نیاز به سواد رسانه ای برای آگاهی از حقوق شهروندی

به گزارش خبرنگار شبکه اجتماعی راه دانا؛ حوادث و بحران هایی مانند اعتراضات و تجمعات اخیر پس از درگذشت مهسا امینی، دختر 22 ساله کرد، شایعات و مانورهای زیادی را از سوی رسانه های خارجی به همراه داشته و این بار دیگر نشان داد که نداریم. زمان زیادی برای ترویج نهضت سواد رسانه ای در کشور است..

اگر روزی برسد که سواد رسانه ای شهروندی مانند نهضت سوادآموزی گسترش یابد و آموزش داده شود. سپس شاهد حضور مقتدرانه شهروندانی خواهیم بود که علاوه بر توانایی تشخیص اخبار جعلی، می توان آنها را سربازان آموزش دیده ای دانست که در جنگ نرم دست بالا را دارند.

در واقع سواد رسانه ای به این معناست که مخاطب نسبت به رسانه منفعل نباشد، بلکه هوشمندانه و فعالانه نسبت به محتوای رسانه عمل کند. بنابراین در سواد رسانه ای بر عدم پذیرش بدون تفکر تاکید می شود. این بدان معناست که ما هر چیزی را که همه رسانه ها می گویند، نخواهیم پذیرفت.

مخاطبان با سواد رسانه ای می توانند زندگی ای را که رسانه ها در افکار و زندگی خود اعمال می کنند تشخیص دهند و بدانند که رسانه ها می توانند شیوه زندگی خانواده ها را چنان ظریف و تدریجی تغییر دهند که حتی خود مردم نیز از آن آگاه نیستند..

فردی که سواد رسانه ای دارد برای نحوه استفاده از رسانه برنامه ریزی شخصی می کند و به اهمیت این برنامه ریزی پی می برد. یعنی به انتخاب و تماشای انواع برنامه ها توجه بیشتری می کند، از تلویزیون، رایانه، بازی های الکترونیک، فیلم و سایر رسانه ها استفاده ویژه می کند و میزان مصرف را کاهش می دهد. یعنی متعهد می شود در استفاده از رسانه سهمیه هزینه ای داشته باشد.

در مرحله بعد، چنین فردی به جنبه های ظریف رسانه ها و پرسش ها و مسائل عمیقی توجه می کند، مثلا چه کسی پیام های رسانه ای را ایجاد می کند؟ هدف از ارسال پیام چیست؟ چه کسی از پیامک سود می برد و چه کسی ضرر می کند؟ و… می پردازم. به عبارت دیگر در این مرحله با توجه به ویژگی های فرستنده، پیام ها را انتخاب می کند و چند پیام مورد نظر را انتخاب می کند و بقیه پیام ها را نادیده می گیرد..

سپس با کمک برخی مهارت های لازم برای نقادانه، چارچوب ساخت پیام و جنبه های نهفته در آن را تحلیل و زیر سوال می برد. نکته مهم در این مرحله شناخت حقایق و جنبه هایی از پیام است که از قلم افتاده است. در این مرحله پیام های رسانه ای نیز مورد انتقاد قرار می گیرد.

سواد رسانه ای به عنوان یک فیلتر عمل می کند

در نهایت می توان گفت که مخاطب با سواد رسانه ای با پیام های مختلفی از سوی رسانه ها مواجه می شود و برای دریافت معنای واقعی آن باید دو مرحله انتخاب و پردازش را طی کند. به این ترتیب سواد رسانه ای به عنوان یک فیلتر عمل خواهد کرد تا دنیای متراکم پیام ها از لایه های فیلتر سواد رسانه ای عبور کرده و شکل مواجهه با پیام معنادار شود..

هدف از سواد رسانه ای، آماده سازی مخاطب است

فراموش نکنیم که هدف از سواد رسانه ای تبلیغ نیست، بلکه هدف از سواد رسانه ای آماده سازی و آماده سازی است تا مخاطب بتواند با تشخیص خود معنا پیدا کند و پیام ها را معنا کند. روحیه سواد رسانه ای، تفکر انتقادی و حفظ استقلال فکری و پرهیز از قرار گرفتن در معرض انفعال پیام های رسانه ای است..

فردی که سواد رسانه ای دارد ماهیت نقش ها و کارکردهای رسانه ها و ارائه دهندگان اطلاعات در جامعه را درک می کند. شهروندان با سواد رسانه ای می توانند بررسی کنند که رسانه ها و ارائه دهندگان اطلاعات چه کسانی هستند و چه کسانی نیستند، چگونه خود را معرفی می کنند، این نمایندگی به چه معناست، و کدام رسانه ها و ارائه دهندگان اطلاعات دیدگاه های خاصی را ترویج می کنند..

به ناچار، با توجه به زندگی رسانه ای، کیفیت اطلاعاتی که دریافت می کنیم بر انتخاب های ما و پیامدهای آن تأثیر می گذارد. بنابراین ما باید به دنبال راهبردهای ملی برای سواد رسانه ای باشیم و استفاده انتقادی، مسئولانه و اخلاقی از پیام های رسانه ای را در بین شهروندان تشویق و ترویج کنیم. برنامه سواد رسانه ای توانایی لازم را برای تعامل با اطلاعات و بسترهای رسانه ای برای ایجاد ارتباط هدفمند بر اساس نیازهای اطلاعاتی شهروندان فراهم می کند و آنها را به کاوش و جستجو به جای تسلیم شدن و منفعل بودن در برابر پیام تشویق می کند..

نیاز به سواد رسانه ای برای همه شهروندان

سواد رسانه ای برای همه شهروندان ضروری است و نقش مهمی برای نسل های جوان، هم به عنوان شهروند و هم به عنوان مشارکت کننده در جامعه ایفا می کند. عامل اصلی درک این موضوع که یک جامعه از سواد رسانه ای قابل قبولی برخوردار است، توجه به آموزش سواد رسانه ای آن جامعه است. سواد رسانه ای باید با فرهنگ عمومی به یک نیاز جدی برای شهروندان جامعه تبدیل شود و به عنوان یک حرکت پرشور دنبال شود..

بیشتر بخوانید:

نداشتن سواد رسانه ای مهم ترین عامل تشدید ناآرامی های اخیر در کشور است