اما آیا این تنها ایران است که در یک سری سیاست های اشتباه در تاریخ معاصر گیر کرده است؟ البته که نه. ایده های بد همه جا هستند و زیبا بیرون می آیند. خود پاکستان، روسیه، عراق و ترکیه نمونه های عینی گرفتار شدن در دام ایده های بد و ادامه اشتباهات در سیاست های اقتصادی هستند.
اما برخی از این بازیگران با گذشت زمان از اشتباهات خود درس گرفتند، به ایده های بد پشت کردند و در راه درستی که یک مسیر جهانی است، قدم گذاشتند.
پس از سال ها آزمون و خطا، نخبگان ترکیه بالاخره یاد گرفتند که چگونه بازی قدرت را به گونه ای اجرا کنند که بازی اقتصادی قطع نشود و ادامه یابد. این عاملی بود که باعث شد ترس از تجارت با پذیرش تجارت و همکاری جایگزین شود. البته ترک ها هنوز کار زیادی دارند تا به نقطه مطلوب برسند; اما در این تغییر درس های زیادی برای ما وجود دارد.
به نظر می رسد آنچه ما از ترکیه می آموزیم این است که از ایده های بد در دستگاه سیاسی خود دوری کنیم. در واقع مهم ترین درسی که از ترکیه می توان گرفت این است که ایده های بد، هر چقدر هم که زیبا ارائه شوند و بسته بندی شوند، پایانی ندارند.
دیوار کشی دور اقتصاد ایران به بهانه حمایت از تولید ملی بدترین فکری است که می تواند اقتصاد هر کشوری را از حرکت باز دارد. اگر سیاستمدار می دانست که چنین ایده ای چقدر بر کارآفرینان ایرانی و سرمایه گذاران داخلی و خارجی تاثیر می گذارد، هرگز آن را انتخاب نمی کرد.
ایده قطع همکاری با شرکای خارجی و تبدیل همه چیز در داخل به خودکفایی کامل به بهانه کاهش نرخ ارز و غیره. همچنین یکی دیگر از مواردی است که نه تنها منابع داخلی را هدر می دهد، بلکه جریان فناوری و دانش ساخت داخل را مختل می کند.
ترکیه از عواقب ایده های بد درس گرفته و یاد گرفته است که از افکار صحیح و جهانی در نظام سیاسی خود استفاده کند. این مورد شاید مهمترین ریشه شکاف ایران با بازیگران موفق تری مانند ترکیه در اقتصاد جهانی باشد.