گزینه ترجیحی ایران و آمریکا برای احیای برجام/بایدن درهم است

به گزارش وب سایت Responsible Statecraft که وابسته به موسسه کوئینسی است، ایران و آمریکا در مورد جزئیات تبادل زندانیان به توافق رسیده اند، اما واشنگتن احتمالا نگران واکنش های احتمالی در داخل است، زیرا در جریان این تعامل، آزادی زندانیان به پایان بلوکه شدن 7 میلیارد دلار سرمایه ایران در خارج بستگی دارد.

به گزارش اقتصاد نیوز، در ماه می 2018 بود که دونالد ترامپ از توافق هسته ای ایران خارج شد و جو بایدن، رئیس جمهور فعلی ایالات متحده، هنوز آن را احیا نکرده است.

ناظران می گویند که دولت بایدن بر سر یک تصمیم سیاسی خاص برای پایان دادن به رایزنی ها به اجماع نرسیده است.

امروز از یک سو اصرار بر این است که دیپلماسی بهترین گزینه است و از سوی دیگر زمزمه هایی مبنی بر اینکه برجام دیگر در دستور کار نیست به گوش می رسد.

مذاکرات برجام از سپتامبر 2022 به حالت تعلیق درآمده است. پس از این دو ادعای ناآرامی در ایران و همچنین ادعای همکاری ایران و روسیه در مورد هواپیماهای بدون سرنشین در جنگ اوکراین؛ ادعایی که تهران به شدت آن را رد کرده است، تلاش‌ها برای احیای آن معامله را بیش از هر زمان دیگری به تأخیر انداخته و در این میان شکست خورده است.

آگوست 2022، جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: توافق نهایی برای احیای توافق هسته ای ایران با وجود تمام اختلافات پادمانی بین ایران و ناظر هسته ای و ایران و غرب که باز هم مانع از احیای توافق هسته ای شده بود، آماده امضا است. توافق.

ناظران می گویند تهران در ماه های اخیر نشان داده است که می خواهد توافق هسته ای را احیا کند. به گزارش وب سایت Responsible Statecraft که وابسته به موسسه کوئینسی است، ایران و آمریکا در مورد جزئیات تبادل زندانیان به توافق رسیده اند، اما واشنگتن احتمالا نگران واکنش های احتمالی در داخل است، زیرا در جریان این تعامل، آزادی زندانیان به پایان بلوکه شدن 7 میلیارد دلار سرمایه ایران در خارج بستگی دارد.

چالش دولت بایدن

بر اساس گزارش اکوایران، بحث درباره بندهای خاتمه مندرج در برجام نیز مورد بحث است. بر اساس مفاد برجام، شورای امنیت سازمان ملل باید محدودیت‌های برنامه موشکی و پهپادی ایران را در اکتبر 2024 لغو کند. در عین حال، دولت بایدن باید بتواند کنگره را متقاعد کند که به برخی از تحریم های اعمال شده علیه ایران پایان دهد.

در چنین وضعیت پیچیده ای، دولت بایدن بیش از هر زمان دیگری گیج شده است. شاید بتوان توافق موقت را راهی میانه برای خروج واشنگتن از این وضعیت دانست. با این حال، چنین بیانیه ای با سیاست اخیر دولت بایدن مبنی بر «عدم توافق بدون بحران» در مورد ایران سازگار است، به ویژه که دولت کنونی آمریکا به دنبال دور ماندن از گزینه نظامی تا حد امکان است.

سناریوهای حاشیه ساز

امروز آمریکا و اروپا با سه گزینه روبرو هستند که اولی توافق موقت یا طرح B است. ایران قبلا چنین گزینه ای را رد کرده بود زیرا به گفته ناظران، تهران در چنین شرایطی اهرم مذاکره خود را از دست می داد.

