حواشی وزیر مستعفی آموزش و پرورش در یک سال و نیم اخیر کم نبوده است. از رتبه بندی معلمان تا بازگشایی مدارس در زمان شیوع کرونا و مقاومت خانواده ها در این زمینه و همچنین مشکلات دانش آموزان در شش ماه اخیر. نوری در فروردین 1401 گفت که حدود 800000 معلم و کادر آموزشی مشمول طرح ارزشیابی معلم می شوند و این طرح پس از دو مرحله بررسی و تصویب در شورای دولت اجرا می شود. وی حتی افزایش بودجه در این طرح را در قانون بودجه اعلام کرد. به گفته وی در سه سال دولت قبل حدود 20 هزار میلیارد تومان در طرح ارزشیابی معلمان تخصیص یافت اما در دولت رئیس جمهور 38 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه 1.5 سال گذشته اختصاص یافت. او قول داده بود که مشکل رتبه بندی معلمان تا پایان سال 1401 به خوبی و واقعاً تمام خواهد شد و البته تاکید کرده بود که اجازه انحراف از این طرح را نخواهد داد. اگرچه در 22 اسفند از صدور احکام قطعی در خصوص رتبه بندی کلیه معلمان خبر داد، اما در عمل اوضاع به گونه ای دیگر پیش رفت و در آستانه نوروز 1402 بسیاری از معلمان به دلیل بی دقتی در اجرای طرح رتبه بندی، حقوق خود را از اسفند ماه دریافت کردند. اقساط و نصف آن نیز در آخرین دقایق دریافت شده در پایان سال.
نکته جالب اینکه وزیر آموزش و پرورش برای اولین بار در تاریخ اعلام کرد که در مراسم تحویل سال – که ساعت 54 دقیقه و 28 ثانیه بامداد بود – برای پرداخت مابقی حقوق در بانک ملی حضور داشته است. اسفند فرهنگیان با دستور رئیس جمهور.
بی توجهی به مسمومیت دانش آموزان
نیمه دوم سال 1401 یکی از مهم ترین دوره های تاریخی ایران نوین بود که با موجی از اعتراضات آغاز شد و چند ماه به طول انجامید. ماجرایی که مدارس کشور را به یکی از کانون های اعتراضات تبدیل کرد و در آن مدت اخبار و مسائل مربوط به مدارس تیتر بسیاری از رسانه ها شد. ماجرا حتی تا جایی پیش رفت که با توجه به اتفاقات پیش آمده و پس از دو سال غیبت از مدارس به دلیل شیوع ویروس کرونا، این بار والدین دانش آموزان از حضور فرزندانشان در مدارس جلوگیری کردند. مسمومیت دانش آموزان در شهر قم از ۱۸ آذرماه آغاز شد و موج این حملات با سرعت قابل توجهی به مدارس شهرهای دیگر نیز رسید. برخی رسانه ها از حمله به بیش از صد مدرسه و مسمومیت پنج هزار دانش آموز خبر دادند. علیرغم اینکه مدتی بود به این موضوع توجه جدی نمی شد و وزیر آموزش و پرورش تا اواسط اسفند ماه اعلام کرد که دلیلی برای نگرانی از باز شدن مدارس وجود ندارد. در شرایطی که مشکل مسمومیت دانش آموزان به یکی از دغدغه های اصلی اجتماعی تبدیل شده است، یوسف نوری این معضل را توطئه دشمن برای جلوگیری از گشایش مدارس در کشور خواند. وی گفت: بیش از 95 درصد دانشجویان به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن جو روانی و یا داشتن بیماری زمینه ای داوطلبانه به مراکز درمانی مراجعه کردند اما موضوع تا جایی پیش رفت و این نگرانی دامن زد که وزیر آموزش و پرورش از سمت خود کناره گیری کند. و در اواخر اسفند 1401 بابت موضوع عذرخواهی کرد: «نگرانی اولیای دانش آموزان را درک می کنیم و بابت این حوادث عذرخواهی می کنیم. انتظار داریم نتایج آزمایشات را اعلام کنیم. در استان های مختلف موضوع را با جدیت دنبال می کنیم و کمیته های اضطراری در ادارات مختلف آموزش و پرورش استان ها تشکیل شده است. بی توجهی نوری به ماجرای مسمومیت مدارس به حدی بود که صدای وزرای سابق آموزش و پرورش را درآورد. مرتضی حاجی وزیر اسبق آموزش و پرورش در این زمینه به شارک گفت: دانش آموزان امانت آموزش و پرورش هستند. وزیر آموزش و پرورش مسئول ترین فرد در قبال اتفاقات مدرسه است. او باید بیش از هر کس دیگری به فکر سلامتی دانش آموزان باشد. جای تعجب است که او هنوز اظهار نظر جدی در این مورد نکرده است. بی تفاوتی نشانه عدم تعهد است.”
