد. روس ها ثابت کرده اند که هر کشوری را فدای منافع خود می کنند. امروز اگر منافع ایران را فدای منافع خود کنند، تبدیل برجام به قطعنامه شورای امنیت نیز از طریق مکانیسم ماشه امکان پذیر است. معتقدم اگر رویکرد منفی روس ها ادامه پیدا کند، ایران باید میز مذاکره را به حال خود رها کند و به سمت توافق دوجانبه با آمریکا حرکت کند و این وضعیت به نفع منافع ملی ایران خواهد بود.
امیر عبدالهیان دلیل تعلیق را مطالبات جدید آمریکا عنوان می کند. به نظر شما این خواسته ها چیست؟
دیپلمات ها باید آشکارا صحبت کنند، تنها چیزی که مشخص است این است که روس ها درخواست کرده اند و موضوع جدیدی مطرح نشده است. در صورت وجود درخواست جدید، مسئولان باید آن را اعلام کنند. متن توافق نهایی نیز روی میز بسته شده است. روسیه امروز در شکست احتمالی مذاکرات با آمریکا شریک است و در موضوع جدید نقش روس ها در این شکست بیشتر از آمریکایی ها خواهد بود. متأسفانه جز خلاصه ای از مسئولان چیزی در این زمینه نشنیده ایم.
موقعیت چین را چگونه ارزیابی می کنید؟
متاسفانه موضع چین به نفع روسیه است. پکن گفته است که نگرانی های همه کشورها از جمله روسیه باید در شورای امنیت سازمان ملل مورد توجه قرار گیرد. ایران تاوان تخلفات خود با روسیه را می دهد. ایران طوری بازی می کند که همه کشورهای عضو برجام منافع خود را مشخص کرده اند. متاسفانه این منافع به ضرر جمهوری اسلامی است. اگر ایران بتواند در کوتاه مدت فرش برجام را از آتش اوکراین حذف کند، ممکن است موافقت کند، در غیر این صورت باید به سمت توافق دوجانبه با آمریکا حرکت کند.