پس از صرف هزینه های نجومی برای استفاده از فیلترشکن برای دور زدن فیلترینگ، نوبت به سیم کارت های بین المللی می رسد که این روزها در بازه قیمتی 10 تا 90 میلیون تومان توسط کاربران ایرانی خرید و فروش می شود.
نگار علی – فیلترینگ همیشه به دنبال کاربران ایرانی بوده است; در اوایل دهه 90 اپلیکیشن «لاین» مورد استقبال کاربران ایرانی قرار گرفت، اما دیری نپایید که سایه فیلترینگ بر سر این اپلیکیشن ژاپنی افتاد. در 22 فوریه 2014 اختلالی در این اپلیکیشن مشاهده شد و از آن روز فیلترینگ «در خط» راه اندازی شد که تا به امروز ادامه دارد. «خط» که فیلتر شد، کاربران ایرانی به اپلیکیشن پیام رسان رقیب خود یعنی. وایبر.
همزمان با ورود کاربران ایرانی به وایبر، با اختلالات گسترده مواجه شد. کاهش پهنای باند اتفاقی بود که کاربران این اپلیکیشن پیام رسان دائماً با آن دست و پنجه نرم می کردند، هرچند فیلترینگ «وایبر» رسماً در مهر ماه 1401 انجام شد، اما به دلیل افت کیفیت این اپلیکیشن پیام رسان در ایران، کاربران ایرانی در اواسط دهه 90 میلادی ، به اپلیکیشن پیام رسان تلگرام منتقل شدند.
اپلیکیشن پیام رسان تلگرام ایران فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است. اواخر سال ۱۳۹۵ دسترسی به «تلگرام» به مدت یک هفته مسدود شد و پس از آن این اپلیکیشن پیام رسان دوباره در دسترس قرار گرفت. تلگرام بار دیگر در 20 اردیبهشت 1396 از دسترس کاربران ایرانی حذف شد، اما اختلال گسترده در این اپلیکیشن پیام رسان، طبق نظرسنجی انجام شده در اکتبر 2017، حدود 6 ماه پس از آن، کاربران ایرانی را تا آن روز به سمت دیگر اپلیکیشن های پیام رسان سوق نداد. با فیلترینگ تلگرام توسط مرکز تحقیقات افکار عمومی دانشجویان ایران انجام شد، مشخص شد که اکثریت کاربران ایرانی همچنان مشتاق استفاده از تلگرام هستند و در این زمینه از فیلترشکن ها کمک گرفته اند.
استفاده از اپلیکیشن تلگرام تا اواخر دهه 90 با وجود فیلتر شدن در بین کاربران ایرانی رواج داشت تا اینکه محدودیت های شدیدی برای فیلترشکن ها اعمال شد و کاربران ایرانی در نهایت به اپلیکیشن پیام رسان رقیب واتس اپ مهاجرت کردند. واتس اپ تا مهر ۱۴۰۱ مورد استفاده کاربران ایرانی قرار داشت تا اینکه این اپلیکیشن پیام رسان نیز همراه با اینستاگرام وارد قطار فیلترینگ شد، لازم به ذکر است که «اینستاگرام» در پایان شهریور سال گذشته فیلتر شد.
علاوه بر فیلترینگ که به گفته برخی کارشناسان «خودتحریمی» است، تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران، کاربران ایرانی را از دسترسی به برخی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مؤثر باز داشته است. به عنوان مثال، معامله‌گران ارزهای دیجیتال با این مشکل مواجه هستند که صرافی‌های آنلاین به محض فاش شدن هویت کاربران ایرانی، حساب‌های آن‌ها را مسدود کرده و از فعالیت‌های آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
هزینه هنگفت اینترنت رایگان در ایران!
