روز جدید یک کوهنورد حرفه ای و مربی امداد و نجات کوهستان از بی توجهی کوهنوردان به هشدارهای صادره گلایه کرد و اظهار داشت: با توجه به صعودهای زیاد دماوند، این کوه نسبت به 20 سال گذشته تغییرات زیادی داشته است.
محمد خادم آل شیخ، کوهنورد و مربی حرفه ای امداد و نجات کوهستان در خصوص علت تصادفات در کوهستان به ویژه دماوند علیرغم هشدارهای داده شده، گفت: دماوند با ارتفاع فعلی 5610 متر، مرتفع ترین قله ایران است. که بهترین زمان برای صعود کوهنوردان به این کوه می باشد، این زمان بین تیر و مرداد خواهد بود زیرا شرایط جوی دماوند در این مدت نسبتاً پایدار است. البته موارد خاصی مانند سیل اخیر نیز وجود دارد که هشدارهای لازم داده می شود.
گرمایش زمین به دماوند و علم کوه آسیب رسانده است
وی ادامه داد: پس از سیل اخیر وی با بالگرد از دماوند بازدید کرد و متوجه شدیم که بسیاری از دالان ها و … شسته شده و ریزش سنگ ها از بالا به پایین کوه هدایت می شود. علاوه بر سیل، گرم شدن هوا و زمین نیز می تواند باعث بروز چنین خطراتی شود. اگر تصاویر گذشته دماوند را مانند 20 سال پیش ببینید، متوجه می شوید که این کوه با اکنون بسیار متفاوت است. گاهی حتی در زیر پناهگاه ها در ماه ژوئیه برف می بارید، اما اکنون برف بسیار کمتری است. گرمایش زمین مختص ایران نیست و بسیاری از کوه ها با گرم شدن زمین مشکل دارند. به عنوان مثال، چندی پیش توده ای از یخ در کوه های ایتالیا شکست و بسیاری از کوهنوردان جان خود را از دست دادند. همچنین در قزاقستان توده بزرگی از یخ شکسته و مشکلاتی را به وجود آورد. گرمایش زمین خسارات زیادی به کوه های ایران از جمله دماوند و علم کوه وارد کرده است. در این کوه ها تعدادی مورن و یخچال های بزرگ وجود دارد که فکر می کنید جزئی از کوه هستند، اما نیستند و باید گفت که یخچال طبیعی زیر برف وجود دارد.
افراد کم تجربه در دماوند دچار مشکل می شوند
این مربی امداد و نجات کوهستان ادامه داد: در دماوند قله دو ماهه محدودی برای صعود در هوای خوب داریم. در این قله دو ماهه کوهنوردان با لباس زیر و نظامی و شلوار بادگیر به دماوند صعود می کنند و آن هم در صورتی که کوهنورد مشکل ارتفاع نداشته باشد یا هوا بد نباشد. با افزایش ارتفاع، اکسیژن کاهش می یابد و این حرکت را کندتر می کند. حتی هیمالیا نوردان حرفه ای برای صعود به ارتفاع 7000 متری از اکسیژن استفاده می کنند. افراد بدون تجربه در دماوند دچار مشکل می شوند. عطش کوهنوردان برای کوهنوردی زیاد است، زیرا در سال های گذشته کرونا وجود داشت و او نمی توانست صعود کند. با توجه به اینکه امسال محدودیتی وجود ندارد و مردم از کرونا می ترسند، کوهنوردان بیشتری به دماوند صعود کرده اند.
مشکل بی احتیاطی کوهنوردان است
وی ادامه داد: بی توجهی مردم به هشدارها در دماوند یکی از مشکلاتی است که تیم امداد و نجات با آن دست و پنجه نرم می کند. این فقط مربوط به کوهنوردی نیست. به عنوان مثال، می دانید که خودروی داخلی کیفیت خوبی ندارد و جاده استانداردهای لازم را ندارد. با دانستن این موضوع با سرعت 170 کیلومتر در ساعت شتاب خواهید گرفت و تصادف خواهید کرد. اما با کوهنوردی تفاوت ایجاد کرد. اگر جاده فرو بریزد راهها را می بندیم اما کوه دری ندارد که ببندد. این مسائل به فرهنگ برمی گردد. 18 سال پیش کوهنوردی را شروع کردم. الان که صعود به دماوند را می بینم با گذشته بسیار متفاوت است، تعداد چادرها زیاد شده و وضعیت سازه ای کوه آسیب دیده است. در گذشته وقتی کوه دماوند را با هلیکوپتر دیدم، مخروط دماوند به خوبی نمایان بود، اما به دلیل فرسودگی و حضور زیاد مردم، این مخروط از 20 سال گذشته تغییر زیادی کرده است. باید گفت که کوه دماوند لمس شده و بخشی از آن برداشته شده است. این مشکلات به دلیل افزایش تعداد کوهنوردان و افزایش فرسودگی این کوه است.
در اخطار اضطراری می گویند «تو چه»!
