در هفته ای که گذشت شاهد وقوع سیل در بسیاری از شهرهای ایران بودیم. بدترین آنها سیل اول مرداد در استهبان فارس بود که متاسفانه منجر به جان باختن 22 نفر از هموطنانمان شد. این بارندگی ها در بسیاری از مناطق ایران از جمله کرمان ادامه یافت و باعث مسدود شدن محورهای مواصلاتی و آسیب به زیرساخت ها شد اما خوشبختانه در سایر مناطق تلفات جانی گزارش نشد. سازمان هواشناسی کشور طی چند روز گذشته با صدور اخطاریه نارنجی سیلاب در کشور از مردم خواست از نزدیک شدن به رودخانه ها و رودخانه های فصلی خودداری کنند.
روز چهارشنبه ۱۴ مردادماه سازمان هواشناسی نسبت به بالا آمدن آب رودخانه ها، سیلابی شدن معابر و رواناب در مسیل های استان تهران هشدار نارنجی رنگی صادر کرد و در پی این خبر حامد یزدی مهر مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران از مردم خواست: در این روزها دور باشید از رودخانه ها و کانال ها جدا خودداری کنید.
بر اساس پیش بینی سازمان هواشناسی، اواخر شب چهارشنبه و بامداد پنجشنبه (15 مرداد) شاهد بارش شدید باران در نقاط مختلف استان تهران بودیم. منطقه کن امامزاده داود و شهرهای پردیس، دماوند، شمیرانات، ملارد و پاکدشت نیز به شدت دچار سیل شدند.
با پیش بینی سازمان هواشناسی کشور تا روز دوشنبه (19 مردادماه) احتمال بالا آمدن رودخانه ها، طغیان معابر، ورود آب به زهاب ها و احتمال صاعقه، جمعیت هلال احمر عصر امروز با ارسال پیامکی از هموطنان برای حضور و پرهیز از رودخانه ها خواستار شد. ، نهرها و مناطق کوهستانی.
در عکس ها و فیلم هایی که در روزهای اخیر در فضای مجازی منتشر شده، نکته ای وجود داشت که نباید به راحتی از کنار آن گذشت و آن نحوه برخورد مردم با حوادثی از این دست است. اینکه هشدارها را جدی نگیرند و با بی احتیاطی جان خود و دیگران را به خطر بیندازند. شاید دلیل اصلی این امر ناآگاهی و عدم آموزش لازم باشد. بسیاری از مردم تصور می کنند در این فصل از سال امکان وقوع سیل وجود ندارد و به همین دلیل هشدارها را جدی نگرفته و وارد کانال ها شده و بر اثر این بی احتیاطی جان خود را از دست داده و یا خسارتی دیده اند.
علت وقوع سیلاب در این فصل را با بهلل علیجانی، استاد جغرافیای طبیعی دانشگاه خوارزمی و بنیانگذار اقلیم شناسی سینوپتیک در ایران گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید:
دکتر علیجانی با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران تصریح کرد: کشور ما می تواند هم از بارش های تابستانی و هم از باران های زمستانی بهره مند شود، اما بیشترین بارندگی ها در ایران در فصل زمستان و در فصل سرد سال است. این باران ها که ما به آنها سیستم های معتدل می گوییم از اروپا می آیند و از مدیترانه رطوبت می آورند و باعث بارندگی می شوند.
سیستم باران موسمی چیست؟
علیجانی اضافه کرد: ایران در تابستان معمولا خشک است اما نباید فراموش کرد که در فصل گرما که شرایط مساعد است رطوبت از جنوب شرق یعنی از اقیانوس هند به ایران می رسد و بارندگی وجود دارد. رطوبتی که از اقیانوس هند می آید بسیار زیاد است و هوا گرم است بنابراین اگر در تابستان باران ببارد شدید و سنگین خواهد بود.
این استاد دانشگاه خوارزمی در پاسخ به این سوال که آیا این بارندگی های تابستانی همان سامانه باران های موسمی است، گفت: بله، این باران ها همان سامانه باران های موسمی است که در زبان فارسی به آن باران های موسمی می گوییم که از ناحیه وارد ایران می شود. اقیانوس هند.
چرا باران های شدید در فصل تابستان وجود دارد
وی درباره علت وقوع این سامانه در تابستان توضیح داد: این پدیده به ندرت اتفاق می افتد اما سالی یک بار اتفاق می افتد مانند بارندگی هایی که در مرداد سال 66 در تهران رخ داد و منجر به سیل مهیب شد. امسال نیز همان شرایط تابستان 1366 رخ می دهد. سامانه ای که باعث این بارش ها می شود از اقیانوس هند می آید و شرایط جوی ایران مهیا می شود.
