رئیس دیده بان مهاجرت ایران هشدار داد: کشور برنامه منسجمی برای استفاده از سرمایه انسانی برای حال و آینده در موضوع مهاجرت ندارد و تا جایی که از ظرفیت نیروی انسانی غافل شویم، یا فرار مغزها را تجربه کنید یا منابع انسانی را هدر دهید! و اگر هر یک از این اتفاق بیفتد، ضرری برای دولت است.
دکتر بهرام سلواتی در نشست تخصصی آینده جمعیتی ایران با نگاهی به روند مهاجرت ایرانیان که امروز در رصدخانه مهاجرت ایران برگزار شد، با بیان اینکه ایران در آستانه مهاجرت است، افزود: 7 تا 8 سال دیگر ، به سطح 50 هزار دانشجو می رسیم، ما مهاجر شدیم و اکنون به 66 هزار دانشجوی مهاجر رسیده ایم که نشان می دهد در خارج از کشور افزایش سریع جمعیت دانشجویی را تجربه می کنیم.
وی با بیان اینکه این آمار با تاخیر یکی دو ساله منتشر می شود، گفت: متاسفانه آمارهای ما در این زمینه به روز نیست و نمی توان دانست که در حال حاضر چه تعداد دانشجوی ایرانی در خارج از کشور مشغول به تحصیل هستند. چندی پیش رئیس معاونت دانشجویی سازمان اعلام کرد که آمار دقیقی از ترک تحصیل نخبگان نداریم، اما جای نگرانی نیست. اما این گفته نوعی تناقض آماری است.
آقای سلواتی با تاکید بر اینکه در سال های آینده به طور دقیق تر آمار مربوط به مهاجرت را شاهد خواهیم بود، افزود: در 12 سال گذشته 86 هزار ویزا یا اقامتگاه غیرگردشگری برای ایرانیان در سال های 2010 تا 2021 صادر شده است که این یک رقم است. به طور متوسط 16000 ویزای تحصیلی و 12000 ویزای اقامت دائم به آمریکا و کانادا و 2000 ویزای استارت آپ به آمریکا و انگلیس صادر شده است.
مهاجرت برای پناهندگی
وی در خصوص مهاجرت های پناهندگی گفت: در سال 2021 رشد 35 درصدی داشتیم در حالی که این رقم برای دنیا حدود 30 درصد بوده است و این رقم نشان می دهد که میزان مهاجرت پناهندگی ایرانیان از میانگین جهانی و در کل بیشتر است. در سال 2021 تعداد درخواست‌های جدید پناهندگی از ایران به 20500 نفر رسید و ما در صدر فهرست پناهجویان بریتانیا هستیم.
وی با بیان اینکه ایرانیان بیشترین تقاضای پناهندگی را در انگلیس داشته اند، ادامه داد: میانگین نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین المللی ایرانی خارج از کشور پس از 10 سال بالاتر از میانگین جهانی شده است.
وی با تاکید بر اینکه دنیا به ویژه کشورهای توسعه یافته به سمت رشد جمعیت و پیری جمعیت در حال حرکت است، خاطرنشان کرد: بنابراین این کشورها باید نیروی جوانی را جذب کنند که بتوانند خود را با تغییرات تکنولوژیکی و هر چه دیگر سازگار کنند، جمعیت کشور را افزایش خواهیم داد. با توجه به شرایط فعلی، به سبد مهاجرت جهانی اضافه خواهیم کرد.
آقای صلواتی افزود: وقتی از مشکلات کلان اجتماعی از جمله مشکلات جمعیتی صحبت می کنیم، باید نظام های آماری تهیه و نگهداری شود، هرچند این موضوع مهم و کلان باشد. وجود ندارد و این زمانی است که به سمت رشد جمعیت حرکت می کنیم، یکی از مهم ترین عوامل تعادل ورود و خروج مهاجران است.
وی افزود: با وجود این مشکلات، آمار مهاجرت های بین المللی و داخلی را در سالنامه مهاجرت آورده ایم، اما نه وزارت بهداشت و نه سایر نهادها و سازمان ها آمار دقیقی از میزان مهاجرت ندارند و بر اساس بررسی های انجام شده آن را اعلام کرده ایم. در لایه های مختلف کشور انجام شده است. درصدهای تمایل و تصمیم به مهاجرت و اقدام مهاجرت را به دست آوردیم.
آقای سلواتی با اشاره به برخی انتقادات از مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور گفت: دفاع کورکورانه و انتقاد در این زمینه کمکی به کشور نمی کند و در سال «اقتصاد دانش بنیان» باید این سوال مطرح شود که آیا ما می خواهند اقتصاد دانش بنیان بسازند. و برای توسعه آگاهی، اقتصاد کشور؟ امسال به خاطر این نام گذاری بحث های ما باید خیلی دقیق و علمی و بر اساس آمار باشد.
وی ایران را چهارمین کشور ورود اولین دانشجویان دکتری به آمریکا عنوان کرد و ادامه داد: ایران اولین کشوری است که در این کشور ضریب ماندگاری دارد در حالی که 90 درصد دانشجویان دکتری ایرانی در آمریکا می مانند.
وی با تاکید بر اینکه سال ها قبل سعی کردیم آمار ارائه شده در این زمینه را اصلاح کنیم، یادآور شد: کشوری با 85 میلیون نفر که ظرفیت اصلی آن نه نفت و گاز، بلکه نیروی انسانی است، با مشارکت اقتصادی 40 درصدی مواجه است و سوالی که باید از خود بپرسیم این است که چه آسیبی به منابع انسانی وارد کرده ایم؟ از 85 میلیون نفر که 63 میلیون نفر آنها در سن کار هستند، 40 درصد آنها می توانند از نظر اقتصادی فعال باشند.
وی گفت: طبق بررسی های ما متاسفانه مردم چشم انداز روشنی برای کشور نمی بینند و آینده کشور روشن نیست و این یک هشدار است.
به گفته آقای سلواتی، هر چقدر از ظرفیت نیروی انسانی غافل شویم، یا فرار مغزها را تجربه خواهیم کرد یا اتلاف نیروی انسانی! و اگر هر یک از این اتفاق بیفتد، ضرری برای دولت است.