سرنوشت واکسن های ایرانی میلیون ها دوز از گران ترین واکسن موجود در انبار!

در سال 1399 که همزمان با تلاش‌های جهانی، پروژه‌های تولید واکسن تاج در ایران آغاز شد، بسیاری موضوع بسیار مهمی را مطرح کردند. چرا ایران باید به تنهایی به دنبال تولید هفت نوع واکسن خانگی باشد؟ این موضوع به این دلیل مهم بود که در آن زمان تنها هفت پروژه واکسن در بقیه جهان راه اندازی شد. به عبارت دیگر، ایران می خواست تنها نیمی از انواع واکسن های تاج را تولید کند. در زمانی که زیرساخت ها و تجربه کشورهای بزرگ اقتصادی در این زمینه به وضوح قابل مقایسه با قدرت ایران نبود. چه محاسبات و منطقی منجر به چنین «سیاستی» برای تهیه واکسن برای کشور شده است؟

تنها در این شرایط بود که کیت ها در خط مقدم واکسیناسیون به ایران معرفی شدند که اساساً قبلاً هیچ زیرساخت یا تجربه ای نداشتند. یعنی حتی در این تصمیم هم کیت های تخصصی واکسیناسیون اولویت اصلی نبود. بسیاری از ناظران در آن زمان چنین رویه ای را «خطای سیاستی» می دانستند که منجر به اتلاف وقت، انرژی، منابع مالی و نیروی انسانی می شد. از سوی دیگر، وعده تصمیم گیرندگان و افراد تاثیرگذار در فرآیند واکسیناسیون این بود که این مسیر نه تنها ایران را در واردات واکسن بی نیاز می کند؛ بلکه کشور ما در حال تبدیل شدن به یکی از مراکز صادراتی واکسن تاج در جهان است. نتیجه آن جهشی در صنعت واکسن ایران خواهد بود.

به گزارش روزنامه شرق؛ اکنون با گذشت بیش از یک سال و نیم از آن تاریخ، اعداد و ارقام قضاوت های آموزنده ای در این زمینه دارند. در جلسه هفته گذشته کارکنان 7 شرکت واکسیناسیون کشور در کمیسیون دارو و مواد غذایی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره وجود 18.5 میلیون دوز واکسن تولید داخل در آستانه فساد در سردخانه های کشور صحبت کردند. که مشتری ندارند دولت دیگر توان خرید و مصرف 50 میلیون دوز واکسن خارجی و ذخیره آنها را ندارد. این واکسن در آستانه فساد و بدون ارباب رجوع را باید تجسم نمادین تصمیم گیری و سیاست گذاری بدون محاسبه و منطق در کشور تلقی کرد. واکسن هایی که باید باعث می شد ما به صف طولانی مشتریان خارجی خود افتخار کنیم، اکنون حتی مشتری داخلی هم ندارند. در این میان آنچه دور ریخته می شود فقط 18.5 میلیون دوز واکسن خانگی نیست. هزاران نفر/ساعت نیروی انسانی، ده ها هفته از دوران طلایی جلوگیری از مرگ و میر بیشتر، صدها میلیارد تن منابع مالی و از همه مهمتر لایه های بیشتری از «اعتماد عمومی» به سیاستی که محاسبه شده بود را از دست دادیم. یک کار دشوار

سوال، اما نه تنها این؛ به گفته سید حسین صفوی، رئیس هیات پس‌انداز ارزی وزارت بهداشت، دولت بیش از 60 درصد از قرارداد خود را به واکسیناتورها بدهکار است و چشم‌انداز روشنی برای پرداخت این بدهی ندارد. به عبارت دیگر، توسعه واکسن تاج نه تنها وضعیت جدیدی را برای واکسن های محلی ایجاد کرده است. اما حتی برای آنها نیز بحران مطالبات مالی از دولت و در نتیجه مشکلاتی مانند مشکل سرمایه در گردش ایجاد کرده است که می تواند زمینه ساز آنها شود. برای ساده کردن موضوع؛ به گفته برخی از سیاستمداران، وضعیتی که باید واکسن‌سازان ایرانی را تا آستانه موفقیت بین‌المللی پیش می‌برد، اکنون آنها را ورشکست کرده است.

