پس از ماه ها وعده تصویب قانون جدید برای تعیین تکلیف موضوع حجاب، هفته گذشته لایحه عفاف و حجاب با چنان مواد و مفادی وارد مجلس شد که هم حجاب ها و هم بی حجاب ها از او به این نتیجه رسیدند که این لایحه در سوال، هرچند با تعارف و کنایه؛ اما در واقع این به معنای پرچم سفید در برابر آزادی پوشش در ایران است و از این پس ایران از نظر پوشش شبیه کشوری سکولار مانند ترکیه خواهد بود.
با نگاهی به آنچه که به طور غیررسمی درباره این لایحه منتشر شده، به نظر می رسد روسای قوه قضائیه و دولت و دبیران شورای عالی انقلاب فرهنگی و امنیت ملی به همراه مشاوران و کارشناسان خود به این نتیجه رسیده اند که این لایحه با این قدرت عظیم نمی توان بدون حجاب گذشت. !
عبدالحسین خسروپنا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عصر پنجشنبه در مدرسه فصلی مرکز مطالعات حقوقی نظام در پاسخ به منتقدانی که لایحه مذکور را حمایت از بی حجابان می دانستند، گفت: با توجه به شرایط موجود. قانون، فردی که کشف حجاب می کند مجرم است و مأمور دادگاه باید او را دستگیر کند. و دادگاه تشکیل شود و خانم مک شف وکیل بگیرد و در نهایت طبق قانون جریمه شود که با توجه به تعداد مجرمان قابل اعمال نیست.»
این جملات به این معناست که امام جمعه لاهیجان چندی پیش در توئیت خود «شهر در واقع سقوط کرد»! و اگر انتظار دارید پلیس، وکلا، قضات، مقامات قضایی و در یک کلام نیروی انتظامی و دستگاه قضایی دائماً در حال تهدید و مجازات محجبه باشند، این انتظار نابجاست. این که در حال حاضر دستگاه قضایی پرونده های در حال رسیدگی زیادی دارد و اضافه شدن پرونده های کشف حجاب یک قوز است. ناگزیر باید با این طیف وسیع صلح کرد.
گلدوزی کیف حجاب
تدوین کنندگان این لایحه در این میان فکر می کردند که اگر مبتنی بر بازدارندگی باشد چه عاملی بهتر از پول! در این رونق اقتصادی و تورم 70 درصدی، بر اساس گزارش جدید مرکز پژوهش های مجلس، بیش از یک سوم جمعیت کشور به زیر خط فقر رسیده اند. لذا لایحه عفاف و حجاب را بر اساس سنت مالیات و جریمه قرار داده اند!
البته در فقه اسلام، مالیات، مالیاتی است که از زمین گرفته می شود; اما در طول سالیان متمادی، قانونگذاران دامنه این نوع مالیات ها و جریمه هایی مانند مالیات، جزیه و مانند آن را چنان گسترش داده اند که امروزه به حجاب رسیده است.
طراحان لایحه احتمالاً تصور می‌کردند که اگر این جریمه‌ها اثر بازدارنده‌ای داشته باشد و تعداد افرادی که ریش ندارند را کاهش دهد، فابه‌المراد; سرمان را بالا می گیریم و به تدبیر خود می بالیم. اگر جمع نشد می توانید از آن کیف بدوزید که حتی با جریمه های رانندگی در بودجه سالانه هم قابل پیش بینی است!
در این زمینه گفتنی است در لایحه بودجه سال 1401 درآمد حاصل از تخلفات رانندگی و معوقه آنها هفت هزار میلیارد تومان برآورد شده بود.
دو فایل با یک پایان مشترک
برخی این لایحه را با قانون «ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره ای» مصوب بهمن ماه سال 1392 در زمان ریاست مجلس علی اکبر ناطق نوری مقایسه کرده اند. مواد 8 و 9 این قانون استفاده کنندگان تجهیزات ماهواره ای و همچنین واردکنندگان، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان تجهیزات ماهواره ای را به یک تا 10 میلیون ریال جریمه نقدی محکوم کرده است.
