اولین نشست محرمانه دولت جو بایدن برای همه سناتورها با محوریت ایران روز سه شنبه ساعت چهار بعد از ظهر به وقت واشنگتن برگزار شد. اما این دیدار یک «غیبت» مهم داشت و آن «رابرت مالی»، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران بود. بر اساس این گزارش، به جای رابرت مالی، آبرام پالی معاون وی وندی شرمن را همراهی می کرد و همین منبع مدعی شد مالی به مرخصی دو روزه رفته است.
پولیتیکو که این خبر را به نقل از هفت مقام کنگره و نمایندگان دولت آمریکا منتشر کرده، درباره حاضران در این نشست نوشت: «وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، کالین کال، دستیار سیاسی وزیر دفاع ایالات متحده، مورگان مایر، رئیس سرویس اطلاعات ملی ایالات متحده، برایان نلسون، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، و استیون کوهلر، رئیس امور استراتژیک و سیاست ستاد مشترک ارتش ایالات متحده آمدند. برای شرکت در این نشست محرمانه در کاپیتول هیل، مقر کنگره آمریکا. سناتورها از مدت ها قبل بر برگزاری چنین جلسه ای اصرار داشتند. به خصوص از زمانی که دو ماه پیش یک پیمانکار آمریکایی در سوریه کشته شد، درخواست ها برای این جلسه توجیهی افزایش یافته است. میچ مک کانل، رهبر اقلیت سنا که چند ماه پیش پس از کشته شدن پیمانکار آمریکایی خواستار برگزاری یک جلسه توجیهی درباره ایران شد، از دولت بایدن انتقاد کرد. گفته می شود این مجری توسط گروه های مورد حمایت ایران کشته شده است.
در نشست روز سه شنبه قرار بود فقط موضوع ایران مورد بحث قرار گیرد و اسناد طبقه بندی شده به سناتورها ارائه شود. همچنین پولیتیکو پیش بینی می کند که این نشست به دلیل اختلاف نظرها متشنج خواهد بود. در عین حال یکی از مهم ترین موضوعات در مورد ایران، مذاکرات هسته ای است. این در حالی است که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، برای تسریع در روند بروکراتیک و اهمیت موضوع ایران، مقرر شد نماینده ویژه ای در امور ایران منصوب شود. دو نماینده قبل از رابرت مالی این سمت را داشتند. برایان هوک و الیوت آبرامز. مالی مستقیماً موضوع با ایران را کنترل می کند و مذاکرات هسته ای توسط او هدایت می شود. این مقام همچنین در جلسات متعددی در خصوص ایران در کنگره آمریکا شرکت کرده است.
جلوگیری از تنش
اما معمای بزرگ این است که چرا رابرت مالی، مهمترین فرد درگیر در موضوع ایران، در این نشست که پس از چندین ماه انتظار سناتورها و با برنامه ریزی قبلی برگزار شد، شرکت نکرد. پولیتیکو درباره دلیل غیبت او می نویسد، مالی در تعطیلات دو روزه است. دلیلی که چندان منطقی به نظر نمی رسد و شاید بیشتر توجیهی برای عدم شرکت نماینده آمریکا در امور ایران در این نشست باشد. غیبت مالی این جلسه بر اساس دو سناریو قابل تحلیل است. اولاً، در ماه‌های اخیر حساسیت‌ها و انتقادات سناتورها نسبت به سیاست‌های خاص راب مالی در ایران افزایش یافته است و به طور مشخص، انتقادات از مالی در واشنگتن در دوره ناآرامی‌های داخلی در ایران افزایش یافته است. بنابراین، با توجه به شرایط التهابی واشنگتن، دولت جو بایدن قضاوت کرد که این دیدار متشنج خواهد بود و حضور نماینده ویژه وی در امور ایران می تواند تنش ها را افزایش دهد. بنابراین ترجیح دادند مالی در این نشست شرکت نکند.
مذاکرات فوق محرمانه
اما سناریوی دیگر در مورد غیبت مالی به این واقعیت برمی گردد که شاید مذاکرات فوق محرمانه در مورد ایران در حال انجام باشد، اما چون آن جلسه باید محرمانه بماند و نمی خواهند آن را علنی کنند، به سناتورها گفتند که مالی رفت. در یک تعطیلات دو روزه این خروج ساختگی به منظور محرمانه نگه داشتن مذاکرات نهایی ایران و همچنین برای باقی ماندن جایی برای پرسش و پاسخ مالی بود. ما همچنین شاهد این بودیم که یک مقام مسئول در یک جلسه مهم در خصوص سفر هنری کیسینجر به چین به عنوان مشاور امنیت ملی دولت نیکسون برای نهایی کردن دیدار نیکسون و مائو برای دور زدن نهادهای موجود در دولت و قوه مقننه، شرکت نکرد.
عدم حضور خبرساز
غیبت مالی در دیدار اخیر مقامات ارشد دولت بایدن و سناتورها فقط مربوط به «دنیای اقتصادی» نبود، بلکه موضوع آنقدر مهم بود که معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به خبرنگاری که پرسید آیا وجود دارد؟ چیزی در پشت پرده یا آشکارا در مورد برجام. در حال انجام، نماینده مالی کجاست؟ آیا او در حال مذاکره با امضاکنندگان یا چیزی است و آیا می‌توانید ما را در این مورد به‌روزرسانی کنید؟ او گفت: «همانطور که می‌دانید، پرزیدنت بایدن کاملا متعهد است که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند، و همانطور که بارها گفته‌ایم، ما معتقدیم که دیپلماسی بهترین راه برای رسیدن به این هدف است.» اما چیزی برای اعلام وجود ندارد. یا همین الان به اشتراک بگذارید.» این توضیحات مقام آمریکایی ربطی به سوال خبرنگار ندارد و مشخص است که وی نخواسته در این راستا توضیحی بدهد.
همچنین جیسون برادسکی، محقق ایرانشناسی در موسسه خاور نزدیک، نیز بخشی از گزارش پولیتیکو مبنی بر عدم شرکت رابرت مالی در این نشست مخفیانه را بازنشر کرد و نوشت: مالی کجاست؟ برخی از کاربران اسرائیلی نیز زیر این پست نوشتند، امیدواریم مرخصی مالی طولانی تر و برای همیشه باشد. به همین دلیل عدم حضور مالی در این جلسه به عنوان ناظر مستقیم پرونده ایران مورد توجه بسیاری قرار گرفت. و این در حالی است که اخیرا رابرت مالی در فضای مجازی و رسانه ای فعال نبوده است. آخرین فعالیت وی در فضای مجازی مربوط به توئیت وی درباره صدور حکم اعدام برای دو محکوم به اعدام در ایران است که در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ماه بود. همچنین در حوزه رسانه، آخرین اخبار مالی مربوط به بازه زمانی یک ماه اخیر یا بیشتر است، بنابراین این سکوت و عدم اطلاع نماینده مالی نیز جای بحث دارد. آیا مالی در حال حاضر در پشت صحنه مذاکره می کند و سکوت می کند یا داستان چیز دیگری است؟