در مقاله ای با عنوان “چرا ادعای دولت ایران برای افزایش سرعت اینترنت نادرست است؟” / پشت پرده رتبه بندی جدید سرعت اینترنت ایران به شرح زیر است:
جدیدترین رتبه بندی سرعت اینترنت کشورها توسط سایت اسپیدتست (www.speedtest.net) منتشر شد و بر اساس شاخص های این سایت، رتبه ایران بالا رفته است. Speedtest برای سنجش رتبه و کیفیت اینترنت در کشورهای جهان از دو معیار Median و Mean استفاده می کند و گاهاً توسط کارشناسان و مسئولان فضای مجازی کشور مورد استناد قرار می گیرد. آخرین آمار این سایت نشان می دهد که میانگین سرعت دانلود اینترنت ثابت در مرداد ماه 10.02 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود 1.52 مگابیت بر ثانیه و تاخیر 29 میلی ثانیه بوده است. شاخص میانه، همانطور که از نامش پیداست، نقطه میانی آمار است. معیار دیگری که در این سایت محاسبه می شود سرعت «متوسط» است. شاخصی که میانگین ارزش آمار را گزارش می کند. بر اساس این شاخص میانگین سرعت اینترنت همراه در رتبه 76 و اینترنت ثابت ایران در رتبه 145 به ترتیب 1 و 2 رتبه نسبت به ماه قبل جهش کردند.
گزارش جدید سرعت دقیقا یک ماه پس از گزارش عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شد که در آن آمده بود «سرعت اینترنت در ایران حدود 10 درصد افزایش یافته است». البته این وزارتخانه نیز مبنای گزارش عملکرد خود را اطلاعات دریافتی از اسپیدتست عنوان کرده است. حال که «اسپیدتست» در آخرین آمار خود از افزایش سرعت اینترنت در ایران خبر داده است، باید پرسید چرا گزارش های میدانی و کاربران اینترنتی در ایران عکس این موضوع را نشان می دهند؟ موضوع پهنای باند و قطع شدن ترافیک بین المللی در ماه های اخیر به یکی از معضلات کاربران اینترنت در ایران تبدیل شده است و هر روز گلایه های متعددی از این وضعیت در شبکه های اجتماعی از سوی کاربران مطرح می شود که با ادعای دو گزارش منافات دارد. دلیل این جنجال چیست و این گزارش ها چقدر قابل اعتماد هستند؟
انحصار در “تست”
اول از همه باید گفت که علاوه بر «Speedtest»، دو وب سایت دیگر هم برای سنجش سرعت اینترنت وجود دارند که البته هر دو در ایران فیلتر هستند! این دو وب سایت M-lab و ITU هستند. M-lab یک فیلتر در ایران است و به اطلاعات لازم برای اندازه گیری سرعت در ایران دسترسی ندارد. مدت هاست که ITU گزارش جدیدی از وضعیت اینترنت در ایران منتشر نکرده است، بنابراین تنها گزینه ممکن برای سنجش سرعت اینترنت در ایران Speedtest است.
البته در این یک سال مسئولان وزارت ارتباطات تلاش زیادی کردند تا همین سایت تست سرعت را به عنوان «استاندارد» در بین کاربران تست سرعت اینترنت معرفی کنند. نمونه آن استفاده وزیر ارتباطات از این وب سایت برای نمایش سرعت اینترنت است که در آبان ماه سال گذشته اتفاق افتاد. زارع پور در بازدید از محل کار یک شرکت نوپا گوشی خود را درآورد و وارد سریع ترین وب سایت شد و به خبرنگاران نشان داد که پهنای باند اینترنت موبایل 16 مگابیت بر ثانیه و داده رفت و برگشت (پینگ) 28 میلی ثانیه است.
آیا Speedtest قابل اعتماد است؟
پاسخ به این سوال باید یک نه قاطع باشد. اما چرا پاسخ این سوال منفی است؟ به یک دلیل ساده سایت اسپیدتست سرعت و کیفیت اینترنت را با سرور انتخابی که به صورت پیش فرض به سرور کشور نزدیکتر است می سنجد. این سایت دارای 60 سرور در شهرها و استان های مختلف ایران می باشد. شما در تهران هستید و می خواهید سرعت اینترنت خود را با نرم افزار Speedtest بررسی کنید. در واقع، با انجام این کار، مقدار اطلاعاتی که بین فرستنده و سرور به عقب و جلو می رود را اندازه گیری می کنید. این عدد که به “پینگ” معروف است، بستگی به نزدیکی شما به سریعترین سرورها دارد. در واقع عدد پینگ بسیار کمتر از زمانی است که بخواهید به سروری خارج از ایران متصل شوید به دلیل نزدیک یا دور بودن از سریعترین سرورها. درصد بالایی از ترافیک ایران بین المللی است، بنابراین وقتی می گویید یک عدد پینگ در ایران معادل 80-90 میلی ثانیه است. این عددی است که نشان دهنده پهنای باند داخلی است، نه ترافیکی که در خارج از ایران جریان دارد. در عین حال با توجه به اختلالاتی که در چند ماه اخیر در اینترنت بین الملل رخ داده است، منطقی نیست که جایگاه ایران در لیست ادعایی سرعت تست ارتقا یابد، مگر اینکه به گفته کارشناسان، معیار سنجش اینترنت داخلی باشد. به عبارت دیگر عددی که اسپیدتست به عنوان سرعت اینترنت در ایران اعلام می کند ربطی به اتصال کاربر ایرانی به شبکه جهانی اینترنت ندارد و فقط سرعت اتصال کاربران ایرانی به سرورهای داخلی را نشان می دهد.
