ماجرای اتوبان تهران-شمال حکایت غم انگیزی است که همه دولت ها در سال های بعد از انقلاب با آن دست به گریبان بودند و هر دولتی با وعده هایی برای تکمیل فازهای مختلف این بزرگراه راه خود را دنبال کرد اما با هر عنوانی نه تنها وعده‌هایی که در این زمینه داده شد، پوشش جامعه را نداشت، بلکه تنها بخشی از این مسیر آزاد پیش رفت. زیرا در سال های اخیر انتقادات زیادی به این رویه وارد شده است.
اما اگر به روند ساخت این بزرگراه نگاه کنیم به خوبی می توان دریافت که پس از پروژه ساخت این بزرگراه در برخی دولت ها از ابتدا از قرارگاه حاتم موفقیت آمیز نبود و در ابتدا چینی ها نتوانستند کاری برای تصاحب انجام دهند. اجازه دهید این پروژه توسط بنیاد مستوفان با موفقیت اجرا شود. اگرچه پس از چند سال فاز اول بزرگراه تهران – شمال در دولت حسن روحانی به بهره برداری رسید و حتی اقدامات در این زمینه به قدری مطلوب بود که دولت روحانی بودجه فاز دوم را نیز اختصاص داد. ساخت این بزرگراه اما با این همه عمر دولت روحانی به پایان رسید و نتوانست نقش موثری در افتتاح و بهره برداری از این فاز داشته باشد.
در عین حال با روی کارآمدن دولت سیزدهم، بسیاری منتظر بودند تا این دولت تکمیل و بهره برداری از فاز دوم جاده تهران – آزاد شمال را که دو سال به طول انجامید و در نهایت یک چند روز پیش فاز دوم تکمیل شد، این بزرگراه به بهره برداری رسید. هرچند همچنان انتقاداتی به دولت در خصوص چرایی و نحوه استفاده از این فاز از بزرگراه تهران – شمال وجود دارد. علاوه بر این، بسیاری بر این باورند که دولت رئیس جمهور می توانست با هزینه ای بسیار کمتر از آنچه که اکنون این مرحله را به پایان رسانده است، عملیات را آغاز کند. مسائل زیست محیطی و مخاطراتی از این دست نیز از دیگر مواردی است که در نقد مورد توجه قرار گرفته است. اخیراً یک سایت کانادایی میانگین هزینه ساخت یک کیلومتر بزرگراه معمولی و مجهز در این شرایط سخت شامل پل ها و سایر لوازم جانبی را حدود 3 تا 3.5 میلیون دلار کانادا تخمین زده است که در صورت احتساب می تواند تا 6 میلیون دلار نیز برسد. هزینه های غیر معمول با این حال، محاسبات نشان می‌دهد که بنیاد مصطفان بزرگراه تهران شمال را با هزینه‌ای مشابه و شاید حتی گران‌تر از ساخت بزرگراه در کانادا (در همان بازه زمانی) ساخته است.
از سوی دیگر به گفته برخی رسانه ها، شرکت آزادراه شمالی تهران دارای تعداد قابل توجهی ویلا در نمک آبرود است. در کنار صدها ساختمان، حتی یک نیروگاه (البرز) نیز به شرکت واگذار شد. با توجه به درآمدهای بادآورده، علیرغم اینکه این شرکت عمدتاً مجموعه ای از پیمانکاران راهسازی برای مدیریت بزرگراه تهران – شمال است، سرمایه گذاری های مختلفی نیز از جمله در بورس و سهام شرکت هایی مانند اعتبار ایرانیان انجام داده است. سرمایه گذاری. از سوی دیگر قسمت های مختلف جاده مانند کرج، کن، زیباداش و چالوس توسط وزارت راه از مردم خریداری و با قیمت ناچیز در اختیار بنیاد مصطفان قرار گرفت. بر اساس صورت های مالی، تنها سود 22 درصدی بنیاد از سرمایه گذاری در آزادراه (نه سود املاک و اراضی) در سال 1400 بالغ بر 7.449 میلیارد تومان بوده است.