یعنی معمولاً در تابستان یک سیستم پرفشار بر فراز ایران وجود دارد که اجازه نمی دهد هوا بالا بیاید، اما اکنون این سیستم فشار قوی عقب نشینی کرده و به عربستان سعودی رفته و باعث سیل شده و علاوه بر آن به قم نیز می رسد. به تهران، اما پیش بینی می شود از محدوده البرز عبور نکند و متوقف شود.
بنیانگذار اقلیم شناسی سینوپتیک در ایران گفت: این پدیده بارها در کشور ما اتفاق افتاده است، اما پدیده سالانه نیست و چون مردم و حتی مدیریت کشور عادت به این اتفاق ندارند، آمادگی لازم را ندارند. و در نتیجه این ما هستیم که با این حوادث روبرو هستیم.
علل وقوع سیل در ایران
علیجانی با بیان اینکه چرا این بارندگی ها به سیل تبدیل می شود، تصریح کرد: دلیل اینکه این بارندگی ها منجر به سیل می شود این است که کشور ما سال هاست خشکسالی دارد، پوشش گیاهی مناسب نداریم و خاک خشک است و آب این بارندگی ها به سرعت جاری می شود و باعث می شود. سیل حوادثی رخ می دهد که در چند روز گذشته در جنوب کشور و از شب گذشته در تهران شاهد آن بودیم.
وی افزود: پوشش گیاهی مناسب بارانی را که می بارد نگه می دارد و باعث می شود مقدار زیادی از آن باران در خاک نفوذ کند، بنابراین سیلاب در جنگل ها بسیار کم است زیرا پوشش گیاهی مانع از جاری شدن آب می شود، اما به خصوص در حال حاضر. در نواحی جنوبی از آنجایی که پوشش گیاهی کم است، بارندگی باعث جاری شدن سیل می شود.
این استاد دانشگاه خوارزمی درباره مدت زمان فعالیت این سامانه در ایران گفت: هر سامانه ای که وارد می شود به اوج خود می رسد و سپس کم کم عقب نشینی می کند، بنابراین این بارندگی ها چندین روز ادامه خواهد داشت و پیش بینی می شود هفته آینده متوقف شود. در تهران بارندگی ها در ابتدای هفته به پایان می رسد اما در جنوب ممکن است بارش ها دیرتر متوقف شود اما از شدت آن کاسته شود.
لزوم آگاه سازی مردم در هنگام بلایای طبیعی
علیجانی با اشاره به اینکه این اتفاقات مصیبت و بلا نیست، گفت: بارندگی در این فصل در واقع از ویژگی های کشور ما است به همین دلیل مسئولان و مردم باید با شرایط طبیعی آمادگی لازم را داشته باشند. چیزی که ما را در مورد این حوادث شگفت زده می کند این است که ممکن است هر 50 سال یک بار چنین حوادثی اتفاق بیفتد، اما این نباید باعث شود مسئولان از آن غافل شوند و مردم هشدارها را نادیده نگیرند.
وی افزود: در سیل استهبان شاهد اتفاقات تلخی بودیم که نشان از جهل و عدم آموزش مردم دارد چرا مردم باید در مسجد بنشینند؟ در واقع باید پرسید چرا ما این آموزش و آگاهی را به مردم نداده ایم که هرگز در مسجد ننشینند. مردم باید بدانند حتی اگر هوا آفتابی هم باشد، در خیابان ها ننشینند و به یاد داشته باشند که باران های تابستانی نشان دهنده آفتابی بودن هوا نیست، اما ناگهان ابری در آسمان ظاهر می شود و باران می ریزد که منجر به سیل می شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: مشکل این است که مردم باور نمی کنند که در تابستان سیل رخ می دهد. به یاد داشته باشید جایی که یک بار آب باشد احتمال آمدن دوباره آب بسیار زیاد است بنابراین در جایی که کانالی وجود دارد احتمال آبگرفتگی به خصوص در بهار و تابستان بسیار زیاد است. در زمستان باران آهسته می بارد و بنابراین آمادگی بیشتری وجود دارد، اما در بهار و تابستان به یکباره باران می بارد و در برخی مناطق باران می تواند منجر به سیل شود.
علیجانی با تاکید بر اینکه کشور ما نیازمند توسعه فرهنگی است و باید مردم را در جریان این حوادث قرار دهیم، گفت: در فصل بهار و تابستان هرگز در جاده ها ننشینید و در جاده ها ننشینید، نکته دیگر این است که هرگز فکر نکنید که ماشین مکانی امن در هنگام سیل است و فرد را از آسیب محافظت می کند. باید بدانید که مقدار کمی آب می تواند ماشین را با خود ببرد و راننده نتواند آن را کنترل کند مثل این عکس های تلخی که در چند روز اخیر پخش شده است.اشتبان را دیدیم.