دلیل جنجال جدید نفتالی بنت علیه ایران چیست؟

نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، اخیراً ویدئویی از خود در پیامی توئیتری منتشر کرده است که در آن ادعاهایی درباره پیشینه و گذشته برنامه هسته ای ایران و دست داشتن ایران در آنچه دزدی آژانس بین المللی انرژی خوانده است، مطرح کرده است. سلاح های هسته ای و استفاده از آنها برای دور زدن تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA). نفتالی بنت همچنین با وارد کردن آدرسی در گوگل درایو، اسناد ادعایی پرونده هسته ای ایران را در دسترس عموم قرار داد.

در همین حال، برخی ناظران و تحلیلگران ترور اخیر حسن صیاد هدی، یکی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تهران و حمله پهپادی اخیر به مجتمع فنی و نظامی پارچین را که مظنونان اصلی هر دو اقدام اسرائیل هستند، بر این باورند. اخیراً نفتالی بنت را نیز باید ادامه دهنده جنبش های مخرب و پیشین صهیونیستی دانست که اهداف خاصی را در قالب طرح های گسترده تر رژیم اسرائیل علیه ایران دنبال می کنند.

با این حال، جنجال اخیر نفتالی بنت علیه ایران با استقبال خوبی از سوی آمریکا و اروپا مواجه نشده است. در این راستا، بسیاری از ناظران و تحلیلگران و همچنین افکار عمومی به طور خاص این موضوع را مطرح می کنند که اقدامات اخیر بنت در شرایطی که روند مذاکرات وین برای احیای برجام با رکود همراه است و فرصتی برای احیای برجام به چه چیزی است. کاهش شدت اهداف؟

فرارو در گفت و گو با عبدالرضا فرجی راد کارشناس ژئوپلیتیک و امور بین الملل و جلال هوشره کارشناس سیاست خارجی به این سوال پاسخ داد. پاسخ این دو کارشناس به سوال فوق را در مطالعه بعدی بخوانید

بنت اسرائیل به دنبال تأثیرگذاری بر نشست بعدی شورای حاکم است

اقدام اخیر نخست‌وزیر اسرائیل علیه ایران به‌ویژه به دو دلیل عمده انجام شد: اول اینکه اسرائیلی‌ها در شرایط کنونی متوجه شده‌اند که در زمانی که مذاکرات بر سر معادله احیای برجام ضعیف شده است، به ویژه به این دلیل که بایدن تمایلی به لغو برجام ندارد. سپاه در فهرست سازمان های تروریستی آمریکا و ایران نمی خواهد به توافق برسد مگر اینکه به توافق برسد. به گفته آنها، اسرائیلی ها تلاش می کنند ضربه نهایی را به روند مذاکرات هسته ای با ایران وارد کنند و مرگ نهایی برجام را رقم بزنند.

دوم (و دوم از نظر اهمیت)، اروپا و ایالات متحده اکنون در حال انجام رایزنی های گسترده برای تصمیم گیری در مورد اینکه در چارچوب نشست شورای حاکم چه کاری انجام دهند و به ویژه چه رویکردی در قبال ایران انجام دهند، هستند. در این میان تمرکز اصلی آنها این است که آیا قطعنامه سرسختانه علیه ایران صادر کنند یا خیر؟ در این زمینه، نفتالی بنت با جنجال های اخیر خود به دنبال تأثیرگذاری بر تصمیمات احتمالی آمریکا و اروپا در این زمینه و زمینه سازی برای حل و فصل قطعنامه علیه ایران بوده است».

فرجی راد افزود: در این زمینه شاید اقدام نفتالی بنت بی تاثیر نباشد، اما به هر حال آژانس بین المللی انرژی اتمی و کشورهای غربی در موضوعات مختلف به ویژه در مورد 4 سایت هسته ای ایران با ایران توافق ندارند. این احتمال وجود دارد که آنها در مورد مسائل مربوط به گذشته که اکنون به قول خودشان اسرائیلی ها مطرح کرده اند، با تهران گفتگوهای گسترده ای داشته اند و بسیاری از این موضوعات به ویژه بر اساس توافق برجام 2015 بسته شده است. »

این کارشناس بین الملل در پایان خاطرنشان کرد: با این حال اسرائیلی ها سال هاست که در برهه حساسی در قالب معادله هسته ای ایران، پرونده های تبلیغاتی علیه برنامه هسته ای ایران به راه می اندازند تا نوعی تأثیر روانی علیه تهران ایجاد کنند. لازم به ذکر است که وقتی اسرائیلی ها به طور مکرر یک سری اقدامات جنگ روانی علیه برنامه هسته ای ایران انجام می دهند، نفوذ آنها به مرور زمان کاهش می یابد. اکنون در شرایط اقدام اخیر نفتالی بنت علیه کشورمان، وضعیت مشخص است. شاید به همین دلیل است که ما شاهد واکنش جدی آمریکا، تروئیکای اروپایی و حتی آژانس بین المللی انرژی اتمی به مناقشه اخیر نفتالی بنت با کشورمان نبوده ایم.»
دلیل اختلاف جدید این است که نفتالی به دنبال زیر سوال بردن اعتبار ایران در عرصه بین المللی است

جلال هوشره، کارشناس سیاست خارجی در مورد انگیزه اصلی اقدام اخیر نفتالی بنت علیه ایران گفت: تردید و بی اعتمادی نسبت به موضع هسته ای ایران ایجاد شده است. در این بین معتقدم هدف اصلی نفتالی بنت تحت تاثیر قرار دادن سیاستمداران آمریکایی (به ویژه تصمیم گیرندگان آمریکایی در سنا و مجلس نمایندگان) و افکار عمومی آمریکا برای پایان دادن به مذاکرات هسته ای با ایران و اعلام مرگ نهایی توافق برجام است.