به منظور به روز رسانی قانون در سال های بعد تغییراتی در میزان جریمه ها ایجاد شد. به عنوان مثال در بهمن ماه 1397 این جریمه ها به 30 تا 60 میلیون ریال افزایش یافت.
از آنجایی که قانون مربوط به ماهواره موظف بود 100 درصد درآمد آن به وزارت ارشاد و صدا و سیما و سایر نهادهای فرهنگی اختصاص یابد، در لایحه عفاف و حجاب نیز مقرر شده بود که منابع مالی «به حساب خزانه داری کل کشور واریز شود». و تنها بر اساس قانون بودجه سالانه برای رفع آسیب های اجتماعی از جمله طلاق، ساماندهی کودکان کار و زنان، سرپرستان خانوارهای نیازمند و همچنین تامین تجهیزات و سامانه های مربوطه اختصاص می یابد.
شباهت این لایحه با این قانون، تحلیلگران را به این موضوع واداشته است که شاید لایحه حجاب و عفاف به سرنوشت قانون منع استفاده از تجهیزات ماهواره ای دچار شود که هرگز نمی تواند ظرف ها را از پشت بام ها پاک کند!
نقشه راه بدون حجاب!
در اردوگاه اصولگرایان اما ناله ها بسیار بلندتر است. از شریعتمداری کیهان تا احمد علم‌هادی که دیروز در سکوی نماز جمعه این لایحه را در حمایت از محجبه خواند.
منتقدان اصولگرای این لایحه بر این باورند که نویسندگان آن حرام شرعی و سیاسی را تا حدی که در محدوده طرح نهضت قرار گرفته اند، کمرنگ کرده و گناه را خریدنی کرده اند. کاربری با کنایه در توییتر نوشت: از فردا کارت سفر بدون حجاب چاپ می‌کنند، بنابراین هرکسی که می‌خواهد به عنوان گزینه حجاب داشته باشد، این کارت را بخرد!
به گفته آنها، مجازات های موجود در این لایحه برای افراد بی حجاب حداقلی است و بیشتر معیشت آنها را هدف قرار می دهد. به خصوص ماده 8 این لایحه با محتوای محدودیت فرماندهان شناخته شده واکنش های زیادی را در پی داشت. این ماده تاکید می کند که «هیچ کس حق ندارد نسبت به زنانی که حجاب اسلامی را رعایت نکرده اند، اعمال مجرمانه ای از قبیل توهین، افترا، تهدید یا تعرض یا نقض حریم خصوصی را تحت عنوان امر به معروف یا نهی از منکر انجام دهد». ماده مذکور همچنین مرتکب را به مجازات مقرر در قانون تهدید می کند.
مذهب طبقاتی
از منظری دیگر برخی واکنش ها لایحه عفاف و حجاب را از مصادیق «دین طبقاتی» خواندند. این بدان معناست که اگر تا دیروز خودروی خارجی، لباس ها و لوازم جانبی مارک دار و آخرین مدل گوشی نمایانگر صنف مالی بود، با تصویب این لایحه و اجرای آن، بی حجابی نیز به فهرست نشانه های ثروت اضافه می شود.
منتقدان بر این باورند که لایحه عفاف و حجاب باید از کشف حجاب قشر ضعیف و متوسط جلوگیری کند و این سوگند «نافرمانی» را به قشر ثروتمند بسپارد!
در واقع با اجرای این لایحه در صورت نهایی شدن آن با دیدن زنی بدون حجاب متوجه می شوید که او پولدار است. حالا، هر چه بیشتر او را بدون حجاب ببینید، بیشتر متوجه می شوید که او ثروتمند است. چون مشخص است که نه تنها جریمه یک میلیون و 2 میلیونی را پرداخته است، بلکه جریمه 8 میلیون و 24 میلیونی را نیز پرداخت کرده است و به اصطلاح برای خودش بلیت بدون حجابی خریده است که به او اجازه می دهد. روزهای متوالی بدون حجاب در شهر ظاهر شوند. درست مثل خودروهایی که وارد طرح ترافیک می شوند، شهر را آلوده می کنند، به ترافیک آن می افزایند و فقط هزینه آن را پرداخت می کنند!
