اردیبهشت 1402 هم رسید و خبری از تورم دو ماه اخیر نبود. دو ماه است که مرکز آمار به عنوان تنها حافظ قانونی آمار در این باره سکوت کرده است و توضیح رسمی این است که سال پایه شاخص بهای مصرف کننده از 1395 به 1400 تغییر می کند.
آخرین آمار تورم سالانه مربوط به بهمن ماه 1401 است که رقمی معادل 47.7 درصد را نشان می دهد و حال این سوال مطرح است که آیا ممکن است تورم اسفند 1401 همانند سال های گذشته در ابتدای ماه بر اساس سال پایه 1395 منتشر شده باشد. . بعد آپدیت ها بر اساس سال پایه جدید انجام شد؟ این در حالی است که این سازمان از دی ماه سال گذشته انتشار آمار مربوط به تغییرات قیمت مسکن را متوقف کرده و مشخص نیست دلیل این اقدام چه بوده است. آنچه مسلم است این اتفاق نه تنها اعتماد به نهادهای آماری کشور را از بین می برد، بلکه فضایی از بلاتکلیفی ناشی از عدم انتشار منظم آمار در جامعه ایجاد می کند و نهادهایی که بر اساس این آمارها برنامه ریزی و پیش بینی می کنند، با آن مواجه می شوند. مشکلات در فعالیت های آنها
آیا افزایش نرخ تورم در ماه های اخیر (که در آمار بانک مرکزی نیز منعکس شده است) باعث شده است که دولت تصمیم بگیرد مانند بسیاری از حوزه های دیگر مانند مسکن از انتشار آمار در حوزه تورم خودداری کند؟
سید مرتضی افگه، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز، معتقد است که مرکز آمار ایران آماری را برای دو ماه گذشته (اسفند 1401 و فروردین 1402) ارائه نکرده است. باید در نهایت منتشر شود
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ارائه آمار یکی از ابزارهای اصلی برای تحلیل وضعیت موجود است، به «اعتماد» گفت: پیش بینی و برنامه ریزی آینده از طریق آمار و ارقام انجام می شود و در صورتی که آمار و ارقام صحیح در اختیار کارشناسان قرار نگیرد. امکان برنامه ریزی برای آینده و تعیین نقطه هدف و حرکت به سمت آن نیز وجود نخواهد داشت.متاسفانه در حال حاضر بسیاری از شاخص های آماری به دلیل بی دقتی دچار سردرگمی شده اند که نمی توان ارزیابی دقیقی از آینده انجام داد. در حال حاضر این شبهه وجود دارد که به دلیل عدم کنترل تورم و افزایش آن نسبت به ماه های قبل، ممکن است عمدی منتشر نشده باشد.
تغییر سال پایه تاثیری بر عدد و رقم ندارد
وی در خصوص تغییر سال پایه آماری از 1395 به 1400 افزود: جامعه کارشناس اقتصاد ایران امیدوار است تغییر سال پایه تنها دلیل تاخیر در اعلام آمار تورم باشد چرا که تغییر در سال پایه مستلزم ایجاد جدید است. محاسبات . البته تغییر سال پایه تاثیری بر عدد و عدد ندارد و معمولا در اقتصادهای بسیار بی ثباتی مانند ایران، سال پایه بعد از چند سال تغییر می کند. شاخص های اقتصادی در 4 سال گذشته به قدری تغییر کرده اند که ممکن است نیاز به تغییر سال پایه داشته باشد، اما تاثیر چندانی روی اعداد ندارد.
این کارشناس اقتصادی درباره تورم سال 1402 نیز گفت: در صورت ادامه تحریم ها ممکن است تورم به بیش از 50 درصد برسد و این رقم دور از انتظار نیست و البته خبری از لغو تحریم ها و توافقات نیست. در این حوزه، احتمال اینکه تورم امسال به 60 درصد برسد.
فلسفه ایجاد یک مرکز آماری ارائه آمار است
مصطفی شریف، اقتصاددان و مدرس دانشگاه علامه نیز معتقد است که فلسفه وجودی مرکز آمار ایران یا همان بانک مرکزی که وظیفه ارائه آمارهای اقتصادی را بر عهده دارد، چراغ راهنمای کاربران این حوزه و همه مردم است. به نوعی درگیر امور اقتصادی هستند.
این کارشناس اقتصادی به «اعتماد» گفت: آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ملاک فعالیت های تجاری است، در حالی که مراکز تحقیقاتی و تحقیقاتی دانشگاه ها نیز بر اساس همان آمار و ارقام صحیح ارائه شده از سوی نهادهای ذیربط هستند، بنابراین هرگونه تاخیر در عملکرد این آمارها ممکن است اثرات منفی بر فعالیت های علمی و اقتصادی داشته باشد و به نوعی پیش بینی ها را دشوار کند و عدم ارائه به موقع آنها منجر به سوگیری در فعالیت های پژوهشی شود.
تغییر سال پایه نباید بهانه ای برای از دست دادن آمار باشد
این استاد دانشگاه علامه در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است عدم ارائه آمار به دلیل افزایش تورم در دو ماه اخیر باشد، تصریح کرد: افزایش تورم به عوامل مختلفی بستگی دارد و ممکن است فعالان اقتصادی آنها به دلیل اثرات روانی این معضل در جامعه تا حدودی به دنبال جلوگیری از انتشار این آمار هستند و البته در کنار این مشکل می توان اهداف دیگری را نیز دنبال کرد.
شریف در خصوص تغییر شاخص مصرف کننده از سال 1395 به 1400 نیز خاطرنشان کرد: سال پایه زمانی تغییر می کند که جامعه با تحول اقتصادی مواجه شود و شرایط جدید تفاوت های زیادی با وضعیت قبل ایجاد کرده است اما به نظر من اقتصاد کشور چنین چیزی را به خود ندیده است. تغییری نمی تواند به جز افزایش تورم که نگران کننده شده و نرخ بیکاری نیز تا حدودی افزایش یافته و البته سایر شاخص های اقتصادی که تاثیری بر اقتصاد نداشته است. آنچه در اقتصاد کشور مهم است، تحول مثبت است و بهتر است سال پایه بر اساس آن تغییر کند، اما چنین تغییراتی تاثیر چندانی در اقتصاد ندارد و این تغییرات نباید بهانه ای برای کمبود آمار باشد. .