دلارهای مخفی و صف های طولانی مردم در مقابل صرافی ها تیم اقتصادی دولت کجاست؟

پنج‌شنبه گذشته، مدیر اجرایی خبرگزاری رسمی کشور، ایرنا، در توییتی از آزادسازی ۳.۵ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران خبر داد. در این توییت مشخص نشده است که این منابع در کدام کشور از دارایی های مسدود شده ایران هستند.

چندی بعد اما برخی سایت های خبری اخباری مبنی بر آزادسازی دارایی های مالی در کره جنوبی منتشر کردند که روز گذشته از سوی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی تکذیب شد. در بیشتر مواقع از زمان بازگشت تحریم های نفتی، روزی نبوده که خبری از آزادسازی دارایی های بلوکه شده ایران نباشد. همه این اخبار بر «کاهش قیمت دلار» نیز تاکید دارد زیرا برخی معتقدند این منابع به صورت اسکناس در حال انتشار است و اگر به ایران برسد روانه بازارها می شود و قیمت دلار بازار را کاهش می دهد. .

به گزارش اعتماد، عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی آبان ماه امسال در پستی اینستاگرامی از خرج پول های بلوکه شده خبر داد و نوشت: عمده هزینه های کشور بود که منجر به افزایش خالص مرکزی شد. ذخایر ارزی بانک در نتیجه این پول با حمایت ارزهای بلوکه شده و بر اساس تکلیف قانونی صادر شده است.» خبر انتشار این پول در بین 100 خبر برتر نبود، اما نکته دیگر در نحوه انتشار آن فردی غیر از تیم اقتصادی دولت بود.

تاکنون نه تنها رئیس کل بانک مرکزی، بلکه وزیر اقتصاد و دارایی نیز واکنشی نشان نداده است. با وجود اینکه 3.5 میلیارد دلار کمتر از نیمی از دارایی های ایران در کره جنوبی است، با وجود اخبار مشابه، دلار روز شنبه و در زمان نگارش این مقاله (16:00) به 28700 تن رسید.

با افزایش قیمت ها اخبار منتشر کنید

اندازه دقیق املاک مسدود شده ایران در کشورها مشخص نیست. اما اخیراً برخی از رسانه ها در مورد اندازه این دارایی ها حدس و گمان می زنند و آن را 50 تا 60 میلیارد دلار تخمین می زنند که بیشتر آن در چین است. آخرین منبع تقریبا قابل اعتماد سایت خبری آسیا تایمز است که در ژانویه 1999 مبلغ 100 میلیارد دلار را اعلام کرد.

تعداد دارایی های بلوکه شده ایران در کره جنوبی واقعیت دیگری است که هیچکس از آن اطلاعی ندارد. با این حال، تلاش هایی برای تخلیه اموال مسدود شده در کره جنوبی و ژاپن صورت گرفته است که تاکنون در رسانه ها گزارش نشده است. اگرچه در سال های پس از بازگشت تحریم ها و با افزایش قیمت دلار در بازار، اخباری مبنی بر آزادسازی اموال ایرانیان در کشورهای مسدودکننده برای کنترل قیمت ها منتشر شد، اما افزایش انتشار چنین اخباری نه تنها تاثیری در بر ندارد. نقش در دلار اما خط مقدم صرافی ها را طولانی تر می کند و بی اعتمادی مردم به دولت را عمیق تر می کند. نمود آن را می توان در تازه ترین خبرها مبنی بر آزادسازی حدود سه و نیم میلیارد دلار از دارایی های ایران مشاهده کرد.

مشخص نیست این میزان دارایی از کدام کشور آزاد می شود و هیچ یک از مقامات نیز آن را تایید یا تکذیب کرده اند. اما برخی گمانه زنی ها مبنی بر ارتباط این مبلغ با کره جنوبی را مطرح کرده اند که روز گذشته رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و کره جنوبی نیز این موضوع را تکذیب کرد. حسین گفت: 3.5 میلیارد دلار آزاد شده که ظاهراً از دارایی های ایران در کره جنوبی نیست.

