آب کشور به یک سیستم پیچیده تبدیل شده است/ منابع آبی کشور نباید در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد

به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه خبر راه دانا; سال هاست که به آب به عنوان یک کالا به جای یک منبع تجدیدپذیر نگاه می شود و با یک تحلیل ساده می توان گفت که بر اساس اقدامات انجام شده در این سال ها، وزارت نیرو در این زمینه عملکرد خوبی نداشته است.

عدم مدیریت صحیح منابع آب زیر چتر مدیریتی وزارت نیرو

در سایه این عدم مدیریت صحیح امروز که بحران آب و خشکسالی در نقاط مختلف جهان جدیتر شده است، اخبار و شواهد حاکی از تداوم خشکسالی و کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی و حتی سدها به دلیل برداشت بی رویه است. در برخی مناطق کشور و این مشکلات در مناطقی مانند شیراز، سیستان و بلوچستان، همدان و حتی اخیراً تهران بحران آب را جدی‌تر نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید:
کم آبی ایران واقعیتی انکارناپذیر / دولت و ملت باید تا دیر نشده چاره ای بیندیشند / بحران آب باید مدیریت شود

عباس محمدی کارشناس محیط زیست در این باره در باشگاه نظر خود را اینگونه بیان کرد: آب مشکل این روزها ایران شده است، شهرها با کم آبی دست و پنجه نرم می کنند، حالا به نظر می رسد باید بین صنعت، کشاورزی و آب فداکاری کرد. حفاظت از منابع دیگری انجام داد

این کارشناس بیان کرد: کاهش آب عمدتاً به این دلیل است که جمعیت ما افزایش یافته و سرانه آب کاهش یافته است، اما مهمتر از آن این است که اگر یک سیاست غلط با یک سیاست غلط دیگر ترکیب شود، مشکلات زیادی را ترکیب کرده ایم. . اثرات منفی آن بیشتر از مجموع جبری آنهاست.

آب در کشور به یک سیستم پیچیده تبدیل شده است

وی افزود: آب در ایران به سیستم پیچیده ای از مسائل تبدیل شده است که نتیجه چهل سال سوء مدیریت در این حوزه است. علیرغم تمام تذکراتی که داده شد، مدیران اداره آب همچنان به اهدای آب از منابع عمومی کشور ادامه دادند، یعنی مثلاً از خوزستان آب گرفتند و به اصفهان فرستادند، از اصفهان آب گرفتند و فرستادند. به یزد، این تلاش و تامین آب از منابع دیگر همین نتیجه را دارد، امروز می بینیم که مثلاً در خوزستان و اصفهان به صورت اعتراضی تجلی پیدا می کند.

با وجود تمام مشکلات ذکر شده و در شرایط فعلی، مشکل زمانی بیشتر نمایان می شود که آقای محرابیان وزیر نیرو برنامه جدیدی برای مدیریت این سیستم ارائه نمی کند و نظرشان ادامه همان سیاست غلط گذشته است و می خواهد با تقسیم منابع آب مشکل آب کشور را حل کند اگر چنین چیزی امکان پذیر بود این سیاست ها باید سال ها پیش مشکل کشور را حل می کرد و این روند مشکل ساز ادامه نمی یافت.

به گفته متخصصان این حوزه، چنین سیستم مدیریتی نتیجه دور شدن نخبگان از مدیریت است و این در حالی است که کشور ما اخیراً در حال از دست دادن هوشمندان و متخصصان این حوزه است و اگر اردکانیان (مدیر سابق) گفته آب است. مدیریت در ایران اشتباه است اما امروز آقای محرابیان حتی به این مشکل اذعان نمی‌کند و در سکوت تلاش می‌کند پا جای پای مدیران قبلی بگذارد و همان روند معیوب را ادامه دهد.

کشاورزی و امنیت غذایی کشور به آب بستگی دارد

امروز اگر کشاورزی و امنیت غذایی کشوری که وابسته به آب است آسیب ببیند، نان گران می شود و همه این چرخه ها به هم پیوسته است و می تواند زمینه ساز اعتراضات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی شود. چون وقتی نان گران می شود، کسی نیست که جلوی اعتراضات را بگیرد.

