مریخ نورد جدید:مانند آشفتگی های قبلی اقتصاد جهانی، جنگ روسیه در اوکراین نشان داد که اتکا به بازارها برای کاهش خطرات و تقویت انعطاف پذیری کشورها اشتباه است. نئولیبرالیسم در آزمون دیگری شکست خورده است و باید با دیدگاه اقتصادی جدید مبتنی بر ارزش های جدید جایگزین شود.
جوزف استیگلیتز در Project Syndicate نوشت: جنگ روسیه در اوکراین مانند رکودهای قبلی اقتصاد جهانی به بازارها برای کاهش خطرات و تقویت انعطاف پذیری کشورها متکی است. نئولیبرالیسم در آزمون دیگری شکست خورده است و باید با دیدگاه اقتصادی جدید مبتنی بر ارزش های جدید جایگزین شود.
پیامدهای تهاجم روسیه به اوکراین یادآور شوک های غیرقابل پیش بینی است که دائماً اقتصاد جهان را درگیر می کند. هیچ کس نمی توانست حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 را پیش بینی کند و تعداد کمی از بحران مالی 2008، اپیدمی کووید-19 یا انتخاب دونالد ترامپ، که باعث شد ایالات متحده به سمت حمایت گرایی و ملی گرایی روی آورد، پیش بینی کرده بودند. حتی کسانی که این بحران‌ها را پیش‌بینی کرده‌اند، نمی‌توانند دقیقاً بگویند که این رویدادها چه زمانی رخ خواهند داد.
هر یک از این رویدادها پیامدهای کلان اقتصادی داشتند. اپیدمی کرون توجه ما را به انعطاف ناپذیری اقتصادهای به ظاهر قوی ما جلب کرده است. ابرقدرت آمریکا حتی قادر به تولید محصولات ساده مانند ماسک نبود، چه رسد به اقلام پیچیده تری مانند کیت های تست و فن ها. بحران سلطنتی نشان دهنده بی ثباتی اقتصادی است. کرونا همچنین یکی از درس‌های بحران مالی جهانی را تکرار کرد: تأثیر ورشکستگی یک موسسه بر کل اقتصاد. همه ما دیده ایم که ورشکستگی Lehman Brothers (چهارمین بانک سرمایه گذاری بزرگ در ایالات متحده) باعث فروپاشی تقریباً کل سیستم مالی جهانی شده است.
به طور مشابه، جنگ روسیه در اوکراین افزایش نگران کننده قیمت مواد غذایی و انرژی را تشدید می کند و پیامدهای بالقوه گسترده ای برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور، به ویژه آنهایی که بدهی هایشان در طول اپیدمی جهانی افزایش یافته است، دارد. اروپا همچنین به دلیل وابستگی به گاز روسیه بسیار آسیب پذیر است. بسیاری نگرانند که وابستگی اروپا به گاز روسیه، اروپا را وادار به پاسخگویی به اقدامات وحشیانه خود می کند.
بیش از 15 سال پیش، در کتاب جهانی سازی مؤثر، پرسیدم که آیا هر کشوری ریسک می کند؟ [امنیتی]آیا او آن را به عنوان بخشی از هزینه اقتصاد جهانی می پذیرد؟ آیا اروپا معتقد است که از آنجایی که روسیه ارزان ترین تامین کننده گاز است، ما باید بدون در نظر گرفتن پیامدهای امنیتی از روسیه خرید کنیم؟” متاسفانه رویکرد اروپا نادیده گرفتن این خطرات بود.
در قلب عدم انعطاف فعلی، شکست اساسی نئولیبرالیسم و چارچوب سیاسی آن است. بازارها به تنهایی ریسک های کلیدی را در نظر نمی گیرند. علاوه بر این، فعالان بازار می‌دانند که وقتی ریسک‌ها سیستماتیک هستند – مانند تمام بحران‌های فوق‌الذکر – سیاستمداران نمی‌توانند کنار بایستند و تماشا کنند.
دقیقاً به این دلیل که بازارها به طور کامل چنین خطراتی را در نظر نمی گیرند، سرمایه گذاری بسیار کمی روی انعطاف پذیری انجام می شود و هزینه های جامعه در نهایت افزایش می یابد. معمولاً راه حل پیشنهادی ریسک “قیمت” است که شرکت ها را مجبور می کند عواقب اقدامات خود را متحمل شوند. همین منطق حکم می‌کند که اثرات خارجی منفی مانند انتشار گازهای گلخانه‌ای را ارزیابی کنیم. اگر کربن ارزش گذاری نشود، آلودگی هوا، استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی و سرمایه گذاری ضعیف در انرژی های پاک وجود خواهد داشت.
اما ریسک قیمت بسیار دشوارتر از قیمت گذاری کربن است. با این حال، گزینه های دیگر – سیاست ها و مقررات صنعتی – می توانند اقتصاد را در مسیر درست حرکت دهند. «قواعد بازی» نئولیبرال ها افزایش انعطاف پذیری را دشوار کرده است. نئولیبرالیسم مبتنی بر دیدگاه تخیلی شرکت های منطقی است که به دنبال افزایش سود بلندمدت خود در بازارهای کارآمد هستند. تحت رژیم نئولیبرالی جهانی‌سازی، شرکت‌ها باید از ارزان‌ترین منبع خرید کنند و اگر شرکت‌های جداگانه خطر وابستگی به گاز روسیه را به درستی درک نکنند، دولت‌ها مداخله نخواهند کرد.
به گفته سازمان تجارت جهانی، مقامات اروپایی می توانند از معافیت های امنیت ملی برای محدود کردن وابستگی خود به گاز روسیه استفاده کنند. اما به نظر می رسد دولت آلمان در حال ترویج وابستگی متقابل اقتصادی است. آلمان امیدوار بود تجارت روسیه را رام کند. اما فساد گرهارد شرودر، نخست وزیر این کشور که برای گازپروم، غول گاز دولتی روسیه کار می کرد، در خطر بود.
چالش کنونی ایجاد استانداردهای جهانی مناسب برای رسیدگی به مسائل وابستگی و امنیتی و توسعه سیاست‌های داخلی سیستماتیک است. این امر مستلزم بررسی جامع و طراحی دقیق خط مشی برای جلوگیری از اقدامات مخرب است.
اما موضوع فقط اصلاح چارچوب کسب و کار نئولیبرالی نیست. هزاران نفر در طول اپیدمی کرون جان باختند زیرا قوانین سازمان تجارت جهانی تولید واکسن را در بسیاری از نقاط جهان ممنوع کرد. با ادامه گسترش ویروس، جهش‌های جدیدی در حال ظهور هستند که آن را نسبت به نسل اول واکسن‌ها مسری‌تر و مقاوم‌تر می‌کنند.
واضح است که تمرکز بر امنیت اقتصادی حداقل است. ما باید شروع به بازاندیشی در مورد جهانی شدن و قوانین آن کنیم. ما هزینه زیادی برای دکترین فعلی پرداخته ایم. اکنون باید منتظر درس هایی باشیم که از بحران های این قرن آموخته ایم.