چند سالی است که آموزش و پرورش در کشور به معلمان رسمی محدود نمی شود و در حال حاضر با چند گروه معلم شاغل در مدارس دولتی و غیردولتی مواجه هستیم. معلمانی که برخی از آنها مشاغل نامشخصی دارند و با مبالغ بسیار ناچیز به این کار ادامه می دهند و بیشتر آنها می گویند که فقط از روی علاقه شرایط فعلی را تحمل می کنند. ما به دنبال لایه های فرهنگی هستیم. گروهی از معلمان غیررسمی که ممکن است وضعیت استخدامی بسیار نامطمئن‌تری نسبت به معلمان دیگر داشته باشند، گروه‌های خرید خدمات هستند، معلمانی که نه حقوق معمولی دارند و نه مزایا، و موقعیتشان نسبت به سایر معلمان غیررسمی متزلزل‌تر است.
همزمان با روز معلم و نزدیک شدن به آزمون استخدامی، فرصت خوبی بود تا در دل معلمان غیر رسمی بنشینیم و از حال و روزشان بپرسیم.
تنها امید ما آزمون جذب نیروی آموزشی است
فاطمه، معلمی که به عنوان خریدار خدمات آموزشی فعالیت می کند، می گوید: «در حال حاضر تنها امید ما به آزمون استخدامی است. هر اتفاقی بیفتد ما فقط می توانیم یک قدم جلوتر برویم و هنوز به جایی نرسیده ایم که بتوانیم آرامش داشته باشیم و در نهایت می خواهند با ما معامله ای انجام دهند که باید چند سال دیگر به قرارداد پایبند باشیم تا بتوانیم به توافق برسیم. ما را رسمی می کند
وی گفت: در مدرسه غیرانتفاعی تدریس می‌کردم و بعداً متوجه شدم که بیمه‌ام به‌عنوان کارآموزی برای پرداخت کمتر به راحتی رد می‌شود و حتی نام معلمم هم رد نمی‌شود، بنابراین امروز دستم به جایی بسته است. این قوانین جدید معلمانی را جذب می‌کند که با آموزش و پرورش سروکار دارند، و من اکنون متوجه شده‌ام که در تمام سال‌هایی که کار کرده‌ام، مؤسس برای کسب درآمد از من به عنوان معلم بیمه رد نکرده است.
به دلیل کمبود بودجه، حقوق معلمان کاهش می یابد
وی درباره میزان حقوق خود در شرایط فعلی توضیح داد: طبق قراردادی که امسال با مؤسس منعقد کردیم، قرار بود حقوق ما 3 میلیون و 700 هزار تن و 3 میلیون و 460 هزار تن باشد، اما شرکتی که با آن قرارداد داریم، اعلام کرد که آموزش و پرورش در ماه دوم به ما گفتند که دولت بودجه را کاهش داده و حقوق معلمان باید کمتر شود، یک میلیون و 500 هزار تن بود و مدام می گفتند که این مبلغ در حساب است، اما همچنان ادامه داشت که ما کمتر از آنچه توافق شده بود دریافت می کردیم و هیچ جا هم نبود. دست بسته
حتی اجازه نمی دهند در دفتر معلمان امضا کنیم
این معلم با تاکید بر تفاوت معلمان رسمی و غیر رسمی در مدارس گفت: در مدارس حتی اجازه امضا در دفتر معلمان را نداریم تا آموزش و پرورش به ما بدهکار نباشد. اگر حضور در دفتر معلم را امضا کنیم به این معناست که به آموزش و پرورش خدمات داده ایم و نمی خواهند ثبت شود، بنابراین هر روز در زمانی که سرباز معلم در دفتر معلم است حضور خود را در وقت عادی اعلام می کنیم. آنها امضا می کنند، اما سرویس امضای ما خدمات را جداگانه خریداری می کند.
آیا ما هر سال استرس داریم که منطقه ما سال آینده قدرت می خواهد یا خیر؟
این معلم با اشاره به فشار روانی چنین شرایطی بر معلم ادامه داد: آیا هر سال استرس داریم که سال آینده منطقه ما اصلاً نیرو می خواهد یا خیر؟ آیا کار و زمان خواهیم داشت؟ بسیاری از مردم امنیت شغلی را برایشان مهم می دانند و از ابتدا تا پایان سال نگران هستند که در پایان سال تحصیلی دوباره به سر کار دعوت شوند. آموزش و پرورش با موسسات قرارداد می بندد و خدمات دریافت می کند و ما از طریق این شرکت در شرکت آموزش می دهیم. این شرکت ها هر سال به حراج گذاشته می شوند و برنده برنده می شود که با چه کسی همکاری کند. البته الان کمی اوضاع بهتر شده و داریم با این شرکت قرارداد می بندیم، اما همچنان نگران هستیم و با اینکه موسس ما می گوید من امسال هستم و در مزایده برنده می شویم و خیالمان راحت شد، اما واقعا این کار را می کنیم. نمی دانم سال بعد چه کسی از کشور ایستاد. مؤسس ما یکی از مؤسسات بسیار خوب است و سعی می کند حق ما را ضایع نکنیم، اما همچنان نگرانی هایی وجود دارد.
