روز جدید عملکرد دولت ها در دوران پس از انقلاب اسلامی بدون شک یکی از مهم ترین بحث های سیاسی سال های اخیر کشور بوده است، چرا که هر یک از آنها با فراز و نشیب های زیادی مواجه بوده و به نوعی در رسیدن به اهداف خود با مشکلاتی مواجه بوده اند. این موضوع باعث شد که کار دولت سیزدهم بیشتر به عنوان دولتی متمایز از سایر دولت های گذشته دیده شود و پس از گذشت یک سال از فعالیت دولت مورد انتقاد کارشناسان قرار گیرد. برای بررسی این موضوع و عملکرد دولت ها پس از انقلاب، آرمان مزور گفت وگویی با مهدی آیتی داشته است که در ادامه می خوانید.
کابینه دولت مدرسه توانمند بود
مهدی آیتی نماینده ششمین دوره شورای اسلامی و از اعضای سابق هیأت مدیره مرکزی حزب اعتماد ملی معتقد است دولت مدرسه شهید رجایی با وجود اینکه تنها دو ماه در اداره دولت نقش داشته است. ، شروع خوبی داشت و موفق شد کابینه ای اخلاق مدار و متخصص معرفی کند که باید چهره خوبی از خود نشان دهد. این نماینده سابق مجلس معتقد است که پس از این دوره نخست وزیری میرحسین موسوی علیرغم اینکه در برهه ای حساس از جنگ عراق و ایران آغاز شد، وی در مدیریت شرایط به خوبی عمل کرد. در آن زمان مردم با کوپن زندگی می کردند اما این طرح از قحطی در کشور جلوگیری کرد و مردم نیازهای خود را به خوبی تامین کردند. انتقادی که به دولت در این دوره وارد است این است که اقتصاد دولتی و سوسیالیستی وجود دارد اما باید توجه داشت که به دلیل حکومت نظامی نمی توانند جامعه را به شکل دیگری اداره کنند. پس از پایان جنگ تهامی شاهد بودیم که دولت سازندگی در کشور روی کار آمد و توانست بیشترین پروژه های عمرانی تاریخ کشور را در دستور کار قرار دهد و بسیاری از آنها را به سرانجام برساند. بر این اساس، دولت از نظر توانایی دستیابی به اهداف توسعه‌ای کشور موفق‌ترین دولت پس از انقلاب اسلامی بود، اما بزرگترین ضعف آن هدر دادن منابع مالی کشور و اتخاذ رویکرد اشرافی‌گری بود به گونه‌ای که هر گروه کوچکی در دولت، چندین ساختمان مجلل به خود اختصاص داده و دولت از سبک زندگی ساده گذشته فاصله می گیرد، وقتی به مثال ها می پردازیم، می بینیم که دولت سازندگی وام های زیادی از کشورهای دیگر دریافت کرده و آن را تحمیل کرده است. بیشترین وام به دولت بعدی آن نیز یکی از نقاط ضعف مدیریت سازنده محسوب می شود. علاوه بر این، حکمرانی سازنده فراز و نشیب های زیادی داشت و علیرغم اینکه خدمات زیادی به کشور کرد، عملاً اشرافی در حکمرانی ایجاد کرد.
دوران پس از سازندگی
آیتی در خصوص دوران پس از سازندگی می گوید: روند سیاسی کشور تا روی کار آمدن دولت اصلاحات ادامه داشت که توانست از ابتدا تعادل سیاسی و اقتصادی کشور را برقرار کند. این امر باعث شد که دولت اصلاحات عملکرد بهتری نسبت به سایر دولت های پس از انقلاب داشته باشد. در دوره اصلاحات پس‌اندازها افزایش یافت و تجملات دوره قبل تقریباً از بین رفت. در حوزه سیاست خارجی نیز دولت اصلاحات موفق عمل کرد و بیشترین دوستی ها در حوزه روابط بین الملل در دولت اصلاحات ایجاد شد و گفت و گوی تمدن ها به عنوان پیشنهاد دولت اصلاحات جنبه بین المللی پیدا کرد و ابتکار ایران. آنقدر دنیا را ساخت که حتی زمزمه های دریافت جایزه صلح نوبل از آقای خاتمی به گوش می رسید، اما این رویه با برخی بازی های سیاسی متوقف شد.
