علیرضا اکبری در مواضع خود از دهه 1390 به بعد، به ویژه در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، گاه سوالاتی را درباره CTBT مطرح می کرد که با تکیه بر آنها می توان مطمئن بود که مخالفت او با این موضوع در یک دهه قبل کاملاً واضح بوده است. اتفاقاً او پیمان مذکور را سازوکاری در اختیار اسرائیل خواند.
اولین حضور علنی و اظهار نظر محمدجواد ظریف درباره برجام و حضور در پشت صحنه او پس از پایان دوره وزارت امور خارجه، بازتاب گسترده ای داشت. وی در این حضور در باشگاه که به دعوت مجید تفرشی، پژوهشگر تاریخ و سیاست برگزار شد، سوالات متعددی را درباره گذشته، حال و آینده احتمالی پرونده هسته ای ایران مطرح کرد. از جمله نکاتی که ظریف مطرح کرد، سخنان کوتاه وی درباره علیرضا اکبری، جاسوس انگلیسی که در ماه های اخیر اعدام شد، بود.
ظریف در جملاتی کوتاه اما مهم درباره او گفت:
تفاوت من و اکبری از CTBT شروع شد. در آن زمان او به شدت علیه CTBT در وزارت دفاع صحبت کرد. اکبری در اعترافات خود گفت که من رهبر مخالفان CTBT بودم. از این سوال اساس جنگ هسته ای شروع می شود.
اکبری کی بود و چه گفت؟
علیرضا اکبری در دوران وزارت دفاع علی شمخانی معاون وی بود. سپس در سال های دبیری شمخانی در شورای عالی امنیت ملی به سمت مشاور وی نیز ارتقا یافت.
به گزارش ایسنا، وی در سال ۱۳۸۶ یک بار به اتهام جاسوسی بازداشت شد، اما «قول داد» دیگر با «سرویس‌های اطلاعاتی» ارتباطی نداشته باشد و طبق وعده‌اش، حکمش به حالت تعلیق درآمد. با وجود اینکه همزمان به عنوان معاون و مشاور سابق وزیر دفاع با رسانه های دولتی صحبت می کرد.
او در سال 2008 به دلیل بیماری که گفته می شد کشور را ترک کرد و به لندن رفت و به گزارش «ایسنا» «دوباره با اطلاعات انگلیس ارتباط برقرار کرد». یعنی مردی که دو سال پیش به اتهام جاسوسی دستگیر و با وعده عدم جاسوسی آزاد شد، دوباره در حال «ارتباط» است.
گزارش ها در رسانه های رسمی داخلی حاکی از آن است که او در سال 2013 به ایران خواهد آمد، اما مشخص نیست که آیا خود اکبری با برنامه خود به ایران «باز خواهد گشت» یا «یک دوست و آشنای مورد اعتماد او را تشویق به بازگشت خواهد کرد».
جاسوسی که 20 سال پیش نگران بود
مجموعه مواضع علیرضا اکبری از او چهره ای ساخت که نه تنها در مسائل دیپلماتیک به ویژه در موضوع هسته ای ایران به طیف رادیکال اصولگرایان نزدیک بود، بلکه حتی در برخی مواقع در طرح برخی مسائل در این حوزه ها پیشرو شد. نمونه های زیادی از این گونه مواضع وجود دارد;
او در آگوست 2002، دستیابی به تسلیحات هسته ای را با عباراتی که «ایسنا» هم تکرار کرد، «بازدارنده» توصیف کرد. در همان زمان، او شروع به مخالفت با زمزمه های امضای پروتکل الحاقی کرد.
وی در سال 1383 با پایان یافتن دولت محمد خاتمی و روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد از سیاست های دولت خاتمی انتقاد کرد و گفت: انتخاب های امروز ما در موضوع هسته ای با استراتژی امنیت ملی ایران یکی نیست. مرداد همان سال خواستار پایان یک جانبه مذاکرات با اروپایی ها و راه اندازی سریع تاسیسات اصفهان شد.
وی در سال 2004 در حالی که زمزمه های کشاندن پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل به گوش می رسید، این موضوع را در رسانه ها کم اهمیت جلوه داد و حتی آن را به نفع مردم ایران دانست.
این دوره ای است که بر اساس اطلاعات تایید شده از سوی دستگاه قضایی، علیرضا اکبری با سرویس های جاسوسی خارجی ارتباط داشته است.
با رفتن پرونده ایران به شورای امنیت، او سعی می کند خوش بینی ایجاد کند: «اینطور نیست که ما با یک وضعیت کاملاً یکپارچه و مشخص در شورای امنیت مواجه باشیم. برای رسیدن به شرایط مطلوب می توانیم از وزن برخی از اعضای ثابت به صورت منفی استفاده کنیم.
همه اینها در حالی اتفاق افتاد که پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد راه پیدا کرد و سرانجام در اسفند 1383 اولین قطعنامه این شورا علیه ایران صادر شد.
حمایت از نامه احمدی نژاد به جورج دبلیو بوش در اردیبهشت 1384 و همچنین حمایت از تحریم ها به عنوان عاملی برای شکوفایی ایران در خرداد همان سال از دیگر مواضع جنجالی اکبری است.
وی در آستانه صدور دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، این قطعنامه را بی اهمیت دانست و در سال 1385 در گفت و گو با فارس خواستار سیاست خارجی تهاجمی شد.
