حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در دیدار با جمعی از جانبازان حادثه 16 تیرماه با اشاره به اینکه مرحوم آقای بهشتی مظهر چند صفت معرفی شد، یادآور شد: در سال گذشته شهادتش این است که آن را متمایز می کند و حضرت امام نیز آن را صفت مهمی معرفی می کند «ظلم» است. تا آنجا که امام فرمودند: «مظلومیت او از شهادتش برای من دردناکتر است».
وی افزود: شاید بتوان گفت قربانی شدن مرحوم آقای بهشتی «صفت» ایشان بود، اما ربطی به «خود» ایشان نداشت. یعنی یکی از صفاتی است که مطالعه نکرده است، بلکه رحمتی اتفاقی از جانب خداوند است. اما فکر می کنم علاوه بر ویژگی های ذاتی، خود آقای بهشتی هم در کسب این خصلت نقش داشته است.
یادگار امام تصریح کرد: ایشان با آنچه در مورد ایشان گفتند کاری نداشت و بزرگوارانه از این اتهامات گذشت که این عامل مظلومیت ایشان را دوچندان کرد. او می توانست به اتهامات پاسخ دهد و از حالت انفعالی «شنیدن توهین» خارج شود، اما آقای بهشتی احساس کرد که نباید در این مسیر حرکت کند.
سید حسن خمینی در این زمینه ادامه داد: اینکه بگوییم اگر مظلوم باشد خوب است یا بد، بحثی است. زیرا ممکن است کسی بگوید که نباید ظالم باشیم، اما «ظلم» هم بد است. اما آنچه در مورد آقای بهشتی صدق می کند این است که اگرچه او نمی خواست ظلم شود، اما در راه “هدف بزرگتر” مورد ظلم قرار گرفت.
وی افزود: در کنار سرکوب، آنچه مرحوم آقای بهشتی را در بین همتایان خود متمایز می کرد و همه هم قبول داشتند، نماد «عقلانیت» بود. البته برخی از این ویژگی به «کرامت» تعبیر می کنند، اما کرامت فقط در رفتار فردی است; مرحوم آقای بهشتی در گفتار، کردار و کردار جدا از رفتار، منطقی بود.
یادگار امام تصریح کرد: آقای موسی صدر که بسیار به آقای بهشتی نزدیک بود – و اگر زنده است خداوند اسباب فدایش را عنایت فرماید و اگر به رحمت خدا رفته اند رحمتش برود. و آمرزش بر آنان – همچنین چنین بود. همه کسانی که در مورد آقای صدر صحبت می کنند همین را می گویند و کسانی که از نزدیک آنها را می شناسند این دو نفر را بسیار شبیه هم می دانند. البته آقا موسی چندین سال از آقای بهشتی بزرگتر بود و به همین دلیل می گویند شاید آقای بهشتی هم تحت تاثیر ایشان بوده است.
وی با اشاره به اینکه عقلانیت در دو حوزه نظری و عملی خود را نشان می دهد، تصریح کرد: اساس عقلانیت نظری این است که حرفی را بدون دلیل نپذیرد یا حرفی را بدون دلیل رد کند. عقلانیت عملی به این معنی است که مزایای کاری که انجام می دهید باید بیشتر از هزینه ها باشد. یعنی حتی اگر هزینه و فایده کاری که انجام می دهید برابر باشد، باز هم منطقی نیست. زیرا مجموع جبری آن صفر می شود. پس چرا انجامش میده؟!
مرحوم بهشتی مخالف خرافه بود
سید حسن خمینی با تاکید بر اینکه منفعت باید بیشتر از هزینه باشد و بنابراین راهی که انتخاب می کنید باید بهترین مسیر باشد، قید بعدی عقلانیت را «شناخت مهم ترین چیز» نامید.
وی سپس یادآور شد: مرحوم بهشتی در بحث نظری مخالف خرافه بود. خرافات یعنی باورهایی دارید که دلیلی برای آن ندارید. از این رو حتی او را به سنی بودن متهم کردند و حتی به دروغ گفت که وقتی در نجف بود گفت: «باید به ایران بروم و کینه عده ای را از دل ملت دور کنم!» احتمالاً این اتهامات وجود دارد. به این دلیل بود که شهید بهشتی سخنانی را که برخی گفته اند غیر معقول می دانست.