اما با توجه به درخواست ایران برای لغو تحریم ها علیه موسسات مالی و صادرات نفت، شاید بتواند با در نظر گرفتن این گفته گزینه اول را اجرایی کند. ایالات متحده و اروپا نگران ذخایر اورانیوم غنی شده ایران و پایبندی تهران به پروتکل پادمان های اضافی آژانس انرژی اتمی هستند.

ناظران می گویند که بازرسان به شفاف سازی برنامه هسته ای ایران کمک خواهند کرد. با این حال، توافق موقت یک راه حل پایدار نخواهد بود. زیرا بعید است دولت بایدن با لغو تحریم های اعمال شده بر موسسات مالی و صادرات نفت ایران به عنوان بخشی از توافق موافقت کند.

گزینه دومی که توسط حامیان اروپایی برجام در نظر گرفته شده است، فعال کردن ماشه است. مکانیزمی که در قطعنامه 2231 شورای امنیت برای حفاظت از برجام ارائه شد. پس از فعال شدن ماشه، تحریم های تعلیق شده مجددا فعال خواهند شد.

فرانسه، آلمان و بریتانیا اخیراً با ده عضو غیردائم شورای امنیت جلسه ای برگزار کردند تا درباره راه اندازی این ماشه بحث کنند. این سناریو می تواند عواقب منفی داشته باشد. ناظران می گویند چنین تصمیمی می تواند باعث خروج ایران از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای شود، توافقی که به آژانس اجازه می دهد بر برنامه های هسته ای کشورهای عضو نظارت کند.

از سوی دیگر، هرگونه ماجراجویی نظامی بین اسرائیل و آمریکا می تواند تمامی معادلات منطقه ای را تغییر داده و امنیت خاورمیانه و خلیج فارس را تهدید کند. ناظران می گویند که عواقب جنگ با ایران بیشتر از عواقب جنگ های ایالات متحده با افغانستان و عراق خواهد بود، به ویژه زمانی که ایالات متحده و اروپا همزمان درگیر جنگ نیابتی در اوکراین با روسیه هستند.

سومین و بهترین گزینه برای ایران و ایالات متحده، از سرگیری گفتگوهای مستقیم، مصالحه بر روی اقدامات اعتمادسازی برای محدود کردن تنش ها، احیای برجام بر اساس پیش نویس توافقنامه اوت 2022 و تبادل زندانیان خواهد بود. اخیراً در اوایل ماه مه، آژانس بین المللی انرژی اتمی نصب مجدد دوربین در برخی از تاسیسات هسته ای را بر اساس اختلاف آن سازمان با تهران آغاز کرد.

برجام می تواند به سنگ بنای امنیت منطقه تبدیل شود

همزمان با در نظر گرفتن مسائل منطقه ای، رایزنی بین ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز آغاز شده است. توافق اخیر بین ریاض و تهران برای احیای روابط دیپلماتیک فرصتی طلایی برای آغاز رایزنی های امنیت جمعی منطقه ای ایجاد کرده است. چنین گفت وگوهایی می تواند به توافق در زمینه همکاری در زمینه امنیت انرژی و مسائل دریایی در خلیج فارس، نزدیک شدن اعراب و ایران و حل بحران های منطقه ای منجر شود.

رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد، در این رابطه به سندیکای پروژه گفت که برجام به طور گسترده به عنوان سنگ بنای عدم اشاعه و نمونه ای از آنچه گفتگو و دیپلماسی می تواند به دست آورد، تلقی می شود. به گفته تحلیلگران برجام، این باید راهی برای احیای یک سیستم امنیت منطقه ای صلح آمیز در خلیج فارس و خاورمیانه تلقی شود. پنج سال پس از اشتباه استراتژیک ترامپ در خروج از برجام، بایدن نباید اجازه دهد تلاش‌ها برای دستیابی به یک توافق بهتر از بین برود، بنابراین فرصت‌ها برای ایجاد مکانیسم جدیدی برای امنیت و همکاری مسدود می‌شود.