سر و صدای پاهای «دیزلی» در پایتخت و هشدارهای دروغین هواشناسی!

تهران روزهای بدی را از نظر کیفیت هوا سپری می کند و شهروندان از این ماه دو سوم روزهایی است که هوای آلوده تنفس می کنند. اگرچه آلاینده اصلی هوا در تمام روزها، ناسالم برای گروه های حساس (نارنجی) و ناسالم برای همه (قرمز)، ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون (PM 2.5) بود.

سوخت گازوئیل دوباره در اطراف پایتخت می سوزد تا «کمبود گاز زمستانی را جبران کند» با سه علامت تایید شده است. شاخص آلایندگی دی اکسید گوگرد در هوای پایتخت روز پنجشنبه به 1.5 برابر افزایش یافت و در غرب تهران دو برابر شرق افزایش یافت. این دو آمار در کنار هشدار قطعی گاز صنعتی حکایت از بازگشت آلودگی گازوئیل دارد. هوای کرج نیز به دلیل نفوذ نیروگاه دیزلی آلوده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، در اطراف تهران زنگ خطر سوختن نفت کوره به صدا درآمد. شاخص کیفیت هوای تهران برای آلاینده دی اکسید گوگرد (SO2) که مهمترین منبع آن استفاده از سوخت مایع در نیروگاه ها و صنایع بزرگ اطراف شهرها است، در روزهای پایانی هفته گذشته با افزایش قابل توجهی مواجه شد و میانگین آن برای کل شهر تقریباً 5 است. 1 افزایش یافته است.

ردیابی غلظت این آلاینده گازی به تفکیک منطقه نشان می دهد که مناطق نزدیک به صنایع و نیروگاه های واقع در محدوده شهر تهران و یا در محدوده شهر تهران با غلظت بسیار بالاتری از آلاینده SO2 مواجه هستند که موید جایگزینی سوخت مایع به جای گاز در این منطقه است. چند روز گذشته

بازگشت مازوت در پایتخت

تهران روزهای بدی را از نظر کیفیت هوا سپری می کند و شهروندان از این ماه دو سوم روزهایی است که هوای آلوده تنفس می کنند. اگرچه آلاینده اصلی هوا در تمام روزهای ناسالم برای گروه های حساس (نارنجی) و ناسالم برای همه (قرمز) ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون (PM 2.5) بوده است، اما طی سه روز آلوده گذشته (16 تا 18) شدت آلودگی هوا به دلیل افزایش غلظت یکی دیگر از آلاینده های هوا – دی اکسید گوگرد، نسبت به روزهای گذشته افزایش یافته است. شاخص کیفیت هوا در 3 روز کثیف متوالی به ترتیب 102، 141 و 155 بوده است.

به این ترتیب دیروز هوا برای همه شهروندان ناسالم بود و وضعیت اضطراری در تهران حاکم شد. موضوعی که کمیسیون اضطرار آلودگی هوا را به تشکیل جلسه ای به ریاست استانداری تهران و تشکیل کلاس های درس در مدارس استان های تهران و البرز (به استثنای دماوند و فیروزکوه) به مدت دو روز متوالی (امروز و فردا) به صورت غیرحضوری برانگیخت. و مهدکودک ها و پیش دبستانی ها مدارس ابتدایی را تعطیل اعلام کردند.
آلودگی گوگرد 1.5 برابر شده است

اگرچه شاخص کیفیت هوا در چند روز اخیر از نظر غلظت ذرات ریز معلق با منشاء خودرویی افزایش یافته است، اما بررسی دقیق وضعیت شش آلاینده دیگر در آسمان تهران حکایت از افزایش ناگهانی غلظت دی اکسید گوگرد دارد. در پایتخت که 1.5 برابر شاخص کیفیت هوا باعث ایجاد این آلاینده شده است.

در حالی که در 15 روز اول آذرماه سال جاری میانگین شاخص کیفیت هوا بر حسب غلظت دی اکسید گوگرد (SO2) نزدیک به 20 واحد بود، این شاخص به یکباره افزایش یافت و در یک روند تدریجی در نهایت در روز گذشته به 33 واحد رسید. آغاز سوزاندن نفت کوره در برخی صنایع و شاید نیروگاه های واقع در اطراف تهران.