نمونه واکسن تاج از شعارهایی که داده شد تا نتیجه معکوس که منجر به آن شد، در تاریخ حکومت ایران کم نیست. از آب و محیط زیست گرفته تا صنعت و انرژی. اینکه با شعارهای جالب شروع کنیم و در نهایت به نتایج متفاوت و حتی متضاد برسیم. عنصر گمشده در این امر توجه به اصول «سیاستگذاری» و «محاسبه عقلانی» آثار اعمال است. در ایران حتی در بالاترین سطوح تصمیم گیری، چشم اندازی وجود دارد که معتقد است «تلاش» و «کار بیشتر» می تواند ما را به سمت بهبود وضعیت و پیشرفت مستمر سوق دهد. اما در این دیدگاه، سهم سیاستگذاری صحیح و نیز کیفیت قوانین و ساختار، خواسته یا ناخواسته نادیده گرفته می شود و همه تحولات به «تلاش» سطوح مختلف نیروی کار واگذار می شود. ناگفته نماند که سیاست های غلط، مشکلات ساختاری یا قوانین غلط آنقدر قدرتمند هستند که می توانند نتایج این تلاش ها را باطل کنند. اینکه همین عوامل اساساً می توانند نیروی کار را از “تجربه” منصرف کنند، بحث دیگری است.

سرنوشت واکسن‌های کرونا یکی از نمونه‌های عینی این تأثیر است. جایی که نیروی کار سخت کار کرده و حتی به محصول نهایی با سطح کیفی رسیده است. اما «سیاست» اشتباه و «محاسبه» اشتباه شرایط، نتیجه را در قالب واکسن های خارج از جعبه و شرکت های با درآمد چند هزار میلیاردی متبلور کرده است. این فاجعه است که واکسیناتورهای ما با تشویق همیشگی تصمیم گیرندگان سیاسی در شرایطی قرار می گیرند که در چنین شرایطی قرار می گیرند. آنچه در صنعت خودرو، کشاورزی، معدن، تولید فولاد، محیط زیست، گردشگری، تجارت و… بوده است، کم و بیش در گذشته نیز همین گونه است. نتیجه گیری به شرح زیر است؛ سیاستمداران و تصمیم گیران در ایران باید بدانند عاملی که برای بهبود وضعیت کشور نیازمند تغییر و اصلاح است کیفیت سیاست ها و تصمیمات آنهاست نه تلاش نیروی کار. این سیاست گذاری و تصمیم گیری با کیفیت است که می تواند نیروی انسانی را به تلاش مؤثر برانگیزد و محصول آن تلاش ها را در قالب بهبود وضعیت متبلور کند.

50 میلیون دوز واکسن کراون موجود است/ دولت خطر تولید واکسن ایرانی را می پذیرد

یکی از اعضای کمیته ملی واکسیناسیون تاج، با اشاره به کاهش تقاضای جهانی برای واکسن کرون، چالش این روزها را چالش برانگیز خواند و درباره سرنوشت واکسن های ایرانی گفت: ادامه تولید واکسن های ایرانی یک تصمیم سیاسی است. خطر نباید به واکسینه شونده تحمیل شود. بلکه مانند سایر کشورها، خطر باید بر عهده دولت باشد و واکسن ها باید حفظ شوند.

مصطفی گانی در گفت وگو با ایسنا، درباره آخرین اخبار درباره واکسن های ایرانی کرونا اظهار کرد: خوشبختانه قرارداد واکسن های تولیدی منعقد شده و برخی از آن ها مانند اسپایکوژن، کوپارس، نورا، فخرا و … تایید شده است. توسط سازمان غذا و دارو یا هیئت امناء. “ارز خریداری شده است. این واکسن ها از قبل موجود است. من آمار دقیقی ندارم، اما فکر می کنم هر واکسن حداقل یک تا پنج میلیون دوز بر اساس قرارداد خرید دارد. باید به اندازه کافی پرداخت شود.

2 واکسن جدید در آستانه ورود به کارآزمایی بالینی

وی در پاسخ به سوالی درباره واکسن MRNA شرکت رناپ گفت: این واکسن هنوز نتوانسته آخرین مجوزهای خود را برای ورود به فاز بالینی دریافت کند. مشکلات اداری وجود دارد که باید در حل آنها کمک کنیم.

وی درباره واکسن آدنوویروس پاستور نیز گفت: این واکسن مرحله پیش بالینی را گذرانده است و باید مجوز آزمایش بالینی را دریافت کند.