در همین راستا می بینیم که اخیرا وزن مخالفان برجام در آمریکا افزایش چشمگیری داشته است. ما جلوه اصلی آن را در اقدام اخیر سناتورهای جمهوری خواه و دموکرات برای تصویب لایحه ای دیدیم که دولت بایدن را موظف می کند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در لیست تروریست های آمریکا نگه دارد.

این در حالی است که نفتالی بنت با اقدامات اخیر خود و برخی اتهامات علیه ایران سعی در ایجاد زمینه روانی منفی در برابر اقدامات احتمالی ضد ایرانی یا حتی تصویب قطعنامه در آستانه نشست هفته آینده شورای حکام آژانس دارد. این سوال به ویژه در پاسخ به گزارش اخیر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و برخی ادعاهای وی مبنی بر نداشتن اطلاعات و پاسخ روشن ایران در مورد برخی از سایت‌های هسته‌ای خود از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فشار بر ایران را افزایش می دهد.

این کارشناس سیاست خارجی گفت: البته اختلاف اخیر نفتالی بنت با ایران نیز با دو موضوع اساسی مواجه است: نفتالی بنت موضوع را مطرح کرد و از آن مطلع بود و این موضوع به سال ها قبل برمی گردد و در گذشته نیز مذاکرات مفصلی انجام شده است. بین ایران و جامعه جهانی و برخی ابهامات برطرف شده است.

خوش چهره ادامه داد: موضوع دوم این است که بر اساس توافق برجام که در سال 2015 منعقد شد، یکی از بندهای این توافق، پرداختن به موضوعات مطرح شده در گذشته نبود، بلکه تمرکز ویژه بر آینده بود. این موضوع مورد تایید سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی و گروه پنج بعلاوه یک قرار گرفته است. در قالب برجام مقرر شد موضوعات و موارد مطرح شده در قالب معادله هسته ای ایران که مربوط به توافق مذکور بود بسته شود و در چارچوب برجام، طرفین توافق به تعهدات خود عمل کنند. در این راستا اقدام اخیر بنت برای جنجال آفرینی علیه کشورمان در واقع بازگشت به گذشته پرونده هسته ای ایران و ادعاهای مطرح شده در ذیل آن است که مربوط به دوره قبل از سال 2015 است. البته در دوران حکومت ترامپ که در آمریکا بر سر کار آمده بود نیز تلاش زیادی کرد تا شرایطی مشابه آنچه نفتالی بنت اکنون در تلاش است ایجاد کند و ادعاهای گذشته را در قالب برنامه هسته ای ایران احیا کند. با این حال، این تلاش در زمان او شکست خورد».

وی گفت: در این راستا، اقدامات اخیر نفتالی بنت علیه ایران اقدامی روانی و روانی برای تقویت این بیانیه در میان افکار عمومی و سیاستمداران جامعه جهانی است که ایران اساساً یک بازیگر غیرقابل اعتماد در چارچوب معادله هسته‌ای این کشور است. در نظر گرفته شده است. همچنین نباید فراموش کرد که بنت در تلاش است تا انعطاف‌پذیری دولت بایدن و دموکرات‌ها را در چارچوب معادله هسته‌ای ایران به‌ویژه چند ماه قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا (نوامبر ۲۰۲۲) به کلی از بین ببرد. و در عمل زمینه مرگ نهایی توافق برجام را فراهم می کنند».

جلال هوشره در پایان افزود: با این حال اقدامات اخیر بنت بازتاب چندانی نداشت و آنقدر که اسرائیلی ها تلاش کردند مورد توجه قرار نگرفت. در واقع نه آمریکایی ها، نه آژانس بین المللی انرژی اتمی و نه هیچ یک از اعضای جامعه بین المللی و البته بازیگران تاثیرگذار معادله هسته ای ایران به این اقدام بنت واکنش مثبت نشان ندادند و مانور ندادند. مشکلی از این دست که نشان می دهد جامعه هدف اقدامات اخیر بنت به ویژه آمریکا و ترویکای اروپایی تا حد امکان تلاش می کنند در زمینی که اسرائیل می سازد بازی نکنند. این رویکرد به ویژه با توجه به سابقه طولانی اسرائیلی‌ها در ارائه اسناد (اسناد) مختلف علیه معادله هسته‌ای ایران و تلاش برای خرابکاری در هر رویه سازنده و دیپلماتیک در قالب پرونده هسته‌ای ایران، کاملاً بی‌سابقه است و کشورهای ذکر شده مشابه هستند. به اسرائیلی‌ها و جهت‌گیری چنین اقداماتی کاملاً مشخص است.»