احسان انصاری: «اگر بچه مهاجرت کند، پدر هم باید برود.» این جمله ای است که ابراهیم رئیسی در واکنش به زندگی فرزندان کارمندان دولت در خارج از کشور بیان کرد. در این میان مهاجرت فرزند انسیه هزالی معاون زنان رئیس جمهور و تولد نوه علیرضا زاکانی در سوئیس خبرساز شد و افکار عمومی را نسبت به این موضوع حساس کرد. آرمان ملی برای تحلیل و بررسی علل این معضل با دکتر مجید ابهری، جامعه شناس گفتگو کرد. ابهری می گوید: «این یک واقعیت است که نزدیک به 5000 فرزند مقامات دولت های گذشته و کنونی در خارج از کشور زندگی می کنند. آقای رئیسی باید به قولی که در این زمینه به مردم داده عمل کند و کسانی را که فرزندانشان در 10 سال گذشته به خارج از کشور سفر کرده اند در دولت راه ندهد. برخی از آقایان خارج از کشور ماشین هایی می رانند که حتی در ایران هم اکثر مردم تصورشان را نمی کنند. این نوع تبعیض در تحصیل و زندگی باعث ایجاد شرایطی می شود که باعث نارضایتی مردم شده است. ماحصل این گفتگو را در زیر می خوانید.
چرا پدیده حضور فرزندان برخی مسئولان در خارج از کشور افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داد؟
طبیعتاً هر پدر و مادری بهترین آینده و تحصیلات را برای فرزندان خود می خواهد و سعی می کند شرایط خوبی را برای تحصیل فرزندان خود ایجاد کند. مقامات کشوری بر اساس حس پدر و مادر از این قاعده مستثنی نیستند. این در حالی است که آنها از نظر مالی در شرایط خوبی هستند و شرایط خوبی برای آینده فرزندان خود دارند و می توانند بهترین شرایط را برای تحصیل و رشد فرزندان خود ایجاد کنند. به همین دلیل برخی از مسئولان سعی می کنند فرزندان خود را به کشورهای توسعه یافته بفرستند تا با زندگی در آنجا شرایط رشد بهتری را تجربه کنند. اکثر مسئولینی که فرزندان خود را به خارج از کشور می فرستند، عمل خود را اینگونه توجیه می کنند که فرزندانشان در خارج از کشور تحصیل می کنند و بعد از مدتی به کشور باز می گردند و در مناصب عالی برای خدمت به کشور و مردم قرار می گیرند. علیرغم اینکه در عمل چنین اتفاقاتی کمتر رخ می دهد و بخش زیادی از کودکانی که به خارج از کشور رفته اند به دلیل شرایط بهتر زندگی در این کشورها به کشور باز نمی گردند. اکثر کارمندانی که فرزندان خود را به خارج از کشور می فرستند آنها را در بهترین کالج های خصوصی با شهریه هنگفت ثبت نام می کنند. به همین دلیل در شرایطی تحصیل می کنند و زندگی می کنند که در ایران وجود ندارد. به همین دلیل نمی خواهند پس از فارغ التحصیلی برگردند و سعی می کنند در این کشورها به زندگی خود ادامه دهند.
ماجرای مهاجرت فرزند خانم خزعلی همسر معاون رئیس جمهور به خارج از کشور و کارش با واکنش افکار عمومی مواجه شد. نظر شما در این مورد چیست؟
خانم خزعلی در این داستان ابتدا می گوید پسرش که در کانادا است در شرکت های دانش بنیان کار می کند و چند ماه دیگر به ایران برمی گردد. اما بعد از مدتی معلوم شد که کار پسر خانم خزعلی فرق می کند. آقای رئیسی در پاسخ به این اتفاق گفت که اگر بچه به خارج از کشور رفت، پدر هم باید برود که بعد از آن عده ای با توجه به وضعیت خانم خزعلی گفتند مادر هم باید برود. این یک واقعیت است که نزدیک به 5000 فرزند مقامات دولتی سابق و فعلی در خارج از کشور زندگی می کنند. آقای رئیسی باید به قولی که در این زمینه به مردم داده عمل کند و کسانی را که فرزندانشان اخیراً یعنی در 10 سال گذشته به خارج از کشور سفر کرده اند در دولت راه ندهد. برخی از آقایان خارج از کشور ماشین هایی می رانند که حتی در ایران هم اکثر مردم تصورشان را نمی کنند. این گونه تبعیض ها در تحصیل و زندگی شرایطی را به وجود آورده که باعث نارضایتی مردم شده است. دولت باید قوانینی را در این زمینه تصویب کند که کسانی که پاسپورت خارجی دارند و خانواده و فرزندانشان در کشورهای دیگر تحصیل می کنند، در صورت بازگشت به کشور، اجازه کار در مشاغل کلیدی را نداشته باشند.