وی با اشاره به اهمیت کامل بودن سبد واکسیناسیون ایران گفت: سبد واکسن های ما باید شامل انواع واکسن ها از جمله واکسن هایی با ساختار ویروس کشنده، پروتئین و … باشد. واکسن اسپوتنیک در روسیه و ایران نیز مجوز دارد و بحث هایی درباره بازار مصرف آن وجود دارد. خودشان اعلام کردند که تولید انجام شده و منتظر خرید واکسن هستند، اما بحث این است که اگر خرید انجام شود با توجه به میزان واکسیناسیون در کشور برای مصرف آن مشکل خواهیم داشت.

انباری با 50 میلیون دوز واکسن در انبار

غنی تاکید کرد: با این اوصاف وضعیت خوبی داریم و تمام نیاز داخلی به واکسن تامین می شود و خوشبختانه مشکلی برای تامین واکسن نداریم. البته مصرف واکسن در دنیا و در کل ایران کاهش یافته است که چالش امروز ماست. سال گذشته صحبت از کمبود واکسن بود و امسال صحبت از فروش واکسن است. 50 میلیون دوز واکسن (ایرانی و خارجی) در انبارها در انبار داریم و اکنون سوال مهم این است که چگونه از واکسیناتورها حمایت کنیم تا بیکار نشوند.

ادامه تولید واکسن های ایرانی چگونه خواهد بود؟

وی ادامه داد: تصمیم سیاسی این است که تولید واکسن های ایرانی را ادامه دهیم، نباید خطر را متوجه فرد واکسینه کرد. بلکه مانند سایر کشورها، خطر باید به دولت منتقل شود. واکسن ها باید ذخیره شوند زیرا نمی دانیم جهش بعدی ویروس چیست و چقدر طول می کشد. واکسن ها نباید دور ریخته شود و اگر این اتفاق بیفتد باید دوباره وارد کنیم. با وجود کاهش مصرف واکسن در سراسر جهان، مانند ایران، تولید واکسن باید تا حدی ادامه یابد که شرکت ها از هم نپاشند.

دولت باید خطر تولید واکسن را بپذیرد

یکی از اعضای کمیته ملی واکسیناسیون تاج و تخت بار دیگر تاکید کرد: خطری وجود دارد که نباید به واکسینه شونده تحمیل شود. در مدل کسب و کار، محصولی در زمانی برای بازار تولید می شود که توسط خود شرکت ارائه می شود، اما وقتی فردی برای دولت تولید می کند، خود دولت باید ریسک کند و راه دیگری وجود ندارد.

وی با اشاره به نگهداری 50 میلیون دوز واکسن در انبارهای کشور گفت: برخی از واکسن های خریداری شده خارجی به دلیل عدم مصرف نوبت سوم تزریقی به تاریخ انقضا نزدیک می شود. مدت زمان نگهداری معمولا حداکثر یک سال است.

نوبت سوم را جدی بگیرید

غنی در عین حال بر تکمیل روند واکسیناسیون و مراجعه مردم به آن تاکید کرد و افزود که تزریق دوز سوم به مردم باید جدی گرفته شود. زیرا نشان داده شده است که تزریق 3 دوز واکسن باعث کاهش بیماری عروق کرونر قلب و مرگ و میر می شود و باید جدی گرفته شود. چهارمین دوز تزریقی برای تزریق توسط کادر پزشکی و افراد بالای 80 سال یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف تایید شده است.

یکی از اعضای کمیته ملی واکسیناسیون تاج در پاسخ به ایسنا درباره صادرات واکسن ایران، به کاهش تقاضای جهانی برای واکسن کراون اشاره کرد و گفت: اکنون در عراق واکسن‌های آن‌ها از بین رفته است، افغانستان هم واکسن‌هایی را به شکل … می‌خواهد. “یک واکسن وجود دارد.

در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به کاهش تقاضا برای واکسن و در دسترس بودن حدود 50 میلیون دوز واکسن در انبار، آیا هنوز نیازی به واکسن های جدید ایرانی وجود دارد که روی پلتفرم های دیگر کار کرده اند و هنوز به آزمایشات بالینی نرسیده اند؟ و برای تولید؟، گفت: در هر صورت باید روی محصولات دیگر تمرکز کنیم. دستاوردهای قابل توجهی در بسترهای واکسن و دارو حاصل شده است. زیرا زمانی که این شرکت ها تولیدکننده شدند، می توانیم با این پلتفرم ها به سمت تولید داروها و واکسن های دیگر برویم.