برای بزرگ کردن فرو فرحزاد می خواستند پروین را له کنند/ زمانی که «اختر چهار ادب» را «شاعر نخود و لوبیا» خطاب کردند!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به گزارش آناج رهشنده اعتصامی، معروف به پروین اعتصامی، متولد ۲۵ اسفند ۱۳۹۰ در تبریز، یکی از مشهورترین شاعران ایران زمین است. پدرش از نویسندگان، سخنوران و مترجمان نامی زمان بود و این دختر با مهارت تمام نزد پدرش ادبیات فارسی و عربی را آموخت و وقتی پدر به استعداد پسرش پی برد، او را در شعر یاری و راهنمایی کرد. اعتصام الملک اولین «چاپخانه» را در تبریز ساخت و مدتی نماینده مجلس بود. او همچنین مدیر مجله بهار بود و اولین شعر پروین را در همین مجله منتشر کرد.

مادر پروین نیز بانویی صبور و پاکدامن بود و در پرورش احساسات لطیف و شاعرانه دخترش نقش بسزایی داشت و به اشعار پروین علاقه زیادی نشان می داد.

پروین در خانواده ای با فرهنگ و ادب بزرگ شد. او شخصیت بالایی داشت و همین امر باعث شد که از رفتن به دادگاه خودداری کند و از مدال وزارت آموزش و پرورش نیز خودداری کند. در بیشتر سفرها پدرش را همراهی کرد و تجربیات زیادی کسب کرد.

از کودکی با اشعار شاعرانی چون فردوسی، نظامی، مولانا، ناصرخسرو، انوری، فاروحی و… آشنا شد و وزن شعر را نزد پدرش تمرین کرد. گاهی پدرش اشعاری از شاعران قدیم به او می داد تا شعر دیگری بنویسد یا وزن دیگری برایش بیابد. برخی از اشعار خود مانند «ای پرنده» یا «سنگ های قیمتی» را در نوجوانی سروده است.

شنیدم داخل معدن تنگ است
با هم صحبت کردند، گوهر و سنگ
پس از سنگ لعل راکشان پرسید
وقتی تکان می خوردی صورتت می سوخت
این خلوص از کجا می آید؟
که به شما آب و رنگ و نور می داد
در این مکان تاریک چیزی جز تاریکی نیست
این نور در تاریکی چیست؟

پروین از دوران کودکی با شاعران و دانشمندانی چون علی اکبر دهدا، ملک الشعرای بهار، عباس اقبال آشتیانی، سعید نفیسی و نصرلا تقوی که از دوستان پدر پروین هستند آشنا شده و در جلسات ادبی هفتگی آنها شرکت می کند. ایشان در این مجالس آیات خود را تلاوت می کردند و تشویق هم می کردند.

او اولین مجموعه شعر خود را پس از ازدواج و جدایی از همسرش منتشر کرد و پدرش قبلا مخالفت کرده بود. چون بر اساس شرایط و فرهنگ آن زمان، آن را درست نمی داند. این مجموعه شعر حاوی اشعاری بود که او قبل از 30 سالگی سروده بود و زمانی که منتشر شد با استقبال بسیار مردم مواجه شد. وزارت فرهنگ نیز به دلیل انتشار مبل از او تقدیر کرد و در سال 1315 سه نشان لیاقت به پروین داد، اما او نپذیرفت.

پروین اعتصامی پس از کسب جوایز فراوان در روز سوم فروردین سال 1320 ناگهان بیمار شد و پزشک معالج تشخیص داد که وی مبتلا به سل است اما نتوانست او را درمان کند و متاسفانه زمان معالجه سپری شد. در نيمه شب 16 فروردين 1320، چندين بار پزشك خانوادگي را به بالینش فراخواندند، اما نیامد و پروین به دست مادرش درگذشت. پیکر این شاعر در آرامگاه خانوادگی اش در قم، در جوار قبر پدرش در جوار حضرت معصومه (ع) به خاک سپرده شده است.

نظر استاد شفیع کدکنی در مورد اشعار پروین

استاد محمدرضا شفیعی قدقانی در مقاله ای پیرامون آیات پروین اعتصامی می گوید; «شعر پروین شعر حکمت و عاطفه است و نیازی به استعاره های انتزاعی و مقایسه های عجیب ندارد. اولین باری که در نوجوانی کاناپه پروین اعتصامی را دریافت کردم، در حالتی بودم که اصلا قابل توصیف نیست. اولین شعری که در مورد او مرا مجذوب خود کرد، شعری بود که به مناسبت فارغ التحصیلی از مدرسه سروده بود و اینگونه شروع می شد:

