امروز سالگرد ترور میترا استاد همسر محمدعلی نجفی شهردار سابق تهران است. در چنین روزی در سال 2018 در حالی که همه چیز آرام و ساکت به نظر می رسید، ناگهان خبری منتشر شد که فضای رسانه ای کشور را مانند بمب منفجر کرد. میترا استاد، همسر دوم محمدعلی نجفی شهردار سابق تهران در خانه اش به ضرب گلوله کشته شد.
از همان ابتدا گمانه زنی ها درباره قتل معلم شروع شد. سوال اصلی خبرنگاران خطاب به نجفی بود. همسر میترا کجا بود؟ آیا او در قتل نقش دارد؟ با انتشار این خبر احتمال دست داشتن نجفی در این ماجرا بیشتر شد. هیچکس باور نمی کرد که یک سیاستمدار قدیمی که محتاط و ساکت به نظر می رسید و حتی در زمان تصدی شهرداری در خبرها نبود، دست به چنین کاری بزند. اما نجفی شخصاً به کلانتری خیابان وحدت اسلامی تهران رفت و ضمن معرفی خود اعتراف کرد که همسر دومش را با اسلحه به قتل رسانده است. به نظر می رسد نجفی پس از ترور به قم و حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) رفته و پس از زیارت و معارفه به تهران بازگشته است.
ابهامات و حقایق برآمده از پرونده قتل میترا استاد
از روز ترور و اعتراف تا روز محاکمه نجفی، خبرهای زیادی درباره پرونده قتل میترا استاد منتشر شد. بسیاری از این اخبار نه تنها کمکی به حل معما نکردند، بلکه بر ابهام پرونده نیز افزودند. ملاحظات امنیتی و اختلافات سیاسی بر این عدم قطعیت ها افزوده شد. سوالات زیاد بود و جواب کم. آیا ترور میترا معلم یک حادثه سیاسی بود یا یک قتل خانوادگی؟ آیا واقعاً نجفی قاتل همسر دومش بوده یا یکی از بستگانش این قتل را انجام داده و نجفی برای نجات او مسئولیت قتل را بر عهده گرفته است؟ (اینجا بخوانید) آیا اختلافات خانوادگی دلیل قتل بوده یا مسائل امنیتی سیاسی در پشت صحنه این ماجرا دخیل بوده است؟ آیا میترا جاسوس چیره دست بود؟ آیا نجفی از ارتباط استاد با گروه های جاسوسی باخبر شد؟ اینها و سؤالات بی پاسخ دیگر بیش از هر چیز پرونده قتل خیابان سعادت آباد را پیچیده کرد.
علیرغم ابهامی که این پرونده داشت و هنوز هم دارد، پس از 7 ژوئن 2018 حقایقی فاش شد که بهتر است به آنها اشاره کنیم:
محمدعلی نجفی در دادگاه های خود اظهارات مختلفی درباره میترا استاد داشت. گاهی او را با مهدورالدم اشتباه می گرفت و گاهی ادعا می کرد با افراد مشکوک ارتباط دارد. اما نجفی انگیزه اصلی قتل را فشار روانی و مشکلات خانوادگی عنوان کرد. او گفت قبل از اعتراف به قم بر سر قبر پدر و جدش رفته و در آنجا قصد خودکشی داشته، اما تصمیم خود را عوض کرده و تصمیم گرفته است که جلو بیاید. وی به دادستانی تهران تایید کرد که پیش از این یک بار در هتل لاله تهران به دلیل اختلاف با همسر دومش اقدام به خودکشی کرده است. روزنامه ایران به نقل از استاد پسر 13 ساله میترا نوشت که نجفی مادرش را کتک زده و اخلاق تند داشته است. نجفی به دادستان گفت که این درگیری فیزیکی دو طرفه بوده و میترا استاد با ضربات چاقو به او ضربه زده است.
تقاضای قصاص نجفی
روز سیزدهم خرداد دادستان تهران از صدور کیفرخواست پرونده نجفی و ارسال آن به دادگاه خبر داد. به گزارش علی القاصی مهر، با توجه به نتیجه تحقیقات در حال انجام – قتل عمدی میترا استاد ب – حمل و نگهداری سلاح غیرمجاز ج – صدمه بدنی عمدی منجر به جرح (غیر فوتی) با درخواست والدین مقتول برای قصاص نجفی، پرونده با صدور کیفرخواست برای رسیدگی به دادگاه کیفری ارسال شد.
محاکمه محمدعلی نجفی در سه جلسه برگزار شد که آخرین جلسه آن در تاریخ 10 تیرماه 1397 بود و سرانجام در 17 مرداد 1397 سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد که محمدعلی نجفی از سوی دادگاه بدوی به اعدام محکوم شده است. (درباره های نجفی را اینجا، اینجا و اینجا بخوانید). با وجود اصرار خانواده میترا استاد بر انتقام نجفی، پس از مدتی از این خواسته صرف نظر کردند. در 30 سپتامبر 2018، دیوان عالی کشور رای دادگاه بدوی را به دلیل عدم موفقیت در تحقیقات لغو کرد و حکم داد که «در مورد نحوه شلیک گلوله ها باید نظر کارشناسی اخذ شود».