خادم آل شیخ گفت: فدراسیون کوهنوردی تذکرات لازم را می دهد اما راه قانونی برای جلوگیری از ورود کوهنوردان به کوه وجود ندارد زیرا کوه دری ندارد و تنها راه کنترل جمعیت فرهنگ سازی است. وقتی اخطار می دهند که منطقه آب گرفتگی دارد و رعد و برق می آید، باز هم عده ای کار خودشان را می کنند! امداد و نجات کودکان فدراسیون کوهنوردی و هلال احمر که در کوهستان مستقر هستند گاهی با بدرفتاری جامعه کوهنوردی مواجه می شوند. من خودم بارها هشدار داده ام که این کفش برای کوهنوردی مناسب نیست، اما می گویند “شما چی!”. حتی موضوع «هام ایر» را به آنها یادآوری کردم، اما آنها از الفاظ زشت استفاده کردند. از آنجایی که پلیس در کوه ها وجود ندارد، هیچ کاری نمی توان کرد. بارها این پاسخ را از کوهنوردان شنیده ایم که «دوست دارم بروم بمیرم!» واقعاً کسی که این جمله را می گوید به دلیل سهل انگاری می میرد، اما چه کسی آسیب می بیند؟ اولین خسارت به خانواده کوهنورد و سپس به تیم امداد وارد شد. باید گفت پس از مدت ها هنوز افراد مفقود شده در دماوند هستند و گاهی تیم امداد برای یافتن فرد مفقود شده باید هفته ها به جستجو بپردازد.
راه جلوگیری از بی احتیاطی کوهنوردان چیست؟
وی همچنین گفت: من تجربه برگزاری هیمالیا کوهنوردی را دارم و با کوهنوردان بزرگ ارتباط دارم. با توجه به این تجربه باید بگویم که می توان مکانیزمی برای جلوگیری از رفتارهای پرخطر در کوهستان ایجاد کرد. در هیمالیا، کوهنورد در ازای خدماتی که ما ارائه می دهیم مبلغ مشخصی دریافت می کند. مثلا 400 دلار به عنوان لطف از کوهنورد گرفت که اگر اتفاقی افتاد نیروی امدادی بفرستد اما باید گفت در ایران اینطور نیست. مثلا در دماوند اگر مشکلی پیدا کردید درخواست هلی کوپتر می کنید و پس از بررسی، بالگرد به صورت رایگان به منطقه منتقل می شود. تنها اشتباه شما با یک حرکت آزاد پاسخ داده می شود، اما در اکثر کشورها اینطور نیست. در هیمالیا، اگر اتفاقی برای شما بیفتد و هلیکوپتر شما را منتقل کند، باید حدود 4000 دلار خرج کنید. شخصاً این مشکل بازو است که کوهنوردان را محدود می کند. حتی کوهنوردان خارجی هم بعد از امداد هوایی در ایران از ما می پرسند که آیا خدمات هلیکوپتر واقعا رایگان است؟ کوهنوردان خارجی از این موضوع تعجب می کنند اما باید بگویم که کوهنوردان ما به درستی از این سرویس رایگان استفاده نمی کنند و آن را رعایت نمی کنند. به چشم خودم دیدم که کوهنورد خسته شده و هلیکوپتر می خواهد! در حین انتقال جسد کوهنوردی که در دماوند بر اثر ریزش سنگ چهار تنی جان باخت، عده ای مشغول عکسبرداری بودند که از آنها خواستیم عکس نگیرند، اما جواب “شما چی؟” همه این سوالات به فرهنگ ما برمی گردد و این سوال مختص کوهنوردی نیست. فدراسیون کوهنوردی آموزش های لازم را ارائه می دهد.
بی احتیاطی برخی از کوهنوردان حادثه ایجاد می کند
خادم الشیخ ادامه داد: هفته گذشته جوانی به تنهایی به دماوند صعود کرد. در زمین سوم او دچار ارتفاع زدگی شد و همکارانش در پناهگاه به او اکسیژن دادند و از او خواستند پایین بیاید اما او بدون توجه به صحبت های امدادگران بالا رفت و آنقدر تلاش کرد که از هوش رفت. در حالی که امدادگران برای انتقال به بیمارستان در هلیکوپتر بار می‌کردند، فکر می‌کردند که این کوهنورد دچار ادم شده است، اما در واقع او دچار حمله قلبی شده است! این مرد جوان هیچ توجهی به امدادگران نکرد. شما به جای ما چه کار می کنید؟ سازوکار قانونی در این زمینه وجود ندارد. اگر کوهنوردان بیمه می شدند عالی می شد. این مرد جوان تنها یک تلفن همراه داشت و هیچ شناسنامه ای نداشت. اگر خارج از تیر و مرداد به کوه دماوند بیایید کوهنوردان واقعی را خواهید دید. باید گفت آسان ترین جبهه، جبهه جنوبی است. همچنین جبهه غربی بسیار فنی است و کوهنوردان کمتری دارد.
در کوه دماوند ازدواج می کنند!
گفت: در کوه دماوند ازدواج می کنند! حتی اگر متوجه شوید که این عبارت چه ربطی به شما دارد، با آن روبرو خواهید شد!
خادم الشیخ در پایان گفت: دماوند در روزهای اخیر بسیار خجالتی بوده است. حتی کمپینگ هم محدودیت دارد. برخی از کوهنوردان در کنار سکوی هلیکوپتر چادر زدند که بسیار عجیب بود. مثل این است که وسط اتوبان چادر بزنی و بخواهی بخوابی! با فرود هلیکوپتر چادر کوهنوردان از بین می رود اما با علم به این موضوع باز هم رعایت نمی کنند. یک مرد حتی اصرار داشت که در سکوی هلی کوپتر چادر بزند! او نمی دانست H بزرگ برای هلیکوپتر است!