از هرگونه تبلت یا سندی که نشان دهد ما معلم هستیم، محروم هستیم
سالانه خود را معرفی کنید می‌گوید: «ما واقعاً به نام معلم هستیم، اما هیچ امتیازی دریافت نمی‌کنیم تا جایی که مستحق دریافت لوح از مدرسه نباشیم یا نتوانیم به اندازه قبل کار کنیم.» به عنوان معلم نمونه اگر مدرسه تبلت به ما می دهد به لطف مدرسه است و اگر دوره ای دیدیم آموزش و پرورش برای ما گواهی صادر نمی کند. ما باید این گواهی را از موسس خود دریافت کنیم. در واقع ما را از هر تبلت و هر چیزی که سابقه کار و مدرک معلم بودنمان شود، محروم می کنند. حتی باید از یکی از معلمان ما تجلیل می شد، اما وقتی متوجه شدند که قدرت خرید قابل استفاده و رایگان است، از او عذرخواهی کردند و گفتند که نمی توانیم تبلت به شما بدهیم و فقط نقدی پرداخت کرده ایم.
مدارس غیررسمی تربیت معلم محلی پذیرفته نمی شوند
وی با تاکید بر مسائل مربوط به محل استقرار معلمان گفت: مشکل دیگر این است که مدارس غیررسمی تربیت معلم پذیرفته نمی شوند و بیشتر معلمان ما در مدارس خارج از منطقه خود مشغول به کار هستند. معلمان غیر بومی همچنان خواستار جابجایی هستند و می گویند به جای ما نیروهای بومی را بپذیرید، اما ادارات قبول نمی کنند و اصرار دارند که معلم رسمی باشد. مثلاً یک معلم محلی حق دارد چندین سال در منطقه خود تدریس کند، اما چون یک معلم رسمی وجود دارد که زبان محلی نیست، اگرچه این معلم رسمی می خواهد جابجا شود، چنین فرصت و قدرت طبیعی را فراهم نمی کند. جایگزینی قوت رسمی رایحه مجاز نیست.
ما امید زیادی نداریم
«لیلا» مربی قرآنی و پیش دبستانی درباره وضعیت خود توضیح داد: از سال 87 تا 88 برای آموزش از طریق دارالقرآن به مدارس معرفی شدیم. در آن زمان به ذهنمان خطور نکرد که از آموزش و پرورش و دارالقرآن ابلاغ یا نامه ای دریافت کنیم و بدون هیچ مدرکی در خصوص زبان کار به مدیران مدارس معرفی شدیم. روند کار به این صورت بود که آموزش و پرورش به مدرسه گفتند برای درس این دوره به شما معلم قرآن معرفی می کنیم. نه بیمه داشتیم و نه مزایا. حقوق ما هم از محل تحصیل بچه ها پرداخت می شد یعنی مدیر مبلغی از این آموزش به ما به عنوان حقوق پرداخت می کرد. ما در واقع نیروی آزاد بودیم و این وضعیت ادامه پیدا کرد و حتی پارسال که قانونی برای استخدام معلمان قرآن تصویب شد، عنوان شد که معلمان آزاد قرآن می توانند در آزمون استخدامی شرکت کنند. اما کدی به ما ندادند و نتوانستیم در آزمون شرکت کنیم.
وی درباره تلاش مجلس برای انتصاب معلمانی که شرایط کاری مشخصی ندارند، گفت: واقعا امید چندانی نداریم. خیلی از همکاران ما اصلا در آزمون شرکت نکردند. من هم ناامیدانه در آزمون شرکت کردم و چون بیمه نداشتیم و فقط از طریق وزارت ارشاد، بیمه هنرمندان بودم، مدت بیمه ام را کم کردند و موفق به شرکت در آزمون شدم.
وی افزود: متأسفانه بعد از امتحان برای من که قرآن و الهیات می خوانم و در سوادکوه زندگی می کنم، شغلی وجود نداشت و در وطن خود به چنین معلمی نیاز نداشتیم و فقط شهر بابل به یک معلم نیاز داشت. خانم معلم قرآن که باید اهل بابلی هم باشد، می گوید: «این با شرایط من همخوانی داشت و نبود، احساس می کنم برای رفع مسئولیت معلمان این آزمون را برگزار می کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می تواند در رشته غیرمتعهد منطقه خود تدریس کند، گفت: من فوق لیسانس مدیریت آموزشی هستم و می توانم در مقطع ابتدایی تدریس کنم، اما امسال نتوانستم در رشته مدیریت آموزش و پرورش ثبت نام کنم زیرا ثبت نام نکردم. t هنوز «دیپلم به خاطر پایان نامه ام نیامد. دوستانی که دیپلم خود را گرفته اند و موفق به ثبت نام در آزمون این رشته شده اند امید چندانی ندارند زیرا در سوادکوه تنها به یک یا دو استاد در این رشته نیاز است در حالی که تعداد شرکت کنندگان در این رشته کم نیست و وجود دارد. رقابت سخت ..
