روزنه های بروکراتیک «شهید به رسمیت شناختن»!

بیش از سه ماه از جمعه خونین زاهدان می گذرد. جمعه ای که در آن تعداد زیادی از هموطنان سیستان و بلوچستان جان خود را از دست دادند. در حالی که منابع محلی تعداد کشته شدگان در آن روز را بیش از 95 نفر اعلام کردند، منابع رسمی تعداد کشته شدگان را در دسامبر 35 نفر اعلام کردند. این در حالی است که اگرچه وعده های مساعدی برای بررسی علت فوت و تشکیل پرونده شهادت حداقل برای تعدادی از این قربانیان داده شده است، اما هنوز خبری از علل این حادثه و تشکیل کمیسیون و پرونده ای برای رسیدگی به این شهادت نشده است. از قربانیان بی توجهی به این مهم اما در مقایسه با برخی موارد دیگر به گفته بسیاری از کارشناسان بر طبل تبعیض می کوبد که این روزها باعث خشم، اعتراض و ملتهب بیشتر جامعه شده است.

پایان ماجرای شاهچراغ

رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران روز گذشته از پایان رسیدگی به پرونده شهدای شاهچراغ خبر داد و این در حالی است که به نظر می رسد پرونده جان باختگان زاهدان که شامل تعدادی کودک می شود، حتی در هزارتوی اداری که سرپرست این بنیاد را توصیف می کند.

امیرحسین قاضی زاده هاشمی گفت: باید یک کمیته ۶ نفره تشکیل شود که ما یکی از اعضای این کمیته ۶ نفره هستیم. این کمیته باید تصویب کند و بعد سایر دستگاه‌ها باید تایید کنند تا به ما اطلاع داده شود و کار انجام شود.»

این مسیر پیموده نشده در حالی از سوی رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران مطرح شد که پس از اتفاقات زاهدان، هیئتی از سوی رهبر انقلاب به آن استان برای بررسی اتفاقات رخ داده اعزام و اعلام شد؛ افرادی که در این حوادث جان خود را از دست دادند را باید شهید دانست.

اما وضعیت پرونده دیگر به این شکل پیش نرفته است و به گفته قاضی زاده هاشمی، رسیدگی به پرونده های حادثه شاهچراگ به پایان رسیده است.

او البته این تاکید را در صحبت های خود فراموش نکرد که این اولویت بندی و عدم تعیین تکلیف فقط در مورد سیستان و بلوچستان ختم نمی شود، بلکه موارد دیگر استان ها مانند خراسان رضوی یا استان های دیگر را در بر می گیرد!

اما این داستان درباره سقوط هواپیمای اوکراینی به شکل دیگری اتفاق افتاد. در حادثه دلخراش سقوط این هواپیما بر اثر 2 فروند موشک سپاه، بسیاری از خانواده ها حاضر به تشکیل پرونده شهادت برای عزیزان خود نشدند. اما رئیس بنیاد شهید بر آن اصرار داشت.

سال گذشته در همان روز و به مناسبت سرنگونی این هواپیما، رئیس بنیاد شهید گفت که همه ایرانیان در آن پرواز شهید بودند. قاضی زاده هاشمی افزود: از 133 پرونده ای که قرار بود تشکیل شود، 73 خانواده در بنیاد شهید تشکیل پرونده داده اند و در صورت تمایل خانواده های دیگر خدماتی مانند سایر شهدا به آنها ارائه خواهیم کرد، البته بسیاری از این موارد خانواده ها در ایران هستند و دور از دسترس ما هستند. و حتی اگر آنها بخواهند، ما خدمات را ارائه خواهیم کرد.»

شاهچراغ بله زاهدان نه!

13 آبان ماه سال جاری و مصادف با چهلمین روز درگذشت مهسا امینی، خبر تاسف بار حمله مسلحانه به حرم شاهچراغ شیراز، مایه تاسف بسیاری از مردم ایران شد. این حمله تروریستی که عوامل آن داعش اعلام شدند، 13 کشته و 20 زخمی بر جای گذاشت. این اتفاق ناگوار باعث درد و رنج شهروندان شد تا اینکه مسئولان کشوری خود را ملزم به انتشار پیام های تسلیت دانستند و بنرهای بی شماری نیز در سطح شهر نصب شد.

شاید بتوان گفت اتفاق مشابهی در روز هشتم مهر در زاهدان رخ داده است.

اگرچه برخی رسانه ها حادثه زاهدان را ناشی از شایعه تجاوز فرمانده انتظامی شهرستان چابهار به یک دختر نوجوان در روستای بلوچی دهستان ناگور در مرکز شهرستان دشتیاری دانستند که به اعتراض نمازگزاران پس از اقامه نماز در آن شهر منجر شد. . اما این خبر از سوی منابع رسمی تایید نشد و تیراندازی به شهروندان به عوامل تروریستی نسبت داده شد. بنابراین خبرگزاری های رسمی از روز اول؛ آنها تظاهرات زاهدان را تروریستی خواندند. خبرگزاری تسنیم نوشت: گروه تروریستی جیش الظلم مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. اما شاهدان عینی داستان دیگری داشتند: «تیراندازی از کلانتری شروع شد». فیلم های زیادی وجود دارد. «می بینید که چند نفر کشته شدند.

