به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، ایران یکی از کشورهای سرآمد در زمینه رویش و تولید گیاهان دارویی در جهان است. از حدود 9 هزار گونه گیاهی شناسایی شده در جهان 123 گونه آن تنها منحصر به کشور ماست که در زمینه‌های مختلف کاربرد دارد.
برداشت بی‌رویه و غیراصولی را می‌توان اصلی‌ترین تهدید گونه‌های گیاهی در کشور دانست که موجب شده است تا بسیاری از گونه‌ها در خطر انقراض قرار بگیرند؛ لذا لازم است که برنامه مدونی درخصوص برداشت این محصولات در نظر گرفته شود تا ضمن ایجاد معیشت پایدار برای بهره‌برداران محلی، گیاهان نیز پایدار بمانند و اقتصاد ملی نیز رونق پیدا کند.
در این رابطه، ترحم بهزاد؛ مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به موج گفت: در کشور ما تاکنون 8660 گونه گیاهی شناسایی شده که بیش از 2300 گونه خواص دارویی داشته و از کل گیاهان شناخته شده جهان 2760 گونه بومی ایران هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم مورد مصرف قرار گرفته و در صنایع دارویی و صنایع غذایی به عنوان مکمل‌ها و انواع چاشنی‌ها و یا صنایع بهداشتی و آرایشی و یا عطر و ادکلن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: در راستای بهره‌برداری پایدار از این منابع، بر اساس سیاست‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، وضعیت حفاظتی محصولات طبیعی طبق فهرست لیست ممنوع گونه‌ها ارزیابی می‌شود و برای گونه‌های در خطر انقراض مجوز برداشت صادر نمی‌شود و همچنین حداکثر میزان مجاز برداشت برای هرگونه و اندام های آن (ریشه، پیاز، پوست، گل، میوه، بذر) هر منطقه بر اساس ضوابط تعیین شده در سیاست گذاری‌ها، صورت می‌گیرد.
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اظهار کرد: ادارات بالغ بر 10 استان اعلام کرده‌اند که محصولات فرعی از عرصه‌های طبیعی به دلیل وقوع خشکسالی‌های متمادی، وجود ریزگردها و تصمیمات کمیته فنی ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان‌ها مبنی بر حفاظت از پایه‌های ضعیف و خشکسالی بهره‌برداری نشده است. همچنین پیرو سیاست‌های ابلاغی حدوداً 20 درصد از سطح زیرکشت ایستگاه‌های تولید بذر براساس طرح مصوب به تولید نهاده‌هایی ازقبیل بذر، نشاء، قلمه و نهال گونه‌های هدف دارویی اختصاص یافته است.
بهزاد تصریح کرد: با توجه به تولید سالانه بیش از 500 هزار کیلوگرم انواع مختلف بذرهای گونه‌های مرتعی و گیاهان دارویی با توجه به توان اکولوژی و نیاز رویشگاه‌های مختلف تولید می‌شود. سال 1401 مساحت حدود 52 هزار هکتار احیاء و توسعه گیاهان دارویی با گونه‌های آویشن، باریجه، آنغوزه، وشاء، کرفس کوهی (کلوس)، کاپاریس، گل محمدی، علف گاو زبان، ریواس و… صورت گرفته است.
وی با ارائه آماری از میزان صادرات گیاهان دارویی گفت: میزان صادرات محصولات دارویی، صنعتی، مرتعی و جنگلی که در قالب قرارداد و با مجوز از کشور در سال‌های 1396، 1397، 1398, 1399, 1400 ،1401،صادر شده است به ترتیب به میزان1337، 1434، 1819، 523, 604, 547 تن و در مجموع بیش از 6000 تن بوده است.
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه داد: کشورهایی که گیاهان دارویی و محصولات غیرچوبی به آنها صادر شده عبارتند از هندوستان، ژاپن، آلمان، فرانسه، افغانستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس، اتحادیه اروپا و… . محصولات صادراتی نیز شامل سقز، باریجه, ریشه شیرین بیان، آنغوزه تلخ، آنغوزه شیرین، آویشن، میوه بنه، کنگر، علف گاوزبان، پنیرک، وشاء، کاپاریس ، قارچ دنبلان.
بهزاد در پایان تأکید کرد: توجه به زنجیره ارزش گیاهان دارویی و ایجاد ردیف اعتباری مستقل برای حفاظت، اصلاح و توسعه گیاهان دارویی، فرآوری گیاهان دارویی خام و کسب ارزش افزوده ،تعیین بازارهای هدف،بررسی و مطالعه موانع برندسازی تجاری گیاهان دارویی، ساماندهی مدیریت منابع و حفاظت از منابع پایه با تأکید بر توسعه سطح زراعت، گیاهان دارویی،توسعه فناوری و نوآوری درحوزه گیاهان دارویی و فرآورده‌های گیاهی طبیعی، ساماندهی وضعیت عطاری‌ها از نظر داشتن دانش کافی در مورد محصولات برداشت شده از طبیعت و بسته‌بندی مطلوب از اقدامات موثری هستند که در راستای توسعه و ارزآوری گیاهان دارویی باید بیشتر مورد توجه دست‌اندرکاران و فعالان این بخش قرار گیرد.