شهید بهشتی چوب عقلانیت نظری اش را خورد
یادگار امام با بیان اینکه شهید بهشتی چوب عقلانیت نظری خود را خورد و بخشی از مظلومیت او از همین جا بود، یادآور شد: اتفاقاً بسیاری از کسانی که به آقای بهشتی حمله کردند، کسانی بودند که قبل از انقلاب در این منطقه بودند. تفاوت با آنها
وی در خصوص «عقلانیت عملی» شهید بهشتی نیز گفت: ایشان هزینه ها و فایده ها را محاسبه کردند و مشخص کردند که کدام راه هزینه کمتر و کدام راه بیشترین سود را دارد. نماد عقلانیت است.
امام مظهر عقلانیت است
سیدحسن خمینی با تاکید بر اینکه شخصیت امام مظهر عقلانیت است، تصریح کرد: اتفاقا «انقلاب» نقطه مقابل «عقلانیت» نیست، بلکه انقلاب در جایی که عقلانی باشد ارزش دارد. یعنی شما می گویید نبود این نظام بهتر از وجود آن است و در هر شرایطی باید لغو شود. مردم ایران قطبه را به رسمیت شناختند و بزرگترین دلیل عقلانیت این اقدام این است که جامعه یکپارچه فکری آن را مطالبه می کرد.
وی افزود: اگر بخواهم بر اساس قرائن بگویم که چرا آقای بهشتی مظهر عقلانیت است، کوتاه می آیم. چون همه این نظر را نسبت به او داشتند. اما از خود بپرسیم 41 سال پس از شهادت بهشتی چه درسی می توانیم بگیریم؟ آیا فقط یک یادآوری کافی است؟ البته این در جای خود نیز صادق است. یا باید یک پله بالاتر برویم و ببینیم چگونه می توانیم بهشت زمانه خود شویم و سعی کنیم این فکر و اندیشه را در زمان خود گسترش دهیم و در زمان خودمان چنین باشیم؟!
عیبی ندارد انسان بعد از مدتی اگر بفهمد این راه جواب نمی دهد، راهش را عوض می کند و راه ارزان تری انتخاب می کند. ما باید حواسمان به هدفی باشد که داریم و فراموش نکنیم چه مسیرهایی برای رسیدن به آن وجود دارد
یادگار امام تاکید کرد: راه تحقق این آرمان، عقلانیت در عرصه اندیشه و عمل است. اول اینکه کلمات را بی دلیل نگیرید. اگر ما اینطور شویم، پس همه باید منطقی صحبت کنیم. البته گاهی ادله تکذیب می شود اما دیگر اینطور نیست که هرکس می آید تیری در تاریکی بگذارد و عده ای قبول کنند! آن وقت در گفتار مردانی مانند بنده من که دیروز این را گفت و شما امروز می گویید، تناقض ایجاد می شود. این را زمانی می گویید که دوستتان سر کار است و وقتی طرف مقابلتان سر کار است می گویید!
مشکلات جامعه باید بر اساس آرمان ها حل شود
آرمان ها استقلال، آزادی، پیشرفت، سعادت مردم، دنیای بهتر، آخرت بهتر و تحقق احکام دینی بود.
وی ادامه داد: دومین راه رسیدن به الگوی شهید بهشتی، رسیدن به عقلانیت عملی است. عیبی ندارد انسان بعد از مدتی اگر بفهمد این راه جواب نمی دهد، راهش را عوض می کند و راه ارزان تری انتخاب می کند. ما باید حواسمان به هدفی باشد که داریم و فراموش نکنیم چه مسیرهایی برای رسیدن به آن وجود دارد. ما دائماً خودمان را از این طریق ارزیابی می کنیم. همه اشتباه می کنند، اما بر اشتباه اصرار نکنید. چون هیچکس از ما توقع بی گناهی ندارد، بلکه انتظار عدالت دارند.