برخی از افراد مشهور نیز برای تولد فرزندان خود به خارج از کشور می روند. وقتی این افراد ترجیح می دهند فرزندانشان در کشوری غیر از کشور خودشان متولد شوند، چه اتفاقی می افتد؟
سلبریتی ها با مقامات فرق دارند. بالاخره سلبریتی ها استعداد و هنر دارند و پولی که به دست می آورند به خاطر هنرشان است. از طرفی سلبریتی ها هیچ مسئولیتی در جامعه ندارند و هیچکس هم از آنها توقعی ندارد. در عین حال، کسی که خود را مسئول معرفی می کند، باید در نظر داشته باشد که در برابر مردم و دولت مسئول است. وقتی مسئولی فرزندان خود را به خارج از کشور می فرستد باعث بدبینی مردم به وضعیت معیشتی مسئولان می شود. در هر صورت مردم در چنین شرایطی فرزندان مسئولانی را که به خارج از کشور رفته اند با کسانی که در داخل کشور شرایط تحصیل در دانشگاه های بومی خود را ندارند مقایسه می کنند. واقعیت این است که اگر این روند باید متوقف شود، دولت دو راه دارد. اول اینکه شرایطی فراهم شود تا فرزندان مقاماتی که در خارج از کشور زندگی می کنند به کشور بازگردند یا مسئولانی که فرزندانشان به دلایل مختلف در خارج از کشور زندگی می کنند در پست های کلیدی و مهم استفاده نشوند. در چنین شرایطی حداقل مردم رضایت بیشتری پیدا می کنند و از وضعیتی که امروز در آن هستند بیرون می آیند و به هر حال در شرایط فعلی خواسته مردم برخورد با مسئولانی است که به دلایل مختلف ، فرزندان خود را با پول بیت المال به خارج از کشور فرستاده اند. این رفتار باید با یک سلب مسئولیت همراه باشد. ملت ایران در 40 سال گذشته آزادی و استقلال و مفاهیم اصیل اسلامی را به عنوان چراغ اصلی خود برگزیدند و بدین ترتیب تمام هزینه های ممکن مالی و جانی را پرداختند و سخت ترین مشکلات را متحمل شدند. این در حالی است که در شرایط فعلی از نظر اقتصادی با کوهی از مشکلات روبرو هستند و منتظر جای خالی و حمایت عملی هستند. در مقابل چشمان جوانان عزیزمان که جان خود را فدای خدا کردند و بخش قابل توجهی از آنها تا پایان عمر معلول و بخشی دیگر جاودانه هستند. در تمام این دوره‌ها تحریم‌های ناجوانمردانه استکبار و موانع تامین مایحتاج مردم بر همه مضرات می‌افزاید. در بستر فرهنگی جنگ نرم، با دستورات گرفته شده از اتاق فکر جهانی صهیونیسم، هدایت هجمه فکری و فرهنگی به اندیشه ناب علوی را در پیش گرفتند و لحظه ای از حملات ناجوانمردانه خود فروگذار نکردند. روزانه بیش از 3000 نفر در فضای مجازی آلبانی با مدیریت متمرکز شایعه پراکنی، تخریب و ایجاد شبهه نسبت به نظام و مدیران آن را در دستور کار قرار داده و با جدیت تمام دنبال می کنند.