مهدی آیتی در خصوص نقاط ضعف دولت اصلاحات گفت: اگرچه در دولت اصلاحات ابرپروژه ای به نام عسلویه آغاز شد، اما در سایر حوزه های عمرانی دولت اصلاحات نتوانست به اندازه دولت روند سازندگی و سازندگی را با موفقیت انجام دهد. پروژه ها به کندی پیش می رفت. نباید فراموش کرد که پروژه عسلویه شاهکار دولت اصلاحات بود و امروز هم از تلاش های آن دوران استفاده می شود.
ضرباتی که احمدی نژاد به کشور زد
در چنین شرایطی احمدی نژاد در سال 84 روی کار آمد، با شعارهایی که داد توانست به قدرت برسد و این رویه شعار دادن تا پایان دولت بدون اقدامی ادامه داشت. هنوز دردی را که در آن زمان بر کشور تحمیل شد و صدها میلیارد دلار از منابع کشور در آن زمان هدر رفت و نهادهای نظارتی کشور نیز از بین رفتند و خودش تصمیم می گرفت را احساس می کنیم. به نظرات کسی توجه نکن دولت بهار مدعی بود که پول نفت را سر سفره مردم آورده است، در حالی که اقدامات آنها باعث چند برابر شدن نقدینگی و گرفتار شدن کشور در تورم شدید شد. این رویه در دولت احمدی نژاد مصادف شد با رانت هنگفتی که در نظام دولتی به نزدیکان وی داده شد. این تخلفات منجر به دستگیری همه اطرافیان احمدی نژاد شد. عمده فروش نفت در دوران احمدی نژاد انجام شد اما کشور روز خوشی را ندید. احمدی نژاد خودش تصمیم گرفت و به تنهایی عمل کرد و با فریب مردم کارهایش را انجام داد.
شروع طوفانی دولت روحانی
این نماینده سابق مجلس درباره دولت تدبر و امید گفت: دولت آقای روحانی شروع بسیار خوبی داشت و با امضای برجام شرایط کشور را به خوبی مدیریت کرد و در دوره اول ایشان نیز شرایط اقتصادی کشور در وضعیت خوبی بود. شرط . این موفقیت ها در حالی بود که ده ها هیئت دیپلماتیک و تجاری به ایران رفتند و ایران در مسیر توسعه قرار داشت. ایران در دوران روحانی پس از سال ها توانست از نوسازی ناوگان هوایی خود جان سالم به در ببرد و در یک قرارداد ایران تنها ده ها هواپیمای مسافربری از ایرباس و بوئینگ خریداری کند اما با روی کار آمدن ترامپ این روند متوقف شد. این امر باعث شده است که ضعف های دولت اعتدال در حکمرانی با مشکل مواجه شود و وی پس از ایجاد چالش و ایجاد بسیاری از مفاسد مالی و تخلفات اداری در دولت آقای روحانی، هیچ تغییری در ترکیب تیم خود ایجاد نکرده است. ساختار حکومتی دولت آقای روحانی موثر نبود و در این مورد هم ضربه خوردند. آقای روحانی با شعار حمایت از حقوق مردم روی کار آمد اما حتی به اندازه قانون اساسی از حقوق مردم و آزادی بیان حمایت نکرد.
یک سال با دولت مردمی
مهدی آیتی ادامه داد: از سال گذشته شاهد کارآمدی دولت مردمی در کشور بودیم که علیرغم اینکه شروع خوبی داشت و توانست اقدامات خوبی در حوزه سلامت انجام دهد، بدترین عملکرد را در حوزه سلامت داشت. در زمینه معیشت مردم و همچنین در زمینه اشتغال کنترل تورم و سایر شاخص های اقتصادی عملکرد خوبی نداشتند. در حوزه سیاست خارجی نیز علیرغم اینکه شعارهای زیادی داده شده است، روابط ایران با هیچ کشوری بهبود نیافته است و حتی پس از یک سال مذاکره، برجام هنوز امضا نشده است و در صورت امضای آن، قطعا کمتر از توافق دوره روحانی به دست آورد. وقتی گفته می شود اقتصاد کشور رو به رشد است، دولت باید با آمار دقیق آن را اعلام کند. حکومت اگر ادعای مردمی دارد باید نشان دهد که چه ویژگی هایی دارد. هیأت حاکمه آقای رئیسی کاملاً تشکیلاتی است و ایشان در تشکیل دولت از بدنه مردم استفاده نکردند. دولت آقای رئیسی عملاً حقوق شهروندی را پایمال کرده است و مردم در تنگنا قرار دارند.
منبع: آرماند تودی