سرعت واقعی چقدر است؟
با این فرض که معیار سنجش وضعیت اینترنت ایران در سایت اسپیدتست فقط اینترنت محلی است، باید گفت که سرعت دانلود اینترنت موبایل بر اساس میانگین شاخص هم اکنون 41.28 مگابیت بر ثانیه است، سرعت آپلود 13 است. ، 21 مگابیت بر ثانیه و تاخیر 36 میلی ثانیه است. همچنین میانگین سرعت دانلود در اینترنت ثابت 23.23 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود 14.33 مگابیت بر ثانیه و تاخیر 42 میلی ثانیه است. بر اساس داده های دریافتی از همه کشورها، Speedtest میانگین و متوسط سرعت اینترنت جهانی را نیز محاسبه می کند. اکنون «میانگین» سرعت اینترنت موبایل 30.79 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود 8.26 مگابیت بر ثانیه و تأخیر 29 میلی ثانیه است. اینترنت ثابت نیز در این شاخص سنجیده می شود و بر اساس آن سرعت دانلود 69.14 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود 29.9 مگابیت بر ثانیه و تأخیر به 10 میلی ثانیه رسیده است. همچنین میانگین سرعت دانلود جهانی اینترنت موبایل 77.74 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود 14.33 مگابیت بر ثانیه و تاخیر 36 میلی ثانیه و در اینترنت ثابت سرعت دانلود 139.19 مگابیت بر ثانیه، آپلود 77084 مگابیت بر ثانیه و تاخیر 18 میلی ثانیه است. به صورت ساده شده می توان به این نتیجه رسید که متوسط سرعت اینترنت موبایل در دنیا 77.74 مگابیت بر ثانیه و در ایران 41.28 مگابیت بر ثانیه است که با توجه به تحریم ها، زیرساخت ها و تصمیمات مراجع نظارتی فاصله چندانی ندارد. این منطقه. و ما می توانیم به این شاخص به عنوان دلگرم کننده نگاه کنیم. اما مشکل اینجاست که قطعی و کندی اینترنت و آنچه تجربه کاربری خوشایند را برای فعالان عرصه مجازی و صاحبان مشاغل ایجاد می کند، ربطی به کیفیت اینترنت داخلی ندارد و موضوع مهم اینترنت بین المللی است. جایی که کندی و قطعی برق همواره کاربران این فضا را تحت تاثیر قرار می دهد، با مشکل مواجه است. اتفاقی که باعث کاهش کیفیت ارتباط کاربران ایرانی برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی شد، تمامی سایت‌های جستجوی معتبر از گوگل تا … گیمرها خسته شده‌اند و حتی کودکان نیز سرعت پایین را احساس می‌کنند. مشکلی که عادل طالبی به خبرآنلاین می گوید: «بیشتر مردم از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. آیا در حال حاضر پلتفرم داخلی موفقی در این زمینه داریم؟ وقتی طبق آمار 6 ماهه گذشته بر اساس آمار رسمی رگولاتوری تقریباً مستمر قطع شده و طبق آمار لایف وب کاهش داشته است چگونه می توان گفت که سرعت اینترنت بهتر شده است. تعداد پست های ایرانی در اینستاگرام در چند روز 50 درصد شده است؟ این یک بازی آمار است!» جالب اینکه طالبی ضمن صحبت از کاهش دسترسی مردم به شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام می گوید که در سال گذشته و بر اساس آخرین آمار مرکز توسعه دیجیتال، بیش از 80 درصد دیجیتال ایران بوده است. کسب‌وکارها بر اساس این شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی شکل گرفته‌اند. حقیقت این است که کسانی که دسترسی مردم به اینترنت بین‌المللی را کاهش می‌دهند که منجر به کاهش کیفیت اینترنت کشور شده است، این موضوع را به مردم نمی‌گویند!