درس های گرفته شده از زلزله بم؛ درس هایی که نگرفتیم/ شهرهای ایران چقدر برای تکرار چنین اتفاقاتی آماده هستند؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به گزارش صاحب نیوز؛ 5 دسامبر 2003 ساعت 5:26 صبح زمین لرزه ای به بزرگی 6.6 ریشتر شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را در 12 ثانیه لرزاند.

بم یکی از شهرهای کرمان و مرکز بم است که در جنوب شرقی ایران قرار دارد. بم به دلیل تاریخ و اسناد باقی مانده از جمله شاهنامه متأخر به کجاران معروف است. بم پایتخت گردشگری جنوب شرقی ایران است و در 195 کیلومتری جنوب شرقی کرمان قرار دارد. بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن که در سال 1395 انجام شد، جمعیت بم سال‌ها پس از «زلزله بزرگ» برابر با 127 هزار و 396 نفر است.

بم از شمال و غرب به کرمان، از جنوب غربی به گیرافت، از جنوب شرقی به عنبرآباد و از شرق به محمدآباد محدود می شود.

شهرستان بم در استان کرمان بر روی گسلی به نام «نی بند» قرار دارد که در سال ۱۳۷۸ چندین کارشناس زلزله احتمال وقوع زلزله شدید در بم را پیش بینی کردند و هشدارهای لازم را دادند.

قبل از زلزله 6.6 ریشتری، سه پس لرزه جزئی رخ داد که دو پس لرزه حوالی ساعت 22 و 22:30 شب قبل و سومی 45 دقیقه قبل از زلزله اصلی بود. اما شدت زلزله، عمق کم، زمان وقوع، طولانی بودن مدت زلزله و نزدیکی کانون زلزله به شهر (فاصله کانون زلزله تا شهر بم حدود چهار کیلومتر بود) خسارت زیادی فاجعه این زلزله در ایران در قرن اخیر بی نظیر است. این حادثه به عنوان مرگبارترین زمین لرزه تاریخ ایران شناخته می شود. در آن زمان موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران محل وقوع این زمین لرزه را در حدود 150 کیلومتری کانون زلزله اعلام کرد، بنابراین تا بعد از ظهر آن روز اطلاعات دقیقی از اکثر مناطق آسیب دیده در دسترس نبود.

تلفات این زلزله بین 30 هزار تا بیش از 50 هزار نفر تخمین زده می شود.(براساس آمار رسمی 30 هزار کشته و 40 هزار مجروح و بیش از ده ها هزار نفر بی خانمان شدند.) همچنین در این زلزله 70 درصد از سازه های شهر بم. به کلی ویران شد و ارگ تاریخی بم ویران شد. همانطور که در روزهای اول همه فقط به دفن آشنایان خود فکر می کردند، آمار دقیقی از قربانیان به دست نمی آمد. به گفته محققان کانون زلزله بم در نزدیکی آبادی قرار دارد و به دلیل اینکه زلزله صبحگاهی رخ داده و سازه های شهر بم امن نبوده، فاجعه این زمین لرزه در قرن اخیر در ایران بی نظیر بوده است.

در پی وقوع فاجعه زلزله بم در دی ماه 1382، مؤسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با توجه به لزوم آگاهی بخشی و ارتقای فرهنگ عمومی در برابر این بلای طبیعی پیشنهاد کرد که این روز به عنوان «روز ملی ایمنی» در هنگام زلزله نامگذاری شود. ” فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی و خاطره ده ها هزار قربانی این فاجعه غم انگیز.

همچنین بعد از زلزله و سفر مقام معظم رهبری با توجه به کاستی های موجود تاکید کردند که ساختار مدیریت بحران با توجه به مدیریت حوادث در کشور تقویت شود و پس از بررسی سازمان های جهانی مدیریت بحران، قانون تاسیس سازمان مدیریت بحران باید به تصویب مجلس برسد که در سال 87 به وزارت کشور ابلاغ و در سال 88 مفاد آن اجرایی شد. در منطقه آسیا و اقیانوسیه (79 کشور) سالانه 500000 زلزله رخ می دهد که از این تعداد 1000 زلزله مربوط به ایران است که به طور متوسط ​​روزانه سه زلزله در ایران رخ می دهد. حدود 90 درصد شهرهای کشور روی گسل های زلزله قرار دارند. همچنین حدود 496 شهر کشور در حاشیه رودخانه و حدود 315 شهر ایران به دلیل عوامل طبیعی و اقلیمی در معرض سیلاب قرار دارند که مردم باید از این حقایق آگاه باشند و کارکنان نیز بدانند که خطراتی وجود دارد.

بیشترین خسارت زلزله در کشور مربوط به اجزای غیرسازه ای ساختمان است، زیرا بسیاری از ساختمان ها فاقد نمای سنگی ثابت، لوستر، آینه، نما شیشه ای و سایر ساختمان ها هستند که در هنگام زلزله خسارات جانی و مالی به بار می آورد. . زلزله ناشی از عدم تاب آوری است و سیل ناشی از عدم پیشگیری و تجاوز به رودخانه ها است. عدم پوسته پوسته شدن رودخانه، تعمیر نکردن پله برقی و نداشتن دیواره از کاستی های مدیریتی این بخش است که هزینه هر یک از این اقدامات بسیار کمتر از خسارت پس از حوادث و بازسازی آنها است.

پیشرفت بزرگ لرزه خیزی در 50 سال گذشته مربوط به آمادگی در برابر زلزله و همچنین در زمینه مهندسی عمران است. در این حوزه در دهه های اخیر استانداردهایی برای ساخت ساختمان ها وضع شده است تا مقاومت آن ها در برابر نیروهای لرزه ای افزایش یابد. استانداردهای جدید شامل تقویت مواد است. طراحی ساختمان ها به گونه ای که انعطاف پذیری لازم برای جذب ارتعاشات را بدون تخریب داشته باشند، روش دیگری است. همچنین طراحی ساختمان هایی که بتوانند در برابر این زلزله ها مقاومت کنند، به ویژه در مناطق زلزله خیز بسیار مهم است.

یکی دیگر از مؤلفه های آمادگی در برابر زلزله، آموزش عمومی است. مانور مقابله با زلزله در مدارس یکی از اقدامات مناسب در این راستا است. همه ساله در روز 14 دی ماه علاوه بر گرامیداشت ده ها هزار قربانی زلزله بم، برنامه ها، سمینارها و فعالیت های آموزشی و ترویجی مختلفی به منظور افزایش آگاهی عمومی و افزایش شاخص های ایمنی کشور برگزار می شود. امیدواریم با رعایت استانداردهای ساخت و ساز و هوشیاری و آگاهی عمومی مردم کشورمان، سرزمین ما دیگر شامل خسارات جانی و مالی فاجعه آمیز نباشد و میزان خسارات ناشی از زلزله به حداقل برسد.

انتهای پیام/