در چنین شرایطی چگونه می توان سرمایه اجتماعی جامعه را افزایش داد؟
در شرایط فعلی در کشور با چالش هایی مواجه هستیم که مهمترین آنها محیط زیست است. فرسایش خاک در کشور ما 7 برابر استاندارد جهانی است که از نظر فنی نشان دهنده ضعف مدیریت و برنامه ریزی است. عدم مدیریت علمی منابع آب در بستر ایجاد بحران آب، این ماده حیاتی را در معرض کمبود و خطر قرار داده است. خشک شدن سدها همان بلایی است که در دوره حاکمیت سیاسی که سدسازی های پی در پی تبدیل به یک ژست سیاسی شده است، اکنون اعلام خطر برخی نخبگان را به واقعیت تبدیل کرده است. کمبود آب آشامیدنی در بسیاری از شهرها و شهرها توزیع آب را تقریباً به یک کابوس تبدیل کرده است. سیاست های غلط در برنامه های اصلاح نژادی و عدم نظارت بر اجرای دقیق مصوبات باعث شده تا در حوزه محیط زیست با مشکل مواجه شویم. در شرایط فعلی مشخص نیست چه اولویت هایی را در دستور کار قرار دهیم. مشکل آب آشامیدنی یا افزایش قیمت بسیاری از کالاها؟ در چنین شرایطی ناگهان سر کووید 19 به عنوان یک اپیدمی در کشور کشف می شود. برخی از دست اندرکاران ظاهراً از فرصت استفاده کرده و کاستی ها را گزارش کرده و انگشت اتهام را به سوی دولت رئیسی نشانه رفته اند. منتقدان به دور از اخلاق سیاسی و وجدان اجتماعی فراموش کردند که دولت بدهکار با خزانه ای پر از کاغذهای رنگارنگ که به نام پول چاپ شده بود به رئیس جمهور سپرده شد.
آنهایی که هشت سال منتظر میوه های برجام بودند، گلابی ها را روی درختان گذاشتند و رفتند. این در حالی است که استخوان اقشار کم درآمد، مستمری بگیر و بیکار در حال خرد شدن است. در چنین شرایطی، نظریه پردازان بیمار، دولت سیزدهم را متهم به قطع دلارهای 4200 تومانی کردند و مردم چقدر با آرامش و مظلومیت به این همه مشکلات نگاه کردند. در همه این مبارزات جناحی و گروهی مردم ناظر مظلوم بودند. از سوی دیگر تجاوزات وقیحانه به وجوه ملی آن در ابعاد و ارقام رویایی، اکثریت مردم را در شوک فرو برده و همه مشتاقانه منتظر اجرای عدالت در قبال اشرار و خاطیان هستند. گاهی اوقات وقتی مقامات مسئول با کارمندان خاطی برخورد می کنند، مردم می بینند که مدیران ارشد از افراد خاطی حمایت می کنند و از اخراج آنها جلوگیری می کنند. نمونه بارز و اخیر آن را می توان در جلوگیری از اخراج آقای روحانی مدیر فولاد مبارکه نام برد. گاهی تقابل اداری و اجرایی از تسویه حساب های جناحی و گروهی ناشی می شود که حمایت مدیر از آن هدف ضروری و الزام عینی است. اما زمانی سازمان بازرسی در کشور به عنوان عالی ترین و عادلانه ترین نهاد نظارتی و قضایی برای تغییر استاندار نظر دارد در اینجا حمایت از شخصیت هدف اعلام جنگ با عدالت و نظارت مردم است. یقیناً توجه به بیانات مقام معظم رهبری برای ردیابی و برخورد عادلانه با متخلفان، نقشه راه اصلی برای جلوگیری از وضعیت موجود خواهد بود. دولت رئیس جمهور بدهی 54 هزار میلیارد تومانی خزانه دولت را تقبل کرد و مشخص نیست برخی از کارمندان سابق بانک ها بر اساس چه معیاری این معادله را وارونه بیان می کنند.
منبع: آرمان ملی