وزیر امور خارجه ایران یک هفته مانده به نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست شورای حقوق بشر و کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل شرکت خواهد کرد.
شهاب شهسویری
نزدیک به چهار ماه از دریافت دو قطعنامه در سازمان بین المللی در وین و ژنو توسط ایران می گذرد. در 26 نوامبر در وین، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای انتقادی علیه ایران صادر کرد و یک هفته بعد شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز قطعنامه‌ای صادر کرد که ایران را به بهانه اعتراض‌ها در ایران محکوم کرد و خواستار تشکیل این سازمان شد. کمیسیون حقیقت یاب در مورد رویدادهای اخیر این اتفاق در ایران افتاده است. کمتر از چهار ماه بعد، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی نشست دیگری برگزار خواهند کرد. نزدیک شدن به نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بار دیگر موضوع پرونده هسته ای ایران را به رسانه ها بازگرداند. در حالی که تقریبا یک سال از آخرین دیدار رسمی ایران، 1+4 و آمریکا برای بررسی احیای برجام می گذرد، ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) روز یکشنبه در سخنانی تاکید کرد. در مصاحبه ای که ارزیابی اطلاعاتی آمریکا این است که ایران هنوز تصمیمی برای ساخت سلاح هسته ای نگرفته است. همزمان وزیر دفاع اسرائیل در گفت و گوی تلفنی با همتای آمریکایی خود خواستار افزایش تلاش ها برای جلوگیری از افزایش ظرفیت هسته ای ایران شد.
نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز قرار است فردا برگزار شود و با توجه به اطلاعات منتشر شده در زمان نگارش این گزارش، اگرچه برخلاف نشست قبلی، موضوع قطعنامه درباره ایران در دستور کار این نشست نیست. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برای سخنرانی در این نشست به ژنو سفر کرده و در حاشیه این نشست با آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. العربی الجدید در گزارشی تایید نشده به نقل از منابع آگاه مدعی شد که امیر عبداللهیان در این سفر «با کشورهای اروپایی درباره مذاکرات هسته ای مشورت خواهد کرد». ادعای این رسانه عرب زبان این است که مذاکرات هسته ای برای احیای برجام به مدت یک سال به حالت تعلیق درآمده و از پاییز امسال، کشورهای غربی به ویژه آلمان و ایالات متحده آمریکا بارها اعلام کرده اند که مذاکرات احیای برجام اولویت آنها نیست. از دیگر برنامه های امیر عبداللهیان در سفر به ژنو، شرکت در کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل خواهد بود.
برنز: ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته ای ندارد
رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) روز گذشته در مصاحبه با تلویزیون آمریکا این ادعا را تکرار کرد که ایران در گذشته برنامه تولید سلاح هسته ای داشته و تاکید کرد که ارزیابی اطلاعات آمریکا نشان می دهد که مقامات ایرانی در حال حاضر برنامه ای برای تولید سلاح. آنها هسته ای ندارند. خبرنگار برنامه تلویزیونی «چهره ملت» CBS از رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) پرسید: «آیا رهبران ایران تصمیم خود را برای ادامه ساخت سلاح هسته‌ای گرفته‌اند؟» ویلیام برنز، رئیس آمریکا سازمان اطلاعات در پاسخ به این سوال: «تا جایی که می دانیم، معتقد نیستیم که رهبر ایران تصمیمی برای از سرگیری برنامه تسلیحات هسته ای ایران گرفته باشد که معتقدیم این برنامه به حالت تعلیق درآمده است. یا از اواخر سال 2003 متوقف شده است.» اما دو رکن دیگر برنامه تسلیحاتی، یعنی برنامه غنی‌سازی است که به حدی پیش رفته است که اگر تصمیم به غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 90 درصد بگیرند، در عرض یک مدت به آن خواهند رسید. چند هفته، و دیگری سیستم های موشکی آنها است که می تواند در صورت بمب هسته ای مورد استفاده قرار گیرد. پاسخ سوال شما منفی است. این چالش با سرعت هشدار دهنده ای در حال پیشرفت است.
علیرغم اظهارات یکی از مقامات اطلاعاتی آمریکا مبنی بر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران، مقامات اسرائیلی همچنان به واشنگتن برای مقابله با تهران بر سر برنامه هسته ای اش فشار می آورند. یووال گالانت وزیر دفاع رژیم صهیونیستی روز یکشنبه با لوید آستین وزیر دفاع آمریکا گفتگوی تلفنی داشت. بر اساس بیانیه وزارت دفاع اسرائیل، این موضوع که «تهدید هسته‌ای ایران» نامیده شده، بخشی از مذاکرات دو مقام بوده است. بر اساس این بیانیه، گالانت در آن گفتگو با ابراز نگرانی از «ادامه غنی‌سازی اورانیوم ایران» بر اهمیت «جلوگیری از ایران هسته‌ای» تاکید کرد. بر اساس این بیانیه، وزیر دفاع رژیم اسرائیل خطاب به وزیر دفاع آمریکا گفت: باید تلاش های خود را برای جلوگیری از دستیابی ایران به توان هسته ای افزایش دهیم.