رویه بحرانی
قرارداد 25 ساله ایران و چین باعث شده است که بسیاری از حوزه های زیرساختی و … نیز مشمول این قرارداد شوند. علاوه بر این، بسیاری حتی بلندمدت اقتصادی، تجاری، ساختمانی و غیره را در نظر می گیرند. روابط بر اساس توافق ایران و چین. این در حالی است که ایران در دهه های گذشته تحت تحریم های آمریکا و بعضاً سازمان ملل بوده و به همین دلیل نمی تواند آنطور که باید در مبادلات مالی، بانکی و تجاری با دیگر کشورها شرکت کند. بنابراین زمانی که اعلام شد پول های بلوکه شده ایران به برخی کشورها مانند عراق یا کره جنوبی رها شده است، این پول به ایران نیامد، بلکه در موارد دیگر به همین شکل هزینه شده است.
این روند بسیاری از منتقدان رویکرد سیاست خارجی دولت را بر آن داشت تا با طرح پرسش از سیاست نفت در برابر غذا ایران و سایر کشورها، این سوال را مطرح کنند که احتمالاً اگر فاز سوم احداث پروژه بزرگراه تهران – شمال آغاز شود. به شرکت های چینی داده می شود. بگذارید همین مسیر را طی کنند و در ازای ساخت و بهره برداری از فاز سوم جاده آزاد تهران شمال، همین ماجرا ادامه پیدا کند. همانطور که اخیرا مدیرکل دفتر مجریان آزادراه گفت: منطقه سوم بزرگراه تهران – شمال با مشارکت چینی ها ساخته می شود. محمد ملازینل روز چهارشنبه در حاشیه بازدید خبرنگاران از قطعه دوم بزرگراه تهران – شمال درباره سرنوشت منطقه سوم بزرگراه تهران – شمال گفت: مطالعات پهنه سوم در حال انجام است و عملیات اولیه انجام می شود. مذاکرات با چین برای آزادسازی نفت انجام شده است، مهندسی منطقه ای سه و ساخته می شود.
وی با اشاره به بند قرارداد اجرای این پروژه بین ایران و چین گفت: در قرارداد ایران و چین تا 80 درصد پروژه توسط پیمانکاران و مهندسان ایرانی استفاده می شود. حال انتقاد این است که چرا با وجود اینکه بنیاد مصطفان توانسته فاز دوم این پروژه را بسازد و به اتمام برساند چرا ساخت فاز سوم به چینی ها سپرده می شود. سوالی که نیاز به پاسخ قانع کننده دارد.
افتتاح مسیر حرکت با حضور رئیس جمهور
در آستانه عید غدیر خم پروژه مسیر پهنه 2 بزرگراه تهران – شمال با حضور رئیس جمهور به بهره برداری رسید. با افتتاح این امتداد 15.5 کیلومتری که عملیات ساخت آن از سال 1395 آغاز و با همت بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و با مساعدت پیمانکاران داخلی احداث شد، تردد از محدوده بزرگراه از انتهای بزرگراه آزادگان در منطقه 22 تهران تا پل زنگوله مازندران از طریق بزرگراه قابل انجام است. در مراسم بهره برداری از این پروژه مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی و سید پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان رئیس جمهور را همراهی می کردند.
مسیر قطعه دوم بزرگراه تهران – شمال در مجموع 22 کیلومتر است که 15.5 کیلومتر آن با پیشرفت 98 درصدی به بهره برداری رسیده که دارای 17 تونل و پل و آخرین تونل به طول 6.5 کیلومتر است. بزرگترین تونل بزرگراه غرب آسیا است رئیس بنیاد مصطفان این پروژه را نمایشگاهی از هنر و فناوری مهندسی ایران نامید. رئیس جمهور پس از افتتاح این قطعه بزرگراه و بازدید از مسیر ابتدا تا انتها، با حضور در جمع کارگران این پروژه عظیم، با جمعی از آنان عکس یادگاری گرفت و از زحمات و زحمات شبانه روزی آنان تجلیل کرد. رئیسی همچنین دستورات لازم را برای تامین اعتبار تکمیل مسیر، همکاری تمامی ادارات، ایجاد خطوط حاشیه جاده برای رفاه حال مسافران، تامین راه های ارتباطی به بزرگراه و همچنین ایجاد مسیرهای اضطراری برای مسافران صادر کرد. دسترسی بین جاده ای در روزهای خاص و فشرده این بزرگراه.
منبع: آرمان ملی