علاوه بر استفاده از سوخت مایع به ویژه نفت کوره، استفاده از گازوئیل با استاندارد کمتر از یورو 4 توسط خودروهای سنگین نیز می تواند منجر به انتشار اکسید گوگرد در هوا شود. اما در روزهای اخیر تغییر خاصی در الگوی تردد یا مصرف این دسته از خودروها مشاهده نشده است که بتوان آن را به افزایش غلظت SO2 نسبت داد.

از سوی دیگر، تجزیه و تحلیل ایستگاه به ایستگاه غلظت SO2 نیز نقش احتمالی احتراق سوخت صنعتی در افزایش ناگهانی این آلاینده را تایید می کند. دیروز شاخص این آلاینده در ایستگاه سنجش کیفیت هوا واقع در منطقه 22 تهران که غربی ترین منطقه پایتخت است 39 و در منطقه دو شاخص آن به 36 رسید.

همچنین در منطقه 18 که یکی از مناطق اصلی راه اندازی کارخانه ها و صنایع در محدوده شهر تهران محسوب می شود، شاخص SO2 به عدد 46 رسید که نزدیک به آستانه هوای پاک برای آلاینده مذکور است.

این در حالی است که در همان روز در ایستگاه های سنجش کیفیت هوای شمال و شرق تهران (مانند اقدسیه، پیریژ و…) وضعیت مشابه روزهای گذشته و شاخص کیفیت هوا از نظر دی اکسید گوگرد هم حدود 20 بود.

اگرچه تغییرات این شاخص آرام است، اما حکایت از به صدا درآوردن زنگ خطر سوختن نفت کوره در صنایع اطراف تهران دارد. اتفاقی که در سال های گذشته نیز به دلیل کمبود گاز در فصل سرما رخ داده است. سال گذشته در نیمه اول آبان ماه سوختن نفت کوره باعث شد میانگین شاخص کیفیت هوا برای دی اکسید گوگرد در برخی روزها به بالای 70 برسد و از این رو می توان پاییز 1400 را آلوده ترین دوره چند سال اخیر توصیف کرد. در مورد این آلاینده

در آذرماه 1388، پس از محدودیت گاز در صنعت، استفاده از سوخت مایع تنها راه ادامه فعالیت این صنعت بود، علیرغم پیامدهایی که منجر به افزایش غلظت SO2 در هوای تهران و برخی موارد شد. کلانشهرهای دیگر در تهران، میانگین شاخص کیفیت هوا برای SO2 در آن زمان جهش کرد، اما زیر 50 باقی ماند.

امسال آلودگی گوگردی به بدی سال گذشته نیست، اما ادامه سوزاندن نفت کوره می‌تواند شرایط را بسیار پیچیده‌تر و نوع آلودگی هوا را برای تهرانی‌ها سمی‌تر کند.
علامت رسمی برای سوزاندن سوخت دیزل

بر اساس این گزارش، همزمان با سردتر شدن هوا در دو هفته گذشته میزان مصرف گاز در بخش های مسکونی و تجاری به 1.5 افزایش یافته و تا زمانی که این میزان مصرف کاهش پیدا نکند، سهمیه بندی تنها راه حل است. همچنین سوخت جایگزین برای صنایع و برخی نیروگاه ها که امکان استفاده از سوخت مایع را دارند سوخت دیزل یا در بهترین حالت گازوئیل است.

این هشدارها را می توان یکی دیگر از نشانه های رسمی جایگزینی نفت کوره به جای گاز دانست که آثار آن بلافاصله در شاخص کیفیت هوای پایتخت نمایان شد. علاوه بر این، شهروندانی که روز گذشته بین تهران و کرج تردد کردند، آلودگی شدید هوای کلانشهر همجوار استان تهران را نیز با چشم غیرمسلح مشاهده کردند و حتی متوجه شدند که هوای غرب استان تهران بیشتر از پایتخت آلوده است.

با توجه به ایجاد نیروگاه بزرگ و برخی صنایع در این منطقه، آلودگی شدید هوای کرج را می توان ناشی از تغییر نوع سوخت مصرفی صنایع دانست.