انتظار می رود این تصمیم در هیئت مدیره تکرار شود
دوشنبه هفته آینده نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزار می شود و با توجه به عدم پیشرفت مذاکرات ایران و آژانس در خصوص پادمان های باقی مانده، انتظار می رود بار دیگر شاهد صدور قطعنامه علیه ایران باشیم. در این جلسه در حال حاضر قرار است اولین نشست شورای حاکم آژانس بین المللی انرژی اتمی برای سال 2023 در روز دوشنبه هفته آینده برگزار شود. 4 ماه پیش در 26 آبان 1401 در جلسه قبلی شورای حاکمیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای انتقادی علیه ایران صادر کرد و از ایران خواست بدون تأخیر شفاف‌سازی کند و توضیح فنی منطقی در مورد ادعاهای مطرح شده ارائه کند. و امکان دسترسی به سایت ها و تجهیزات جمع آوری نمونه.” این قطعنامه که با 26 رای موافق، 2 رای مخالف و 5 ممتنع تصویب شد، در پاسخ به گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که مدعی شده بود ایران هنوز پاسخ قانع‌کننده‌ای به سوالات باقی‌مانده آژانس درباره این آژانس ارائه نکرده است، صادر شد. سه سایت ادعایی که آژانس ادعا می کند ذرات هسته ای در آنها یافت شده است.
در هفته‌های اخیر، ادعاهایی درباره برنامه هسته‌ای ایران در رسانه‌های غربی منتشر شده است که به گفته برخی تحلیل‌گران، تلاشی از سوی طرف‌های غربی برای آماده‌سازی افکار عمومی برای قطعنامه شورای حکومتی علیه ایران است. ابتدا، در فوریه سال جاری، آژانس بین المللی انرژی اتمی طی گزارشی محرمانه اعضای شورای حکومتی را از “تغییرات اعلام نشده در ترکیب سانتریفیوژها” در تاسیسات هسته ای فردو مطلع کرد. ایران در پاسخ به این ادعا گفت که این گزارش بر اساس اشتباه بازرس ارائه شده و با توضیحات ایران مشکل حل شده است، اما سه کشور اروپایی طرف برجام و آمریکا در اقدامی مشترک از ایران انتقاد کردند. بیانیه و واکنش ایران را ناکافی دانست. هفته گذشته یک رسانه غربی ادعای دیگری درباره برنامه غنی سازی اورانیوم ایران منتشر کرد. بلومبرگ در گزارشی به نقل از دو دیپلمات ارشد نوشت که بازرسان آژانس در بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران ذرات اورانیوم غنی شده 84 درصدی را پیدا کردند. سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در پاسخ به این گزارش تاکید کرد: ایران برنامه ای برای غنی سازی بیش از 60 درصد ندارد و تشخیص ذرات ریز با غنای بالاتر در محل جمع آوری محصول طبیعی تلقی می شود. روز شنبه، لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال، به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد که آژانس قصد ندارد گزارش مستقلی در مورد کشف ذرات اورانیوم غنی شده 84 درصد در تاسیسات هسته ای ایران به شورای حاکم ارائه کند.
سخنرانی امیر عبداللهیان در شورای حقوق بشر
شورای حقوق بشر سازمان ملل از امروز نشست پنج هفته ای خود را آغاز می کند. یکی از میهمانان این نشست حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران است. برخلاف نشست قبلی، موضوع ادعایی نقض حقوق بشر در ایران در دستور کار این نشست قرار نگرفته است و دستور کار این نشست مربوط به نگرانی های حقوق بشری مربوط به جنگ روسیه علیه اوکراین، سرکوب مخالفان در بلاروس و… روسیه. درگیری های خشونت آمیز در اراضی اشغالی فلسطین و تلاش های صلح در منطقه تیگری اتیوپی از دستور کارهای اصلی این نشست می باشد. مردم عادی و همچنین مسائل ملی از جمله مشکلات افغانستان، سوریه، میانمار، نیکاراگوئه و سودان جنوبی نیز در دستور کار این نشست قرار دارد. بر اساس برنامه اعلام شده روز دوشنبه، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد و همچنین روسای جمهوری کنگو، مونته نگرو و کلمبیا در این نشست حضور خواهند داشت. در این جلسه صحبت کنید سخنرانی قرار است وزیر امور خارجه ایران پس از سخنرانی آنالنا بربوک وزیر امور خارجه آلمان و کاترین کولوناد وزیر امور خارجه فرانسه انجام شود. همچنین در این نشست، چینگ گانگ، وزیر امور خارجه چین و آنتونی بیلنکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز از طریق ویدئو کنفرانس سخنرانی خواهند کرد.
همچنین روسیه که سال گذشته پس از تلاش برای لغو عضویت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عضویت خود را در این شورا لغو کرد، در سطح سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه در این نشست شرکت خواهد کرد. سال گذشته همزمان با سخنرانی ویدئویی سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در نشست شورای حقوق بشر که پس از آغاز حمله به اوکراین برگزار شد، تعدادی از نمایندگان غربی از نشست خارج شدند. انتظار می رود در این نشست آمریکا و متحدان غربی آن علاوه بر روسیه، به بهانه سرکوب معترضان دموکراسی خواه در هنگ کنگ، نگرانی از وضعیت تبت و وضعیت مسلمانان سین کیانگ، فشار بیشتری بر چین وارد کنند.