سید حسن خمینی تصریح کرد: مشکلات جامعه باید با همین آرمان ها حل شود. این آرمان ها استقلال، آزادی، پیشرفت، رفاه مردم، دنیای بهتر، آخرت بهتر و تحقق احکام دینی بود. اینها را ارزیابی کنیم و اگر راه عاقلانه ای هست همان را انتخاب کنیم. روش عاقلانه کار سودآورتر و ارزان تر است.
شهید بهشتی نماد «عقلانیت» است. ما هنوز به این عنصر نیاز داریم
وی تاکید کرد: اگر بگوییم مرحوم آقای بهشتی نماد عقلانیت است، امروز هم به این عنصر نیاز داریم. چرا تعبیر کرده ام که باید «همه با هم» باشند؟ زیرا اگر همه با هم باشند، سفر را ارزانتر و ارزشمندتر می کند. حتی اگر گروهی به تنهایی به مقصد برسند – که جای تأمل است – اما اگر همه با هم باشند، راحت‌تر، ارزانتر و مفیدتر به این هدف می‌رسند.
باید از تخصص کشور استفاده کرد
یادگار امام با تاکید بر اینکه باید از تخصص کشور استفاده شود، گفت: 44 سال از جمهوری اسلامی می گذرد و ما انبوهی از تجربیات در اختیار داریم. همه همه چیز را می دانند، به خصوص تعداد کمی. یک شخص، گروه یا مقام یک دفتر خاص باید از خرد جمعی استفاده کند. استفاده نکردن از خرد، سوابق و تجربه مدیریتی جمهوری اسلامی در این مدت ظالمانه و ظالمانه است.
وی افزود: تغییر اشکالی ندارد اما باید از تجربه استفاده کرد. تکرار تجربه با عناوین و بهانه های مختلف خلاف عقلانیت است. منطق این است که ما از آنچه داریم و تجربه می کنیم استفاده می کنیم. یک ملت در روزی پیروز است که «همه با هم پیروز شوند». این بدان معناست که آنهایی که شکست می‌خورند و کسانی که موفق می‌شوند، یکی دیده می‌شوند. برنده در واقع از تجربه بازنده ها استفاده می کند و هیچ اشکالی ندارد.
اگر می خواهیم مثل بهشت زندگی کنیم باید تسلیم عقلانیت شویم
سید حسن خمینی تصریح کرد: در دورانی هستیم که مانند هر زمان دیگری به «عقلانیت» نیاز داریم. مردم همیشه به عقلانیت نیاز دارند. اگر می خواهیم مثل بهشت زندگی کنیم و یاد بگیریم، باید تسلیم عقلانیت شویم. اگر بتوانیم از شهدا و بزرگان درس بگیریم و زندگی آنها را محل تأمل بدانیم، می توانیم در زندگی پیشرفت کنیم.
وی یادآور شد: واقعیت این است که همه باید در حوزه مشکلات کشور دست به دست هم بدهند و مشکلات معیشتی را برطرف کنند. یکی از بحث های مهم در عقلانیت این است که مردم «مهم» را در اولویت قرار ندهند و «مهم» را روی زمین بگذارند. امروز هیچ موضوعی در کشور به اندازه حل مشکلات اقتصادی مهم نیست. البته راه حل مشکلات اقتصادی ما از طریق سیاست است. و این نیاز به همدلی و رفاقت بیشتری دارد. اما هر کس فکر می کند راه حلی برای این موضوع وجود دارد باید عزم راسخ داشته باشد و انشاالله همه به او کمک خواهند کرد.
نباید قصد آزار و اذیت وجود داشته باشد
همه باید کمک کنند تا تاریخ درخشان جمهوری اسلامی با موج حوادث سال های اخیر در کشور بدنام نشود.
یادگار امام افزود: نباید قصد آزار و اذیت وجود داشته باشد چرا که همه باید با هم کشورمان را بسازیم و مطمئن هستم که این امر هم برای رضایت روحیه امام و هم برای خواست رهبر معظم انقلاب است. همه باید کمک کنند؛ در این راستا متولیان امور باید عملکرد خود را بهبود بخشند و بیکاران نیز کمک و همدلی بهتری داشته باشند تا انشالله این مشکلات نیز حل شود و پرونده درخشان جمهوری اسلامی مدیون موج حوادث سال های اخیر در کشور به خود تهمت نزنید.