زندان برای قتل
پس از جنجال های فراوان و ابهامات فراوان و تلاش های وکیل محمدعلی نجفی، پرونده قتل میترا استاد مجدداً به شعبه نهم دادگاه کیفری منتقل شد و مجدداً در تاریخ 15 آذر 1397 جلسه رسیدگی تشکیل شد. گزارش کارشناسی، نجفی اتهام قتل عمد را رد کرد اما دادگاه مجدداً او را به 7 سال و نیم به اتهام قتل عمد به 7 سال و نیم حبس تعزیری محکوم کرد که شش سال آن اعدام بود.
در نهایت شعبه دهم دادگاه کیفری، محمدعلی نجفی را به ۶ سال و نیم حبس محکوم کرد. اما چند سال پس از محکومیت او مورد عفو قرار گرفت و از زندان آزاد شد.
ابهامات پرونده؛ از گلوله دفرمه تا چهره آرام نجفی
هنوز در مورد پرونده نجفی و کشته شدن میترا استاد ابهامات زیادی وجود دارد. میترا استاد جوانی بود که مدتی سعی کرد وارد عرصه سیاست و شرکت در انتخابات شورای شهر اسلامشهر شود و مدتی هم بازیگر بود اما ناگهان وارد زندگی نجفی شد و با او ازدواج کرد. این روند سرنخی بود که به دست سیاستمداران افتاد. چپ و راست هر کدام از دیدگاه خود شروع به حدس و گمان کردند. گروهی گفتند که استاد قبل از ازدواج مذهب خود را تغییر داده و شیعه نبوده و این نشان می دهد که او جاسوس بوده است. گروهی دیگر استاد را مامور نهادهای امنیت داخلی می دانستند که از سوی وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه رد شد.
بخشی از این گمانه زنی ها مربوط به موضوعات سیاسی است، اما بخشی دیگر ناشی از ابهامات و پرسش های بی پاسخ درباره پرونده است.
در مورد میترا استاد ابهاماتی وجود دارد که وکیل نجفی بر آن تاکید زیادی داشت اما هنوز به برخی از آنها پاسخی داده نشده است. این ابهامات به شرح زیر است:
آ. برخی از این ابهامات مربوط به صحنه جرم است که با شهادت نهایی مطابقت ندارد. محمدعلی نجفی وکیل دادگستری در یکی از مصاحبه های خود گفت: گلوله به موقعیت سختی اصابت کرد و به همین دلیل منحرف شد. سوال دیگر نحوه شلیک گلوله است. نظر جدید کارشناسان این است که می گویند گلوله به کف دست و سپس به طور غیرمستقیم و با زاویه به سینه اصابت کرده است. اگر این نظریه درست بود و گلوله به داخل وان اصابت کرده بود، باید نشانه‌های زیادی از خونریزی داخل وان وجود داشت در حالی که فقط مقدار بسیار کمی خون در داخل وان دیده می‌شد و آن هم در حالی که تمام کف حمام غرق خون بود. نظر کارشناسان منفی است.
ب وکیل شهردار سابق در بخشی دیگر از اظهارات خود گفت: آیا ممکن است 5 گلوله شلیک شده و 9 گلوله بوده باشد؟ آیا می توان دو نوع گلوله را تشخیص داد؟ در این مورد پنج گلوله داریم اما با بررسی صحنه مشخص شد که هفت گلوله روی دیوار حمام، درب کمد و سقف وجود دارد. دو محل دیگر قفسه سینه و کف دست چپ قربانی است.
جی. همچنین رکنا در یکی از گزارش های خود به 10 ابهام در پرونده میترا استاد می پردازد. یکی از این عدم قطعیت ها مربوط به شخص ثالث در این مورد است. به گفته وکیل پرونده، یک نفر در این پرونده بازداشت شده بود که بعدا آزاد شد. وکیل نجفی در این خصوص گفت: آیا می توان در این پرونده فردی را دستگیر کرد و فردای آن روز آزاد شد و کسی نپرسد کیست؟
ه- همچنین آرامش چهره نجفی از زمان دستگیری تا محاکمه از دیگر ابهامات است. آیا این آرامش فقط به شخصیت و رفتار او برمی گردد یا نشانه رفتار است؟ آیا نجفی با اعتراف به قتل همسر دوم خود را از زیر بار فشار مضاعف رها کرده است یا نکته دیگری در این آرامش نهفته است؟
ه- یکی از ایرادات پرونده این است که شماره اسلحه B520cz است اما در کیفرخواست شماره C520cz به عنوان شماره اسلحه ذکر شده است، این اسلحه در گواهینامه آن نجفی 7.65 است، اما در شناسایی، یک سلاح کالیبر 9 میلی متری است. .
ی- مشکل بعدی این است که از مجموع 6 کارشناس تعیین شده توسط دادگاه یک کارشناس نتیجه گیری نکرده و فقط 5 نفر نظر داده اند (ابهامات پرونده را اینجا و اینجا بخوانید).
همه این ابهامات یکی از مهم‌ترین و پرحجم‌ترین پرونده‌های ترور سال‌های اخیر در ایران را پیچیده‌تر کرده است. پرونده ای که همچنان با بلاتکلیفی مواجه است و برخی از مسائل آن حل نشده است.