منتقدان اصولگرای این لایحه بر این باورند که نویسندگان آن حرام شرعی و سیاسی را تا حدی که در محدوده طرح نهضت قرار گرفته اند، کمرنگ کرده و گناه را خریدنی کرده اند. کاربری با کنایه در توییتر نوشت: از فردا نقشه راه ها را بدون حجاب چاپ می کنند
مجلس ابتکار خاصی ندارد
با همه این حرف و حدیث ها لایحه الان در مجلس است و اصولگرایان به مجلس انقلابی امیدوارند. در ادامه این امید، احمد علم الهادی دیروز در خطبه های نماز جمعه در جمع نمایندگان مجلس گفت: برادران و خواهران عزیز بشینید بررسی کنید که چه چیزی را تایید می کنید. در بحث حجاب اگر گشایش حجاب نهادینه شود و حجاب ساقط شود بسیاری از مسائل مختل می شود. این کشور متعلق به امام رضا (ع) است. نباید به جای لایحه حجاب، لایحه ضد حجاب تصویب شود».
اما نکته اینجاست که به نظر می رسد مجلس هیچ ابتکاری فراتر از جریمه مالی ندارد. محمدتقی نقدعلی، نماینده مجلس با انتقاد شدید از لایحه عفاف و حجاب، آن را شایسته نظام اسلامی ندانست و تاکید کرد که مجلس این لایحه را اصلاح خواهد کرد.
اما اظهارات نمایندگان تندرو و جبهه پایداری نیز نشان می دهد که تمرکز در مجلس بر همین جریمه مالی است. فروردین ماه امسال حسین جلالی نماینده جبهه پایداری و رئیس دفتر مرحوم مصباح یزدی از طرح جدیدی خبر داد که بر اساس آن برخورد با حجاب کاملا هوشمندانه بوده و جرایم مالی از 500 هزار تومان تا سه میلیارد تومان گرفته می شود
هاشمی گلپایقانی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از حامیان تندرو حجاب بارها اعلام کرده که در طرح عفاف و حجاب این ستاد حجاب دیگر جرم نیست، بلکه متخلف است. ، و به جای شکایت و مجازات در قانون، جریمه نقدی خواهد شد.
با همه این حرف و حدیث ها لایحه الان در مجلس است و اصولگرایان به مجلس انقلابی امیدوارند. اما نکته اینجاست که به نظر می رسد مجلس هیچ ابتکاری فراتر از جریمه مالی ندارد
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی پیشتر در بیانیه‌ای گفته بود که هرکس می‌خواهد شلوار زیپ دار بپوشد باید مالیات خود را بپردازد. بنابراین، به نظر می رسد که ابتکار عمل همه نهادهای حضانت یکسان است; این جریمه است.
پایان حجاب اجباری در ایران؟
در خصوص جرایم دیگری مانند پلمب متخلفان، ابطال گواهینامه و گذرنامه، توقیف خودرو، محرومیت از خدمات اجتماعی و مواردی از این دست، باید گفت که برخی از این مجازات ها از جمله پلمب مدتی است که شروع شده و نشان داده است که موثر هستند
از سوی دیگر، این نوع مجازات ها زمان و انرژی زیادی را از نیروی انسانی و نهادهای اجرایی خواهد گرفت که با توجه به کثرت جمعیت محجبه، به نظر نمی رسد در حیطه اختیارات نهادهای اجرایی باشد. به ویژه محرومیت از امکانات و خدمات اجتماعی و عمومی منجر به اعتراضات و چالش های جدید بین مردم و دولت خواهد شد.
به همه اینها باید اضافه کرد که مجلس یازدهم آخرین سال خود را می گذراند و همانطور که کلیباف بار لایحه عفاف و حجاب را بر دوش مجلس نگرفت و آن را بر دوش دو قوه دیگر گذاشت. به نظر نمی رسد که اکنون به او رسیده است. که آتش این لایحه به نام مجلس باید پایان یابد.
حال باید منتظر ماند و دید سرانجام قبض عفاف و حجاب به کجا می رسد. این امر به بی حجابی گسترده در شهرها پایان می دهد یا به عقیده بسیاری اعلام غیررسمی پایان حجاب اجباری در ایران خواهد بود!