به نظر می رسد امروز دولت نیاز دارد تا بازنگری اساسی در وزارت نیرو را سرلوحه کار خود قرار دهد و به گفته برخی کارشناسان عمدتا مدیریت آب باید در دستور کار قرار گیرد. وزارت نیرو و این دسته از مخالفان معتقد به شیوه دولت هستند، وزارتخانه ای که مهندسانش متخصص در حوزه ساخت و ساز هستند نمی تواند آب های کشور را مدیریت کند و آب های کشور باید توسط کسانی اداره شود که در محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن دارند. .

حنیف رضا گلزار کارشناس حوزه آب و خاک در خصوص تخصیص منابع آبی و تاثیر آن بر محیط زیست گفت: بحران مدیریت منابع آب در کشور یک مشکل آشکار است و هنوز به آن نرسیده ایم. اجماع بر سر این راه حل است.”

وی گفت: متولی آب کشور وزارت نیرو خوب؛ اما به نظر من این کار درستی نیست زیرا وزارت نیرو از منابع آب برای تولید انرژی استفاده می کند، بنابراین یک نوع نگاه مصرف کننده به آب وجود دارد و نمی توان مدیریت آب را به وزارتخانه ای واگذار کرد که فقط آب را توزیع می کند.

وی افزود: اگر آب را به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده منابع طبیعی بشناسیم باید مدیریت منابع آب را به مجموعه مدیریت منابع طبیعی کشور بسپاریم.

وی با اشاره به اینکه تجربه چندین ساله مدیریت آب توسط وزارت نیرو یک شکست کامل بود گفت: دیدگاه وزارت نیرو نگاه به منابع آب صرفاً مهندسی و ساختاری است و حفاظت را یکی از عناصر تشکیل دهنده منابع طبیعی نمی دانند.

وی تاکید کرد: وزارت کشاورزی هم چنین است وزارت نیرو یکی از استفاده کنندگان منابع آب است و بنابراین اگر مدیریت منابع آب را از وزارت نیرو به وزارت جهاد کشاورزی واگذار کنیم، نحوه مدیریت به همین منوال ادامه خواهد داشت.

فروش آب یا مدیریت آب؟

محمد بازرگان، مشاور اتاق اصناف کشاورزی نیز در این زمینه معتقد است که اگر یک دهم هزینه ساخت سد صرف تعمیر، لایروبی و تعمیر کانال می شد، هیچ مشکلی نداشتیم. در حال حاضر با آن سروکار دارند.

وی افزود: بیشتر آب‌های سطحی به دلیل قرار گرفتن در پشت سدها تبخیر می‌شوند و تجمع آب در پشت سد باعث نادیده گرفته شدن حق آبه بخش‌های کشاورزی و محیط زیست و توزیع آن به صنایع شده است. ما در واقع می توانیم این را بگوییم تفکر وزارت نیرو آب فروشی است نه مدیریت آب!

مشاور اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه نزدیک به 60 درصد آب موجود در کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود و متهم به استفاده از 98 درصد هستیم، گفت: اگر این 60 درصد مستقیماً در مزرعه ای به کشاورز داده می شد. عدد بسیار خوبی خواهد بود، اما مشکل اینجاست که وقتی آب سدها را رها می‌کنند، این آب‌ها وارد نهرها، رودخانه‌ها، شبکه‌های پایین دست می‌شوند و در نهایت به مزارع کشاورزی می‌رسند.

فکر سدسازی، حوضه ها و حوضه های آبریز را ویران کرد

وی با بیان اینکه متأسفانه به دلیل احداث سد، رودخانه ها و شبکه های پایین دست تخریب شده است، گفت: زمانی که آب در رودخانه مسیل حرکت می کند، جریان از سراب به پایاب می تواند سفره را تغذیه کند. تفکر سدسازی آبخوان‌داری و آبخیزداری را از بین برده است و این روند دیر یا زود باید اصلاح شود در صورت ادامه روند فعلی مشکلات واقعاً افزایش می‌یابد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ در نهایت کارشناسان معتقدند تغییر مدیریت آب در شرایط فعلی ضروری به نظر می رسد و باید بازنگری اساسی در آن صورت گیرد. وزارت نیرو و عمدتاً باید مدیریت آب در نظر گرفته شود و این فرآیند توسط افرادی که در محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن دارند مدیریت شود.

در این لینک بخوانید:
بررسی ابعاد بحران آب و راهکارهای حل آن در مرکز مطالعات راهبردی ریاست جمهوری