تیم اقتصادی کجاست؟

خبر آزادسازی اموال بلوکه شده ایران در یک کشور منتشر شد و چند روز بعد هیچ یک از اهالی اقتصادی دولت نسبت به آن واکنش نشان ندادند و حتی اصل خبر توسط مدیر عامل یکی از خبرگزاری ها منتشر شد. شاید یکی از نشانه هایی که برخی آن ها را با آزادسازی منابع بلوکه شده برابری می کنند، صحبت های صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی در اوایل ماه جاری باشد. وی گفت: درآمدهای ارزی دولت در هفت ماهه امسال نسبت به سال گذشته سه برابر شده است.

دسترسی دولت به منابع ارزی افزایش و بهبود یافته است. وی افزود: حجم معاملات در بازار متشکل ارز 50 میلیون دلار، سال گذشته 700 میلیون دلار و در 7 ماهه امسال 1.1 میلیارد دلار بوده که نشان دهنده بهبود عمق معاملات در بازار ارز است. بازار سازمان یافته دارایی های بلوکه شده کشور به تنهایی نمی تواند خبر خوبی باشد زیرا به گفته رئیس سابق بانک مرکزی، وی در سال های گذشته با حمایت از این دلارها به دولت کمک کرده تا کسری بودجه را جبران کند. بنابراین اگر آزادسازی این دلارها را بپذیریم هرگز وارد بازار نمی شود. چون متعلق به بانک مرکزی است. بنابراین آزاد شدن آنها کمکی به دلار در شرایط فعلی اقتصادی نمی کند.

اخبار تکراری و بی اعتمادی به بازار

«آزادسازی اموال بلوکه شده» تاکتیک جدیدی برای کاهش ارزش دلار در بازار نیست. در گذشته بارها و بارها اخبار مشابهی منتشر می شد که بعدا تکذیب شد.

در سال های گذشته این خبر را مسئولان نه افراد دیگر می دادند و هر بار تاکید می کردند که با ورود این منابع به کشور، قیمت دلار کاهش می یابد. تاثیر تسهیل در ورود دلارهای نفتی به کشور را نباید در نرخ دلار به راحتی نادیده گرفت، اما حتی در صورت پذیرش آزادسازی این ملک، نرخ دلار که در برخی روزها به 32 هزار تن می رسید تا چه اندازه خواهد بود. ، نزول کردن؟ آیا افزایش 856 درصدی قیمت دلار در این سال ها با آزادسازی این اموال بلوکه شده جبران می شود و آیا دلار به نرخ سال های 95 و 96 باز می گردد؟ هدف از انتشار چندباره این خبر که دیگر تاثیری در بازار ندارد چیست؟

آنچه دیروز در بازار مشاهده شد نشان می دهد مردم به چنین حرفه ها و اخباری اعتقادی ندارند و آن را با آزادسازی و ورود دلار به کشور یکی نمی دانند و حتی بالعکس صف های جلوی صرافی ها را طولانی تر می کند.

یکی دیگر از دلایل بی اعتمادی بازار، روند شاخص ها و متغیرهای اقتصادی است که بر قیمت ها تأثیر می گذارد. بر اساس آنچه بانک مرکزی از شاخص های پولی کشور تا خردادماه امسال منتشر کرد، نقدینگی به بالای 4 هزار میلیارد تن و پایه پولی به حدود 519 میلیارد تن رسیده است.

این ارقام نشان می دهد که وضعیت متغیرهای موثر بر شرایط اقتصادی نامطلوب است و با توجه به سهولت ورود دلار به کشور، دلار آنقدر نیست که بتواند کسری بودجه چند صد هزار میلیاردی را پوشش دهد. علاوه بر این، به نظر نمی رسد آینده روشنی، حداقل در میان مدت، برای ایران و کشورهای حاضر در برجام وجود داشته باشد. واقعیت این است که چنین اخباری در میان تمام وعده هایی که باید روزی محقق می شد گم می شود (مانند کاهش 10 درصدی قیمت لبنیات که عملاً محقق نشد). چون مردم می دانند که این اتفاق نمی افتد.