خبرگزاری تسنیم نیز در تشریح روز حادثه نوشت: پس از دقایقی یک دستگاه خودروی پژو 405 نیز در صحنه حاضر شد و اقدام به توزیع سلاح گرم بین برخی افراد حاضر در صحنه کرد که این مشکلات و شیوه های تروریستی باعث درگیری بین افراد شد. نیروهای امنیتی و مردم.» مرد مسلح در صحنه ظاهر می شود.

با وجود این روایت رسمی که می توان آن را شبیه به واقعه شاهچراگ دانست، این سوال مطرح است که چرا تشکیل پرونده هشتمین شهید مهر زاهدان که جان این کودک نیز در آن گرفته شده، مورد بی توجهی قرار گرفته است؟ آیا اعتراض این افراد متوفی، آنها را از دریافت خدمات مورد اشاره قاضی هاشمی که در موارد مشابه به سایر افراد ارائه شده است، محروم می کند؟

سه ماه پس از جمعه خونین زاهدان، علیرغم وعده های خیرخواهانه ای که برای بررسی علت مرگ و ارائه مدارک برای حداقل برخی از این قربانیان داده شد. نه خبری از معرفی مقصران این حادثه است و نه کمیته ای برای رسیدگی به شهادت آن مرحوم تشکیل شده است.

وضعیت نامناسب معیشتی بسیاری از افراد تحت پوشش بنیاد شهید

«شهید شناخته شدن» از سوی رئیس و کارکنان بنیاد شهید امتیاز در حالی است که وضعیت معیشتی بسیاری از افرادی که در دوران جنگ زیر نظر بنیاد بودند چندان خوشایند نیست. مبلغ مستمری بسیاری از جانبازانی که قادر به کار و کسب درآمد نیستند به قدری ناچیز است که بسیاری از آنها برخلاف تصور عمومی در فقر زندگی می کنند. آذرماه سال گذشته تجمع این گروه در مقابل ساختمان این بنیاد خبرساز شد.

تعدادی از مجروحان جنگ ایران و عراق با تجمع در مقابل بنیاد شهید و امور ایثارگران در خیابان طالقانی تهران به وضعیت معیشتی و پرداخت نشدن حقوق و مطالبات خود اعتراض کردند. در ویدئوهایی که همزمان در شبکه های اجتماعی منتشر شد، در این تجمع اعتراضی که صدها مجروح جنگی حضور داشتند، نماینده آنها با درخواست ترک سمت به امیرحسین قاضی زاده رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران مراجعه کرد. رئیس این بنیاد در صورت عدم تحقق مطالبات این افراد تبدیل شد.

«شهید شناخته شدن» از سوی رئیس و کارکنان بنیاد شهید امتیاز در حالی است که وضعیت معیشتی بسیاری از افرادی که در دوران جنگ زیر نظر بنیاد بودند چندان خوشایند نیست.

نماینده معترضان همچنین گفت که معترضان حاضر “از سازمان های آهنینی نیستند که انواع رانت ها را گرفتند و تشکل های خود را ایجاد کردند”. روی یکی از این پلاکاردها نوشته شده بود: «از استخوان شهدا همانقدر استحکام دادی بس است». در بنر دیگری نیز نوشته شده بود: دروغ های شهدا را به ملت تکذیب کنید. این شعارها به مذاق بسیاری خوش نیامد و این تجمع و همچنین بسیاری از تجمعات دیگر در سال های اخیر، نه تنها پاسخی به خواسته ها نداد، بلکه حتی برخی خبرگزاری های رسمی، تجمع کنندگان را «جانباز» توصیف کردند.

بر اساس دستورالعمل اجرایی کمک معیشتی جانبازان و جانبازان از کار افتاده بدون درآمد، بنیاد شهید و امور ایثارگران موظف است مبلغی معادل حداقل دستمزد کارکنان دولت به جانبازان و جانبازان از کار افتاده فاقد درآمد و شغل پرداخت کند. در سال 1400 حداقل حقوق کارکنان دولت 3 میلیون و 450 هزار تومان بود اما بنیاد شهید 2 میلیون و 250 هزار تومان به حساب ایثارگران واریز کرد.

در این سال (1401) حداقل حقوق کارمندان دولت پنج میلیون و 600 هزار تومان است، اما به گفته یکی از ایثارگران که زیر 25 درصد هستند و نفقه می گیرند، در فروردین 1401 مبلغ 2 میلیون و 246 هزار تومان بوده است. به حساب آنها واریز می شود.

رضا جعفری دبیر جمعیت داوطلبان دفاع مقدس است که 60 ماه سابقه حضور در جبهه را دارد. او جانباز 15 درصد به دلیل برق گرفتگی و جراحات گلوله است. جعفری درباره پایین بودن نرخ ثبت نام برخی از ایثارگران می گوید: جانبازانی که ضریب ثبت نام پایینی دارند، سوابق جانبازی را پیگیری نکرده اند. آنها چند سالی است که به دنبال احقاق حق خود هستند، اما چون این جانبازان بار مالی بر دوش بنیاد شهید دارند، باری بر دوش بنیاد نیست.»

این در حالی است که برخی از جانبازان معتقدند روال این بنیاد برای همه جانبازان یکسان نیست و عدالت رعایت نمی شود.

اما بررسی وضعیت اقتصادی این بنیاد نشان می دهد که با وجود فعالیت های اقتصادی فراوان و معافیت های مالیاتی فراوان، نمی توان آن را جزء نهادهای کم درآمد طبقه بندی کرد.