آزار و اذیت کاربران ایرانی با تحریم و فیلترینگ، قیمت اینترنت رایگان را نجومی کرده است. بازار خرید و فروش فیلترشکن اولین بازاری بود که با رعایت فیلترینگ و تحریم های بین المللی رونق گرفت. فروشندگان فیلترشکن می گویند برای دور زدن فیلترینگ اینترنت ایران که هر روز سخت تر و پیچیده تر می شود. سرورهای قدرتمندتری مورد نیاز است و این مشکل هزینه هایی را برای کاربران ایجاد کرده است. البته کمبود سرور و هاست VPN در بازار به دلیل افزایش استفاده از VPN و نیاز شدید تجاری به VPN و VPS نیز در این افزایش قیمت فیلترشکن موثر است. بر اساس داده های ارائه شده، قبض دو ماهه فیلترشکن که 130 هزار تومان بوده و سه ماهه 200 هزار تومان بوده، در حال حاضر قبض یک ماهه وی کمتر از 200 هزار تومان نیست.
این در حالی است که فیلترشکن ها همیشه جوابگوی نیاز کاربران ایرانی نیستند و اتصال و قطع آن خطرات زیادی را برای تجار به همراه دارد، گزینه ای که این روزها روی میز کاربران ایرانی قرار گرفته سیم کارت های بین المللی است. سیم کارت های فیزیکی که به گفته فروشندگان این محصول قابل استفاده در ایران و سایر کشورهای جهان به جز کره شمالی می باشد.
این سیم‌کارت‌ها برای تایید هویت «تأیید» در سایت‌هایی استفاده می‌شوند که کاربران ایرانی را ممنوع کرده‌اند، مانند صرافی‌های ارز دیجیتال یا برخی وب‌سایت‌ها یا استفاده از چت‌بات‌های هوش مصنوعی؛ کاربرد اصلی این سیم کارت ها برای سفر به خارج از کشور است اما این روزها راهی برای دور زدن تحریم ها و فیلترینگ شده است چرا که با تغییر آی پی اینترنت مورد استفاده می توان فیلترینگ را دور زد.
این در حالی است که قیمت این سیم کارت ها در بازار نجومی است به گونه ای که این سیم کارت ها در بازه قیمتی 10 تا 90 میلیون تومان در بازار خرید و فروش می شوند. علاوه بر این، شارژ این سیم کارت ها به نوبه خود هزینه های هنگفتی را بر دوش کاربران ایرانی تحمیل می کند و مبلغ پرداختی برای شارژ سیم کارت های بین المللی شامل هزینه دلاری حواله ها، هزینه های پورتال آنلاین و مالیات در اروپا می شود.
همانطور که گفته شد، این روزها اینترنت به یک کالای لوکس تبدیل شده است. نیمی از جمعیت جهان چه از طریق تلفن همراه و چه از طریق تلفن ثابت به اینترنت دسترسی ندارند. اقتصادهای توسعه یافته ای مانند ایالات متحده، فرانسه، آلمان، بریتانیا و کانادا بالاترین نرخ دسترسی را دارند. اقتصادهای نوظهور بزرگ تفاوت های زیادی را در سهم کاربران اینترنت در جمعیت خود نشان می دهند که از حدود دو سوم در برزیل و مکزیک تا حدود یک سوم در هند متغیر است.
از آنجایی که فیلترینگ قیمت دسترسی رایگان به اینترنت را افزایش داده است، می توان گفت که شکاف دیجیتال را تقویت می کند. در داخل کشورها، فیلتر کردن نابرابری درآمد و نابرابری فرصت ها ممکن است بدتر شود، زیرا گروه های محروم و مردم ساکن در مناطق روستایی دسترسی محدودتری به اینترنت دارند.
در رقابت بین کشورها، فیلترینگ تأثیر قابل توجهی دارد، دسترسی نسبتاً کم به اینترنت می تواند بهره وری را در کشورهای نوظهور و در حال توسعه کاهش دهد. تحقیقات کارکنان صندوق بین المللی پول نشان می دهد که افزایش یک درصدی در سهم کاربران اینترنت در جمعیت، رشد سرانه را 0.1 تا 0.4 درصد در جنوب صحرای آفریقا افزایش می دهد.