موضوع مهمی که باید به آن توجه شود، پایداری آلاینده ناشی از سوزاندن سوخت دیزل در هوا است. SO2 می تواند برای دو تا چهار روز در اتمسفر پایین باقی بماند و هوا را آلوده نگه دارد یا با ذرات معلق سمی کند.

به این ترتیب اثرات ناگوار هر روز سوختن مازوت توسط صنایع کوچک و بزرگ تا چند روز بعد در شهری مانند تهران محسوس است و شهروندان برای چند روز متوالی باید این آلاینده را با غلظتی بالاتر از حد معمول استنشاق کنند. .

هشدار جعلی آخر هفته

علاوه بر وضعیت هشداردهنده هوای تهران با توجه به هشدار آغاز استفاده صنایع از سوخت های بسیار آلوده در شرایط کمبود گاز، پیش بینی می شود با توجه به تکرار مجدد آلودگی هوای ناشی از ریزذرات معلق در همان زمان به عنوان روزهای سرد سال به دلیل غلبه پدیده وارونگی (برگشت هوا)) هشدارهای مربوطه باید در زمان مناسب صادر شود.

اداره کل هواشناسی استان تهران در هفته های اخیر گاهی هشدارهای رنگارنگی از جمله اخطارهای زرد و نارنجی را در مقاطع مختلف هم به شهروندان و هم به مسئولان نسبت به بایدها و نبایدها گوشزد کرده است.

به عنوان مثال در روزهای پایانی آبان اخطاریه هواشناسی نارنجی رنگ به موقع صادر شد و هشدار داد که شهروندان تهرانی سه روز خطرناک را از نظر شدت آلودگی پشت سر خواهند گذاشت.

اما در صورت عدم وجود راه حل به موقع در این زمینه، اقداماتی مانند غیبت های مکرر و متناوب در سه روز آلوده که وضعیت آن به طور رسمی از قبل پیش بینی شده بود، نتوانست آلودگی را کنترل کند و به تدریج کیفیت هوا از مرحله ناسالم تغییر کرد. برای گروه های حساس به ناسالم برای همه تنزل یافت. اما در روزهای اخیر خلأ حتی هشدار رنگارنگ هواشناسی مشهود بود و اداره کل آن نهاد در استان تهران تنها با انتشار بولتن پیش‌بینی آلودگی، «ناپایداری» یا به اصطلاح باد مؤثر جمعه را پیش‌بینی کرد. اگر درست باشد، می تواند منجر به بهبود کیفیت هوا شود.

این سازمان همچنین پیش‌بینی کرد که کیفیت هوای آخر هفته گذشته برای گروه‌های حساس ناسالم بود، در حالی که شاخص کیفیت هوا در روز جمعه به 155 رسید و هوا را برای همه ناسالم کرد.
مسئولان از دو طریق تصمیم گیری می کنند

عدم انتشار منظم پیش بینی های رنگارنگ و هشدار آلایندگی هواشناسی از یک سو و عدم اقدام یا عدم اقدام به موقع و تصمیم گیری موثر در هنگام صدور این هشدارها، از سوی دیگر شهروندان تهرانی را متضرر کرده است. بیشتر از آلودگی هوا؛ علاوه بر این، در این شرایط، آنها حتی نمی توانند تصمیمات خود را برای نقل مکان به شهر با توجه به وضعیت سلامتی خود به بهترین شکل ممکن تنظیم کنند.

این در حالی است که بر اساس گزارش ۱۴۰۰ آلودگی هوا، ۱۴ درصد از کل مرگ و میرهای آلودگی هوا در سال ۲۰۱۹ در گروه سنی ۳۰ سال به بالا، ناشی از تنفس در هوای آلوده با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده است. همچنین بر اساس این گزارش، در سال ۱۳۹۸، چهار هزار و ۱۲۲ شهروند تهرانی بر اثر تنفس هوای آلوده به ذرات معلق جان خود را از دست دادند.

علیرغم تحمیل هزینه های هنگفت به سیستم سلامت به دلیل آلودگی هوا، سیاست گذاران و تصمیم گیران همچنان از دو جهت در انتخاب گزینه ای که منجر به بهبود سلامت عمومی می شود مردد هستند.