در اولین روز هفته، دلار رکورد جدیدی را ثبت کرد. اسکناس آمریکا روز شنبه موفق به رشد 300 تنی شد و در محدوده 28 هزار و 700 تنی نفوذ کرد. این بالاترین قیمت دلار از 6 نوامبر 1999 بوده است.

افزایش قیمت دلار زمانی رخ داد که در پایان هفته خبری مبنی بر آزاد شدن 3.5 میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده ایران منتشر شد. برخی از فعالان انتظار داشتند در واکنش به این خبر، اسکناس های آمریکا در اوایل هفته روند نزولی داشته باشند. اما این اتفاق نه تنها رخ نداد، بلکه دلار رکورد جدیدی را به نام خود ثبت کرد.

فعالان بر این باورند که معامله‌گران در ماه‌های اخیر اخبار مثبت زیادی دریافت کرده‌اند که گاهی به دلیل کاهش خرید بوده است. با این حال، روز شنبه آنها استراتژی جدیدی را در پیش گرفتند. به گفته فعالان ارز، معامله گران بزرگ تصمیم گرفته اند ابتدا عرضه ارز را در بازار آزمایش کنند و در صورت بالا بودن سطح عرضه، در موقعیت فروش قرار گیرند. اما اگر دیدند سطح عرضه ارز تغییر محسوسی نداشته یا تقاضای جدیدی وارد بازار شده است، باید موقعیت خرید خود را حفظ کنند. در این شرایط به نظر می رسد انتشار اخبار برای تغییر موقعیت خرید و فروش معامله گران کافی نیست و معامله گران باید تاثیر اخبار بازار را احساس کنند.

برخی تحلیلگران بر این باورند که بازار روز شنبه بیش از اخبار سیاسی تأثیرگذار بود. برخی معتقد بودند گفتگوی بایدن راه را برای افزایش خرید در بازار هموار کرد. گفته می شود رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است که با توجه به وضعیت عرضه نفت، می توان کاهش خرید نفت از ایران را در نظر گرفت. اخیرا بارها عنوان شده که دولت چین در ماه های اخیر اقدام به خرید نفت از ایران کرده است و این موضوع به بازارساز کمک کرده تا ارز را مدیریت کند. با این حال، اگر فروش نفت کاهش یابد، عرضه و تحویل ارز برای بازارسازان دشوارتر خواهد شد.

علاوه بر این، برخی از فعالان بر این باور بودند که جاسوسی از سخنان گروسی بر بازار ارز تأثیر می گذارد. به گزارش خبرگزاری فارس، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ تماسی با دولت جدید ایران برای گفت‌وگو درباره برخی موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نداشته است و این موضوع را شگفت‌انگیز توصیف کرد. چنین اخباری برخی از انتظارات مثبت از مذاکرات هسته ای را نیز کاهش داد. معامله گران معتقدند اظهارات بایدن و گروسی به این معنی است که توافق هسته ای آسان نیست. برخی از فعالان بر این باورند که افزایش قیمت دلار در هفته های اخیر نیز ناشی از کاهش اعتماد معامله گران به نتیجه مذاکرات هسته ای است.

این در حالی است که برخی فعالان معتقدند با افزایش سطح واکسیناسیون علیه کرونا و بازگشایی شرکت ها، حجم خرید ارز از کارخانه ها و شرکت ها افزایش یافته است. در واقع این گروه که برای توسعه تجارت خود مجبور به واردات مواد اولیه است، با توجه به افتتاح اخیر، خرید ارز خود را افزایش داده است.

افزایش قیمت دلار در روز شنبه نیز سکه را افزایش داد. سکه دیروز با 100 هزار تن افزایش در محدوده 12 میلیون و 700 هزار تن قرار گرفت.