ای درخت آرزوها موفق باشی که میوه دادی
غنچه های مبارک صبا، گل های بهاری آورد
باغبانان شما امسال سال پر برکتی است
زين همايون به هر شاخه ميوه آورد

نمی دانم در این ابیات چه چیزی نهفته است که اکنون پس از گذشت نزدیک به چهل و پنج سال هنوز مجذوب این سخنان هستم. ممکن است بگویید: «طعم وقت» شما به این حرف ها مربوط می شود; اما «زمان» من با بسیاری از شعرهای دیگر گره خورده است و چنین ذوقی ایجاد نکرده است! بگذارید این را بپذیرم، صدها هزار خواننده ای که هفتاد سال است مجذوب کاناپه او شده اند، چطور؟ جدا از اینکه می گویند نابغه قالب نیست، اما افراد ساده لوح با کشف جدول ضرب و قافیه یا استعاره و استعاره، فکر می کنند که راز خلاقیت بزرگ را کشف کرده اند و جان خود را در آن تباه می کنند.

اما در آن سوی تلاطم روزنامه ها و منتقدان روزنامه و آن سوی نظریه های غیر قابل هضم نقد مدرن، شعر پروین روز به روز و ساعت به ساعت به خود می بالد و جایگاه خود را در رگ های فرهنگ ایرانی تثبیت می کند; زیرا شعر او شعری است درباره خرد و آزادی و شرافت انسانی. ادبیاتی که از این سه محور منحرف شود، تا زمانی که شکوه و عظمت تصاویرش چشم جهانیان را کور کند، دوام نخواهد آورد. از یاد نبریم استعاره های فراوان علف های هرز و پا در هوای شعر صفویان که چندین هزار شاعر پیر و جوان آفریدند و در هر گوشه از جنون هر کدام صدها و هزاران استعاره انتزاعی پا. در هوا خوابیده روی هم و “پوسیدن”.

آموزه های قرآنی در آیات پروین

پروین اعتصامی یکی از صدها شاعر نامدار عرصه ادبیات فارسی است که با اندیشه های حکیمانه خود بخشی از هنر خود را در عرصه تبلور مفاهیم قرآن و مکتب اسلام به تصویر کشیده است. شعر پروین تربیتی است و راز ماندگاری نام پروین اعتصامی را باید در ایمان شاعر به قرآن و حقایق عملی و حیات معنوی و سیره عرفانی او جستجو کرد.

در مبل پروین تعابیر مذهبی و عرفانی فراوانی وجود دارد که تعابیر دینی و اعتقادی او را به هیجان می آورد. این شاعر از آیات قرآن در اشعار خود به دو صورت استفاده کرده است. یکی به عنوان اقتباس و دیگری به عنوان یک کلام قرآنی.

یکی از وجوه ممتاز شعر پروین استفاده از آیات قرآن است که شکوه و عظمت خاصی به ابیات این بانوی ادب فارسی می دهد و این بهره وری در جای جای مبل او نمود پیدا می کند. وی در یکی از اشعار خود قرآن را مدرسه عالی اخلاق و مرکز بررسی تمام کمالات انسانی معرفی می کند:

منادی روحیه و تعالی دبیرستان شدی / چرا چون بچه زین دبیرستان فرار کرد

بی شک حضور این آموزه های قرآنی در کلام و آیات این شاعر تصادفی نیست، بلکه ناشی از دانش، اعتقادات و اعتقادات اوست.

رهبر انقلاب توجه خود را به پروین اعتصامی معطوف کردند

پس از بستری شدن رهبر معظم انقلاب در بیمارستان در شهریور ماه 93، جمعی از هنرمندان و مشاهیر از ایشان عیادت کردند. در یکی از جلسات که جمعی از هنرمندان حضور داشتند، کمال تبریزی از آقا پرسید: «اگر خدا بخواهد خوب هستید؟» و مجید مجیدی گفت: «قاعدگی نیست، اگر خدا بخواهد». رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به حکم مجیدی سه بیت زیر را قرائت کردند:

هر مصیبتی که به تو می رسد رحمت است / هر که گرفت راحت است
زن به تاریکی بنده / برای دیدن این چهره درخشان
با تبر به هر رگ مرا می زنند / در حالی که مرا به عشق تو می بندند

سپس از حضار پرسید: «این شعر از کیست؟» سپس با توجه به شباهت این ابیات با سبک مثنوی معنوی، گفتند: «مثلاً مولانا؟!»

رهبر انقلاب که خود با شعر و شاعران دوران جوانی آشنا بودند، ادامه دادند: این شعر از پروین اعتصامی است. پروین اعتصامی که سعی در پوشاندن صورتش دارد. به او می گفتند شاعر نخود و لوبیا! برای بزرگ کردن فروغ فرخزاد می خواستند پروین را له کنند.

انتهای پیام/