علیرضا اکبری نیز در اسفند 1386 و چند ماه قبل از انتخابات 88 درباره احتمال صدور قطعنامه دیگری درباره ایران گفت: شاید در آمریکا کسانی هستند که فکر می کنند صدور قطعنامه می تواند اعتماد ملت را به جناحی کاهش دهد و جناحی دیگر را افزایش دهد. .»
با این سوابق کاملاً مشخص است که علیرضا اکبری در ایران با ادبیات و منطق و اینکه چه رویکردی را می خواست در پرونده هسته ای و سیاست خارجی کشور تقویت کند، اهداف خود را دنبال می کرد.
جاسوس انگلیس علیه CTBT
اما درباره آنچه محمدجواد ظریف درباره علیرضا اکبری در خصوص تحقیر وی با CTBT در دهه 1380 گفته است، هیچ موضع رسمی در رسانه های مربوط به این دوره وجود ندارد. اگرچه باقی مواضع علیرضا اکبری در مورد جنبه های منفی پرونده هسته ای نشان می دهد که مخالفت وی با CTBT در سال 1380 کاملا محتمل است. اما علیرضا اکبری در مواضع خود از دهه 1390 به بعد، به ویژه در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، گاه سوالاتی را در مورد CTBT مطرح می کرد که با اتکا به آن می توان مطمئن بود که مخالفت او با این موضوع در یک دهه قبل کاملاً واضح بوده است.
CTBT یا معاهده منع جامع آزمایشات هسته ای در 20 شهریور 1375 به عنوان یک معاهده چند جانبه به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید و از اواخر شهریور همان سال برای امضا در دسترس قرار گرفت. این معاهده کشورهای عضو را از هرگونه انفجار هسته‌ای در هر نقطه تحت قلمرو یا کنترل کشور عضو منع می‌کند.
تاکنون بیش از 185 کشور این معاهده را امضا کرده اند و 170 کشور آن را در مجالس خود تصویب و تصویب کرده اند. اما برای اجرای آن لازم است 44 کشور مندرج در پیوست 2 این معاهده آن را تصویب کنند که 8 کشور از جمله ایران، آمریکا، هند، مصر، چین، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل همچنان باید انجام نمی شود این قرارداد 180 روز پس از امضا و تایید این 8 طرف وارد مرحله اجرا می شود.
علیرضا اکبری 27 اسفند 1394 در گفت وگو با فارس، ایران را هدف اصلی CTBT دانست و گفت: فکر می کنم بحثی که از سوی سازمان مجری مطرح شد مبنی بر اینکه دستگاه های نصب در چارچوب اجرای اقدامات فنی CTBT به آن منتقل می شود. ایران از طریق اقدام آمریکا بیشتر جنبه‌ای از عملیات روانی است و تکمیل کننده حرکت آمریکایی‌ها در موضوع کنترل قدرت موشکی ما و بازنگری در بخش‌های فنی برجام و فشارهای منطقه‌ای است که آنها بر آن وارد می‌کنند. ما
این سخنان در حالی مطرح شد که آمریکایی‌ها اخباری مبنی بر مجوز یک شرکت مریلند برای فروش دستگاه‌های نظارتی خود برای استقرار در ایران منتشر کردند. در همان زمان البته وزارت امور خارجه این خبر را تکذیب کرد.
علیرضا اکبری در همین گفت‌وگو گفت: در هسته اصلی مذاکرات برجام، فشار کشورهای غربی همواره این بوده است که ایران از تصویب این معاهده و ارائه تسهیلات نظارت فنی اطمینان حاصل کند. در این راستا، بخش‌های زیادی از سامانه STBT در قرارداد STBT بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت بخش فنی توافق‌نامه‌های برجام، عملاً پیاده‌سازی شده است و ایران در واقع بسیاری از سیستم پادمان STBT را پس از آن پذیرفته و اجرا کرده است. برجام؛ اما فقط یک قسمت مورد نظر است و غربی ها فشار می آورند و ایران هنوز مجوزش را نداده است و آن نصب این دستگاه هاست.
وی در 25 اردیبهشت 1395 طی یادداشتی با عنوان «اما اگر معاهده ای که ایران و آمریکا آن را تصویب نکرده اند» به موضوع معاهده CTBT پرداخت و ضمن ابراز مخالفت با تصویب آن، به معاهده مذکور اشاره کرد. مکانیزمی که در اختیار اسرائیل است.
همچنین در مقاله ای که در تاریخ 13 بهمن 1395 به بهانه گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیت الله هاشمی رفسنی نوشت، CTBT را مکانیزم مداخله جویانه مخالف دستگاه های نظامی و امنیتی دانست.
تمامی مواضع اکبری در خصوص این معاهده بین المللی در راستای نظر گروه ها و افراد مخالف برجام بود. رسانه های مخالف برجام بارها از مواضع وی در مورد موضوعات مختلف از جمله CTBT به عنوان استدلال و سند گزارش های خود استفاده کرده اند. ضمن اینکه بیشتر مواضع ایشان در این موارد با همین رسانه ها و خبرگزاری ها نیز در میان گذاشته شده است.
اما مهمترین چیز این است که ظریف چه گفته است. همین مخالفت با CTBT بود که نقطه شروع پرونده هسته ای ایران در اوایل دهه 1380 و تداوم آن برای بیش از 2 دهه شد. 2 دهه ای که صدها میلیارد دلار به اقتصاد ایران آسیب زد.