در تابستان عملا حقوق و بیمه نداریم
او با تاکید بر اینکه از ورود به مدرسه پشیمان است، گفت: معلمی که در تمام این مدت از بچه ها مراقبت می کند، برای زحماتش دستمزد بسیار بسیار کمی می گیرد. در بخشنامه ای که معاون وزیر آموزش و پرورش به ادارات سراسر کشور ارسال کرده است، آمده است که باید نیروهای مازاد خود را برای کار در مدارس بیاورید، زیرا آموزش و پرورش با کمبود نیروی کار مواجه است. این وضعیت مایه تاسف است. نظام آموزشی در هر جامعه ای نه تنها از نظر قانون، بلکه از نظر ارزشی و اعتباری در سطح بالایی قرار دارد و به همین دلیل چنین مسائلی برای ما واقعاً ناراحت کننده است.
وی با اشاره به اینکه در پیش دبستانی دولتی نیز تدریس می کند، گفت: واقعاً از آموزش قرآن در دارالقرآن خیلی کم می گیرم و بیشتر اوقات این حقوق را به کودکان نیازمند می دهم. برای تدریس قرآن از 100 تا 150 جلد و در نهایت برای هر ترم 200 هزار جلد دریافت می کنم. من هم 1.5 میلیون پیش دبستانی دریافت می کنم اما بیمه هم دارم. در کل این حقوق واقعا خیلی کمه و در تابستان که عملا حقوق و بیمه نداریم و بیمه سالانه چهار ماه خرداد تا آخر تابستان را از جیب خود می پردازیم در حالی که همین بیمه را داریم. 18 روز در ماه است و تکمیل نشده است. .
هنگام تصمیم گیری در مورد معلمان، آنها باید به تجربیات افراد نگاه کنند
وی درباره بزرگترین آرزوی خود و مهمترین معضلی که او را در اولویت قرار می دهد، گفت: در تصمیم گیری برای معلمان باید به تخصص افراد نگاه کنند و تجربه معلمان را در نظر بگیرند. تجربه خیلی مهمه و با اینکه فوق لیسانس دارم ولی فکر می کنم سابقه کارم خیلی موثرتر از دیپلمه. معلمان کم دانش را در مدارس می بینیم و به همین دلیل است که مدیران برخی مدارس از خانواده ها بازخورد و گلایه های منفی دریافت می کنند زیرا این نوع معلمان در مدارس کار می کنند.
معلمان با حق التدریس نمی توانند عضو صندوق آموزش و پرورش شوند
سیمین مربی پیش دبستانی در تهران است. او که اخیراً تغییر وضعیت داده و قرارداد بسته است، تجربیات خود را به اشتراک گذاشته است: «چهار سال پیش که قرارداد نبسته بودم، شرایط من با معلمان دیگر تفاوت زیادی داشت. وی ادامه داد: در سال 96 تنها 725 هزار تن دریافت کردم در حالی که سایر معلمان حقوق بهتری داشتند و بیمه آنها به موقع رد شد، ما بیمه و حقوق عیدی نداشتیم، اما معلمان رسمی، پیمانی و پیمانی حداقل از این مزایا برخوردارند که یکی از مزایای آن بود. بزرگترین مشکلات ما
وی افزود: زمانی که بخشنامه ای به مدارس آمد و باید اقدامی انجام می شد، در بخشنامه آمده بود که این بخشنامه شامل معلمان فوق برنامه و شهریه نمی شود و در آن زمان این اختلافات تاثیر بسیار بدی بر روحیه من داشت. حداقل تفاوت چندانی با رسمی ندارند و به آینده شغلی خود امید بیشتری دارند، اما خرید خدمات که کلاس دیگری از ما معلمان است، حقوق خود را با یک ماه یا حتی چند ماه تاخیر دریافت می کنند. حقوق در تابستان شهریه ها هم تا آخر خرداد قرارداد دارند که من هم تجربه کردم و بیمه ام فقط تا آخر خرداد بود و تعطیلات و پنجشنبه ها و جمعه هایی که تدریس نمی کنیم جزو حقوق ما نبود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه گاهی بیمه این معلمان نیز قطع می شود، ادامه داد: ما 24 روز در ماه با کسورات پنج شنبه و جمعه بیمه داشتیم و تا زمانی بود که تعطیلی دیگری نداشتیم، اما همان 24 روز بیمه است. گاهی 21 روز یا 19 روز رد می شد و در واقع همان بیمه برای ما ناقص رد می شد.
وی ادامه داد: از سال 1368 در روستا شروع به کار کردم و امسال به عنوان مربی پیش دبستانی با ماهی 40 هزار تن شروع به کار کردم و فقط 4 دانش آموز داشتم و هیچکس در روستا به من حقوق نمی داد و چون معلم واقعا کار می کند این کار را انجام می دهم. می خواست برای ادامه این راه از پدرش پول بگیرد. بعد از این مراحل معلم شدم و بعد مجری شدم. شهریه ها نیز مشکلات زیادی دارند و مزایای زیادی ندارند. این معلمان نتوانستند عضو هیچکدام از صندوق های آموزش و پرورش شوند و حتی ماه ها حقوقی به ما ندادند.