بازداشت دانش آموزان
قبل از ماجرای مسمومیت سریالی دانش آموزان در مدارس، موضوع دیگری که مدارس و دانش آموزان را در کانون توجه قرار داد، اعتراضات سراسری همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید بود. امسال با غیبت تعدادی از دانشجویان همراه بود. دستگیری دانش‌آموزان و در واقع کودکان زیر 18 سال یکی از مهم‌ترین موضوعات ماه‌های اخیر بوده است که اگرچه با مخالفت‌ها و تردیدهای بسیاری از سوی مسئولان همراه بود، اما در نهایت یوسف نوری به وضوح این مشکل را تایید کرد. وی در مهرماه سال گذشته در گفت و گو با «شرق» گفته بود: «در زندان دانش آموز نداریم و اگر بازداشت می شوند بحث اصلاح و تربیت است. آنها در مرکز روانشناسی هستند و دوستان متخصص کار خود را انجام می دهند تا زمانی که پس از اصلاح به محیط مدرسه بازگردند. البته او از دادن تعداد دقیق بازداشت شدگان خودداری کرد و گفت نمی تواند آمار دقیقی ارائه دهد. اظهارات نوری این بار نیز با واکنش های بسیاری همراه بود و به عنوان مثال کانون صنفی معلمان ایران و انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران در بیانیه هایی اعتراض کردند. کانون صنفی معلمان ایران سخنان وی را توجیهی برای «ورود غیرقانونی نیروهای امنیتی به مدارس و دستگیری دانش آموزان در خیابان» دانست و خواستار آزادی دانش آموزان و معلمان دستگیر شده شد. این موضوع توسط رضا حاجی پور، سخنگوی کمیسیون آموزش و پرورش شورای اسلامی تائید شد و گفت: دانش آموزان دستگیر شده با رسانه های معاند ارتباط داشتند و تعداد آنها «آنقدرها هم نیست».
پاشنه آشیل وزیر
اولین روز بازگشایی مدارس در سال 1402 آخرین روز کاری یوسف نوری به عنوان وزارت معارف بود. وزیری که 30 اسفند سال گذشته استیضاحش اعلام شد و ذبیح الله اعظمی یکی از نمایندگان مجلس پرچم استیضاح خود را به دلیل کثرت دانش آموزان بازمانده به اهتزاز درآورد: «بیش از یک میلیون دانشجو انصراف داده اند. مکتبی که مغایر با اصل سی ام قانون اساسی و نیز بی توجهی به آرمان های انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی برای رفع و ریشه کنی بی سوادی در کشور است.» روز 29 اسفند جمعی از فرهنگیان کشور شروع به کار کردند. کمپینی برای استعفای یوسف نوری به دلیل “عدم پرداخت معوقات و پرداخت های اندک بابت حقوق اسفند” و تلاش برای جمع آوری امضا برای این کمپین، هرچند یوسف نوری چندین بار پیچ و خم های وزارت آموزش و پرورش را پشت سر گذاشته است. اما ماجرای تأخیر در پرداخت حقوق معلمان در پایان سال 1401 و شکست او در طرح رتبه‌بندی پاشنه آشیل او می‌شود. به گفته محمد واحدی نماینده مجلس، وزیر چند روزی در سفر زیارتی کربلا بوده است. در کشور حضور نداشت. وزیری که دوران تصدی وی در این وزارتخانه به دلایل مختلف با تعطیلی مکرر مدارس همراه بود و در طول چهار ماه از آغاز سال تحصیلی 1401-1402 دانش آموزان تنها 40 روز به مدرسه رفتند. از دی ماه سال گذشته تا پایان سال به دلیل حمله به مدارس و ناتوانی دولت در حل این بحران، مدارس عملا تعطیل شد. ماجرا از این قرار است که قرار بود روز گذشته جلسه فوق العاده کمیسیون آموزش مجلس با حضور وزیر آموزش و پرورش تشکیل شود و مهدی اسماعیلی نایب رئیس آن کمیسیون اعلام کرد که اگر به این نتیجه برسند که یوسف نوری این کمیسیون را ندارد. صلاحیت های لازم برای تصدی سمت وزیر آموزش و پرورش استیضاح می شود اما ساعاتی پس از اعلام این موضوع خبر استعفای یوسف نوری از وزارت آموزش و پرورش و موافقت رئیس جمهور با این موضوع منتشر شد. پس از استعفای نوری، ابراهیم رئیسی، رضا مراد صحرایی، رئیس دانشگاه فرهنگیان را به سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد. باید دید پس از حوادث دهشتناکی که این وزارتخانه در دو سال اخیر پشت سر گذاشته، در ماه های آینده به پایان قابل قبولی دست خواهد یافت یا خیر.