صدور پروانه ساختمانی بدون در نظر گرفتن طرح های بالادستی در شرایطی که به گفته مرکز پژوهش های شورای اسلامی ایران، ظرفیت زیست محیطی تهران به پایان رسیده، هشدار دهنده است. به بیان ساده، شهر دیگر توان این همه ساخت و ساز را ندارد و مسکن موعود برای تنفس نیاز به هوا دارد.
مدیریت شهری تهران این روزها دوران پر خبری و کم اهمیتی را سپری می کند. یکی از اعضای شهرداری تهران به اتهام مالی بازداشت شد و نشست خبری علیرضا زاکانی شهردار تهران با واکنش مدیریت قبلی تهران مواجه شد. شاید ورود یگان ویژه شهرداری تهران به بحث حجاب در مترو یا بحث تفکیک واگن های زن و مرد افکار عمومی را به خود جلب کرده باشد، اما آنچه افکار عمومی به آن توجهی ندارد دغدغه آغاز فرآیند فروش شهر . صدور پروانه ساختمانی بدون احتساب پروژه های بالادستی در شرایطی که به گفته مرکز پژوهش های شورای اسلامی ایران ظرفیت زیست محیطی شهر تهران به پایان رسیده، نگران کننده است. به بیان ساده، شهر دیگر توان این همه ساخت و ساز را ندارد و مسکن موعود برای تنفس نیاز به هوا دارد.
زنگ خطر به صدا درآمده است
علیرضا زاکانی حدود دو سال است که بر صندلی پایتخت می نشیند، وی پیش از شهردار شدن یکی از نامزدهای ریاست جمهوری بود. وی تجربه ای در حوزه مدیریت شهری نداشت و شورای شهر تهران به ریاست مهدی چمران او را به عنوان شهردار انتخاب کرد.
زاکانی صبح روز دوشنبه 29 اردیبهشت ماه در مقابل مجموعه ای از میکروفون ها نشست تا دو سال فعالیت خود را در شهرداری شرح دهد. او در ابتدای سخنانش از انجام «کار بزرگ» در تهران صحبت کرد و سپس با انتقاد از روند صدور مجوز در گذشته، از افزایش تعداد مجوزهای صادر شده در تهران خبر داد. تهران می تواند نگرانی جدی برای آینده پایتخت باشد.
تخلف در کمیسیون ماده 5/ عدم وجود امضاء
به گفته منابع آگاه، طرح غیرمنطقی، غیر کارشناسی و مغایر با طرح جامع شهر تهران در کمیسیون ماده 5 تصویب شده و بارها از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی در این زمینه به شهرداری تذکر داده شده است، اما این روند همچنان ادامه دارد.
بررسی و تایید تغییرات PUP بر عهده این کمیته می باشد. مصوبات این کمیسیون باید به امضای 4 نفر از مسئولان برسد – مسئولیت آنها در قانون درج شده است، اما در حال حاضر مصوبات با 2-3 امضا در شهرداری تصویب می شود که رسما تخلف است. نمونه ای از این پروانه ها صدور پروانه ساختمانی 30 طبقه در محل گسل در خیابان الف تهران است در حالی که بر اساس طرح تفصیلی فقط می توانستند به این ساختمان پروانه 8 طبقه بدهند.
جلسات پشت صحنه کمیسیون، ماده 5
نه تنها مصوبات این کمیسیون بدون امضای همه جانبه قانونی تصویب می شود، بلکه برخی از اعضای معاونان رئیس جمهور در دولت که حضورشان در جلسه الزامی است، حتی در جریان قرار نمی گیرند. در واقع فرآیندی به سمت فروش تراکم، عادی سازی تخلفات ساختمانی و تحت عنوان «تحمل عملکرد» راه اندازی شده است. تجربه تهران در گذشته نشان داده است که این اقدامات ساختار طرح تفصیلی را تخریب می کند. طرح تفصیلی نقشه آینده شهر است که با توجه به تمام جوانب و ویژگی های محیطی، اجتماعی و … تهیه شده است. نتیجه تغییر ساختار این طرح همان است که امروز در شهر شاهد آن هستیم. خیابان های باریک و ساختمان های بلند، ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ترافیک و شهری که در آن نفس کشیدن سخت است.
نشست خبری شهردار جنجال های نگران کننده دیگری هم داشت. بخشی از درآمد شهرداری از محل صدور پروانه تامین می شود و نظام مند شدن این فرآیند بسیار حائز اهمیت است، زیرا احتمال تخلف، فساد و… را کاهش می دهد. فرآیند نظام‌مندسازی پروانه‌ها در شهرداری تهران از سال ۱۳۹۷ آغاز شد و در آن زمان شهرداری اعلام کرد که برخلاف مقررات شهر تهران مجوزی صادر نکرده است. اما این روند در دوره جدید مدیریت شهری دچار وقفه شد و دو سال بعد شهردار در همان نشست خبری اعلام کرد که تا خرداد 1402 روند صدور مجوز را سیستمی می کند! سوال اینجاست که آیا شهردار از فرآیند صدور مجوز آگاهی و شناخت کامل دارد؟ اگر سیستم برای مدتی کار کند، به چه معناست؟
شورای شهر تهران چه می گوید؟
یکی از راه های نظارت بر شهرداری شورای شهر تهران است. اما آنچه در شورای شهر می گذرد نگران کننده است. در پی افشای دستگیری یکی از اعضای شهرداری در جرائم مالی شورای شهر، پرویز سروری، عضو شورای شهر، شهردار را به بالاترین رده‌های مدیریت اجرایی رساند و گفت:
انقلابی بودن و جهادی بودن از دیگر ویژگی های جبهه انقلاب است. این درست نیست که بخواهیم هر روز روی زخم بنشینیم و شهر را به حاشیه ببریم. آیا رهبر معظم انقلاب در شورای انقلاب را رئیس انقلاب می دانیم؟ آیا عملکرد ما منعکس کننده آن است؟”
آینده را فراموش نکنیم
به گفته شهرسازان، نتیجه عملیاتی آنچه اکنون در حال رخ دادن است، 2-3 سال دیگر مشخص خواهد شد. همانطور که نتیجه اتفاقات دهه هفتاد و هشتاد را این روزها با پوست و گوشت خود در تهران حس می کنیم. فروش تراکم خارج از اصول طرح جامع به شهر لطمه می زند و نتیجه آن در آینده گریبانگیر شهر خواهد شد. طرح تفصیلی به دوام شهر در درازمدت نگاه می کند، اما به نظر می رسد حاکمان فعلی شهرداری تهران همه چیز را موقتی می دانند. کما اینکه دو سال دیگر به اینجا آمدند، قطعاً نسل های آینده تأثیر این تصمیمات ناخوشایند را خواهند دید.